جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پدیدۀ «علم­‌زدگی» یکی از پیامدهای مکتب اومانیسم است و بر علم به­‌عنوان تنها مبنای شناخت هستی تکیه دارد. این مبنای فکری در شناخت برخی موضوعات، به­‌ویژه مباحث فرامادّی­‌ای مانند الهیّات، ناکارآمد بوده و سبب کج­فهمی­‌هایی شده است. مؤلّف کتاب نقد قرآن نیز براساس دیدگاه یادشده، در برخی آیات قرآن شبهاتی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی­­_ ­تحلیلی پس از بررسی پدیدۀ علم‌­زدگی و خاستگاه آن، ناظر به برخی شبهات ادّعایی کتاب نقد قرآن، به­‌تناسب سه پاسخ ارائه کرده ­است: 1. تعارض برخی گزاره‌­های قرآنی با یافته‌­های علوم تجربی ظاهری است. 2. یافته‌­های علوم طبیعی دربارۀ برخی گزاره‌­های قرآنی هنوز به نتیجه نرسیده ­است. 3. برخی گزاره‌های قرآنی از نوع درون­‌دینی بوده و در علوم تجربی دلیلی بر ردّ آن­ها وجود ندارد.

قرآن به‌عنوان منبع وحیانی، حاوی آموزه‌‌های راهبردی در تمام عرصه‌های زندگی است. معاندان همواره برای خاموش‌سازی نور آن، شبهاتی را از روی غرض‌ورزی و بعضاً عدم آگاه و فهم صحیح آیات، مطرح کرده‌اند. اخیراً کتابی با عنوان «نقد قرآن» توسط دکتر سها در 23 فصل با عناوین مختلفی از جمله موانع آزادی زنان سامانده و شبهاتی را مطرح کرده است. ره‌آوردهای منفی و مخرب اثر یادشده موجب شد؛ نگارنده با کاربست روش توصیفی - تحلیلی با گرایش انتقادی و بر اساس منابع متقن لغوی، روایی و تفسیری، انگاره­های آن درباره موانع آزادی زنان در قرآن را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد شبهات مطرح‌شده مبتنی بر افکار حِس‌گرایانه توأم با مغالطات، شبهه‌افکنی، افترا و تهمت، نسبت‌های ناروا و فاقد استدلال‌‌های ‌‌استوار بر روش‌‌ِ علمی و عقلی با هدف به چالش کشیدن جاودانگی و حقانیت وحی و حجیت‌زدایی از آن است. همچنین روشن شد که تلاش به ‌نهادینه‌‌سازی دین‌گریزی، حق‌ستیزی، فروافتادن در دام نگرش‌های ایده‌آلیستی و زنده‌کردن تفکرات اومانیستی در نگرش و فمینیستی در سیاست است. ازاین‌‌رو پژوهش پیش‌رو نگرش‌ها، تفکرات، ادعاها و اقداماتی که در عرصه موانع آزادی زنان طرح شده، سستی و بی‌اساس‌بودن آن‌ها را بیش از پیش به تصویر کشیده، نشان داده است که دکتر سها به دلیل تأثیرپذیری از مستشرقان همچون گوستاولوبون، دیوید پاوئرز، مارگوت بدران، روت رادد، آونر گیلادی، باربارا، هارالد موتسکی و... و نیز به دلیل عدم شبکه‌سازی آیات و داشتن پیش‌فرض‌های منفی و عدم فهم دقیق مدالیل و مقاصد آیات، چنین شبهاتی را مطرح کرده است.

شخصی با نام مستعار «سها» با استناد به برخی آیات و روایات، علم ارزشمند از دیدگاه قرآن را منحصر در علم دینی دانسته است و آیاتی که درباره تفکر و تعقل صحبت شده است، مراد از آن را مساوی با ایمان و عدم تفکر و تعقل را نیز برابر با کفر دانسته است و عدم پرداختن به علوم تجربی را دلیل بر غیروحیانی بودن قرآن نتیجه گرفته است. این پژوهش درصدد است با روش تحلیلی ‌ـ توصیفی و با بهره‌گیری از مبانی تفسیری به شبهات مطرح شده پاسخ دهد. دیدگاه ایشان از دو جهت قابل‌بررسی است: اشکالات مبنایی: مثل بی‌توجهی به آیات و روایات دیگر، بی‌توجهی به سیاق آیات و برداشت ناقص از علوم دینی و اشکالات محتوایی. بیشتر آیاتی که مورد استناد قرار می‌دهد: اولاً مراد از آن‌ها صرفاً علوم دینی نیست؛ بلکه علم و دانایی مطلق مراد است و ثانیاً باتوجه‌به سیاق، آیاتی که به علم و ایمان و یا اطاعت از خداوند توأمان اشاره دارد، مراد از آن‌ها معنای انحصاری علم در دین نیست؛ بلکه علم به همراه معنویت و ایمان و اخلاق مورد تأکید قرآن است. چون علم همانند عقل ابزار است اگر با ایمان و معنویت همراه شود، در خدمت ارزش‌ها قرار خواهد گرفت. در غیر این صورت علم، موجب سلطه و قدرت، زورگویی و نابودی حرث و نسل خواهد بود. قرآن کریم در آیات فراوانی به علوم تجربی پرداخته است که می‌توان در برخی موارد اعجاز علمی قرآن کریم را اثبات کرد که دلیل بر وحیانی و حقانیت این کتاب آسمانی است.

