جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫هنگامي که درياي انديشه مولانا جلال الدين بلخي را جست وجو ميکنيم، درمييابيم که او مباني تربيت، يعني مباني هستي شناسي، معرفت شناسي و انسان شناسي را با شيوههاي هنرمندانهاي، مورد مطالعه قرار داده است. اين پژوهش در شش فصل، به اين موضوع پرداخته است. مولوي بر اين باور است که تمام اجزاي هستي، داراي فهم و درک است و زمينه رشد و تعالي، براي تمام موجودات، از جمله انسان فراهم است. عرفان مولانا، بر پايه عشق شکل گرفته است. معرفت و جهان بيني مولانا که وام گرفته از جهان بيني اسلامي و قرآني است، بر دو محور اصلي شناخت انسان و شناخت خدا، بنيان نهاده شده است. خداشناسي در مثنوي، تلفيقي از مباحث فطري، شهودي، و استدلالي است. اهداف تربيتي در نظام اسلامي را ميتوان به اهداف غايي، واسطهاي و جزئي تقسيم کرد. هدف غايي در انديشه مولوي، کمال انسان و رهايي از زندگي مادي است. او رسيدن به مقام انسانيت و زندگي جاويد را در گرو فنا در ذات حق ميداند که جز با پرورش روح، يقين شهودي، و عبوديت به دست نميآيد. به باور مولوي خودشناسي، عزت نفس، و شکرگزاري، اهداف واسطهاياند. اهداف جزئي، شرط لازم عملي شدن اهداف مياني و غايي است که همان مجموعه افعال عبادي است که با قصد قربت انجام ميشود. اصل تعقل، تدبر، کرامت انسان، کمال جويي، سعي و تلاش، تزکيه، تدريجي بودن تربيت، اعتدال، تبعيت از مربي، تحول باطن، و آخرتگرايي، به عنوان اصول تربيتي در انديشه مولانا مطرح است. روشهاي تربيتي از ديدگاه مولوي که برگرفته از تعاليم انسان ساز اسلام است، عبارتاند از: روش تذکر، موعظه، محبت، تشويق و تنبيه، تمثيل و تشبيه، الگويي، عبرت آموزي، مراقبه و محاسبه، و توبه. با بررسي انديشههاي مولوي در مييابيم که وي به همه ابعاد و تمامي جوانب انسان توجه داشته است.