جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫قرآن در ميان فرق مختلف اسلامي از مرجعيت خاصي بر‌خوردار است، به‌گونه‌اي که هر کدام از آن‌ها براي اثبات حقانيت خود به قرآن تمسک مي‌جويند؛ و اهل سنت نيز هميشه در پي آن بوده‌اند که جايگاه صحابه را با کمک آيات قرآن به اثبات برسانند. مهم‌ترين آيه‌اي که در اين زمينه از آن استفاده کرده‌اند يک‌صدمين آيه از سوره توبه است. اين پژوهش قصد دارد با روش کتابخانه‌اي، عدم دلالت اين آيه بر حقانيت، فضيلت و عدالت صحابه را ثابت نمايد. محوري‌ترين مسأله در تفسير آيه ياد شده، تعيين شأن نزول و مصاديق آن است، که اتفاقاً محل اختلاف شديد مفسرين شيعه و اهل سنت مي‌باشد. تمامي مفسرين اماميه مصداق اول اين آيه را علي( مي‌دانند، در حالي که مفسرين عامه، ابوبکر را به‌عنوان مصداق اين آيه معرفي مي‌کنند. آن‌ها در مورد افضليت ابو‌بکر به اين نکته اشاره مي‌کنند که او اولين مهاجر است؛ و اصولاً خود هجرت نوعي برتري است. بنابراين، ابوبکر سهم بيشتري از فضيلت را دارا بوده، و رضايت الهي مورد اشاره در آيه مذکور نيز متوجه او مي‌باشد. در جواب اين ادعا مي‌توان گفت که اولاً رضايت الهي درمورد همه صحابه نبوده و مطلق نيست، پس وعده بهشت هم به همه صحابه تعلق نمي‌گيرد، و بهشتي‌شدن آن‌ها منوط به تحقق شرايط و ملاک‌هايي مانند تقوي و پيشگام‌بودن در امور خير و نيک است. لذا صحابه پيامبر اسلام( درصورتي به بهشت وارد مي‌شوند که جايگاه خود را در تقوي و عمل صالح تا آخر حفظ نمايند. ثانياً هجرت را نمي‌توان بدون توجه به ساير فضايل، که علي( حايز همه آن‌ها بود، ملاک قطعي فضيلت و برتري دانست. به‌علاوه، اختلافات مهاجرين و انصار، کشتارهايي که بين صحابه رخ داد، گناهان علني برخي از صحابه و ...، همه دال برکجروي و خطاي برخي از همين پيشگامان و مهاجرين بود که در تاريخ ثبت شده و بر کسي پوشيده نيست.