مبارزه با قرآن کریم و شخصیت والای پیامبر اکرم(ص) به روش‌های مختلفی، شبهه افکنی، از صدر اسلام تاکنون مورد اهتمام دشمنان بوده است. دکتر سها در کتاب نقد قران، با استناد به مطالبی غیرعلمی و غرض ورزانه و با القای شبهاتی، پیامبر(ص) را به بی‌عدالتی در حق همسران متهم نموده و قران کریم را به دلیل ذکر این مسائل خصوصی زندگی ایشان، بی‌تأثیر در هدایت انسان‌ها می‌داند و طرح این مباحث در قران را، نشان‌دهنده ساختگی و غیر الهی بودن قران بیان می‌کند. آیات ابتدایی سوره تحریم یکی از مواردی است که برای اثبات این ادعا به آن استناد نموده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی، تحلیلی، با روش کتابخانه‌ای و با استناد به منابع معتبر، از اسباب نزول واقعی این سوره، پرده‌برداری کرده و به شبهه وارده در این زمینه که در کتاب نقد قران مطرح گردیده، پاسخ داده است. به‌گونه‌ای که دلایل ناقد قران نمی‌تواند به آن خدشه‌ای وارد سازد و در انتها جنبه‌های هدایتگری آیات را در مواردی چون تغافل، شفقت، حل یمین، رازداری، واقع‌بینی در انتظارات و...موردبررسی قرارداده است.

قصاص به خاطر ارتباط آن به حیات انسان و اهمیت و حساسیت آن نیاز جدی به تبیین ابعاد مختلف دارد. پاسخ به شبهات قصاص به‌عنوان یکی از ابعاد قصاص نیاز دائم به بررسی دارد، به‌ویژه در دوره معاصر که مخالفان اسلام همچون دکترسها در رابطه با آن کتابی مستقل و حجیم «نقد قرآن» تألیف کرده‌اند. مقاله حاضر وظیفه نقد و بررسی شبهات قصاص از کتاب مذکور را برعهده دارد. در بررسی مطالب روش توصیفی ـ تحلیلی و انتقادی و در جمع‌آوری مطالب از روش کتابخانه بهره برده شده است. برخی از شبهات قصاص که در عنوان کلی عدم تناسب بین جرم و مجازات و وجود تبعیض‌ها قرار دارند، پرداخته است. پس از بررسی به این نتیجه رسیده می‌رسیم که شبهات مذکور وارد نیستند؛ زیرا هرکدام از احکام قصاص که به‌عنوان نمونه شبهه عدم تناسب بین جرم و مجازات ذکر شدند، همچون قصاص عضو، قصاص جمعیت در برابر یک نفر، قصاص قاتل اکراه‌شده، دارای توجیه عقلانی مبنی بر رعایت عدالت و تناسب هستند. همچنین تفاوت‌های موجود در قصاص مرد و زن، مسلمان و کافر نیز بر اساس تفاوت‌های ذاتی میان افراد قابل توجیه هستند، بدون اینکه مصداق تبعیض‌های ناروا باشد

مقدمه: از آنجا که نویسنده‌ای با اسم مستعار آنطور که خودش در اول کتاب‌اش به آن اعتراف می‌کند نقدی به فکر خودش بر «کتابی زده که آن کتاب یعنی قرآن، مدعی است تا قیامت کسی نمی‌تواند مثل آنرا بیاورد و مخالفین آنهم، ساکت ننشستند بلکه دانشمندان و فیلسوفانی از جاهلیت و پس از ظهور اسلام، در ردّ و نقض این ادعا، کوشیدند و مکرر همه این‌ها، کتاب قرآن را آنطورکه در تاریخ آمده، مطالعه کردند اما در پایان از آوردن مثل آن کتاب، اظهار ناامیدی کردند»؛ اما در قرن حاضر، که «قرن پیشرفت علوم تجربی بشر» است «بعضاً آنرا در کشورشان بخاطر تبلیغات سوءای که علیه آن قرآن و اسلام شده، آنرا سوزاندند» و «بعضاً همچون «مولف کتاب نقد قرآن» به نقد و رد آن، پرداختند» البته سوزاندن کتاب، رفتاری جاهلی است «اما نقد اگر بطور 1- معقول و 2- تفسیر صحیح و 3- با مستندات معتبر همراه باشد مناسب پاسخ است یعنی مناسبت نقد و بررسی است اما آیا این کتاب، واقعاً «نقد قرآن» است و یا آنکه توهم «نقد» است و محتوایش، ارزش علمی و عقلی ندارد. این سؤال باعث شد که من به نقد و بررسی این کتابی که به «نقد قرآن تالیف دکتر سُها»، شناخته شده بپردازم، امیدوارم نقد و بررسی من، نقد و بررسی بیطرفانه باشد و دقیقاً جنبه روشنگری و علمی داشته باشد.