جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وحدت وجود، از جمله مباحث فلسفی - عرفانی می‌باشد که در طول تاریخ - علی الخصوص تاریخ اسلام - معرکه آرای مختلف بوده است و عده‌ای آن را مردود، مساوی کفر، الحاد و مخالف ادیان ابراهیمی می‌دانند و عده‌ای دیگر سخت از آن دفاع می‌کنند. مدافعان این نظریه مدعی‌اند که وحدت وجود نه تنها مساوی کفر و الحاد نیست، بلکه عالی‌ترین شکل توحید و یکتا‌پرستی است؛ یعنی کسانی که غیر از این نوع توحید را معتقدند، به نوعی مشرک محسوب می‌شوند. ایشان برای ادعای خود شواهدی هم از آیات و روایات می‌آورند. ما در این رساله در بخش مقدمه یک بحث مجزا راجع به وحدت وجود تحت سه عنوان: معرفت شناسی وحدت وجود؛ وحدت وجود از منظر برهان و وحدت وجود از منظر شریعت آورده‌ایم. سپس سه رساله در باب وحدت وجود را تصحیح کرده‌ایم. رساله اول متعلّق به «ملا اسماعیل خواجویی» - فقیه و فیلسوف قرن دوازدهم - در رد وحدت وجود می‌باشد، که تنها به ابطال دلیل عرفا بر وحدت وجود اکتفا کرده است. رساله دوم متعلّق به «عبدالعلی انصاری» - فقیه و عارف هندی – قرن دوازدهم و سیزدهم می‌باشد که به سبک اتباع ابن‌عربی به اثبات وحدت وجود پرداخته است. رساله سوم هم متعلق به «عبدالعزیز حسن» - عارف قرن یازدهم - در اثبات وحدت وجود است، که بیشتر جنبه ذوقی و کشفی دارد تا جنبه استدلالی.