جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش به تشريح روش‌ها و مباني اخلاق عرفاني با توجه به آموزه‌هاي اسلام و نحوه سير و سلوک صحيح اخلاقي بر اساس اسوه‌هاي درست عرفاني برگرفته از تعاليم اهل بيت (ع) مي‌پردازد. نويسنده کوشيده ديدگاه‌هاي عرفاي مسلمان و شيوه‌هاي پيشنهادي آنان را تجزيه و تحليل کرده و روش‌هاي شناختي (ذهني)، عاطفي و رفتاري اخلاق عرفاني را در عرفان اسلامي تبيين سازد. وي در سه بخش اهداف و راه‌هاي اخلاق در عرفان را بررسيده است. در بخش اول کلياتي درباره مفهوم اخلاق در لغت و اصطلاح، مفهوم عرفان و تصوف، نسبت بين عرفان و تصوف، ارتباط اخلاق و عرفان و نقش روش شناسي در اخلاق عرفاني مطرح شده است. نگارنده در بخش دوم با توجه به اهداف اخلاق عرفاني، هدف نهايي در اخلاق را از ديدگاه عرفا وارسيده و رسيدن به کمال انساني را هدف غايي در اخلاق عرفاني شمرده و ضمن بيان ويژگي‌هاي انسان کامل در قرآن و سنت و از منظر عرفا، عوامل رشد و موانع کمال انسان را از ديدگاه آنان بررسي و نظريات اديان و مکتب‌هاي ديگر را در مقوله انسان کامل مطرح مي‌کند. او در بخش سوم در تشريح روش‌هاي اخلاق عرفاني، ابتدا ديدگاه‌هاي اديان و مکتب‌هاي هندوييسم، بوديسم، عرفان يهود و عرفان (رهبانيت) مسيحي را در زمينه شيوه‌هاي اخلاق عرفاني مطرح کرده، آن گاه روش‌هاي مشتق از بُعد شناختي، مانند روش ذکر و تذکر، روش تمرکز فکر و روش تأمل و تفکر و همچنين روش‌هاي سلبي در اين زمينه را تبيين؛ سپس روش‌هاي عاطفي همچون: روش انذار و تبشير، روش تشويق و تنبيه و آثار آن در سازندگي اخلاق را بررسي مي‌نمايد. در ادامه با روش‌هاي رفتاري در اخلاق عرفاني، مانند عزلت و ترک محيط و گوشه‌گيري، روش الگوسازي، روش مداومت بر عمل و روش بهره‌گيري از اضداد و... و تأثير شيوه‌هاي مزبور در تکامل اخلاق عرفاني روبه‌رو هستيم.