جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصلی‌ترین معیار مذاهب اسلامی برای تکفیر، انکار ضروری دین است که به عنوان تکفیر صحیح شناخته می‌شود. در نقطه مقابل، تکفیر نادرست وجود دارد که هیچ‌یک از ضروریات دین، انکار نشده است، اما به جهت جهل به مذهب خود یا مذهب طرف مقابل و یا جعل مبنای غیراسلامی، اموری که کفر محسوب نمی‌شود، به عنوان کفر قلمداد گشته است. مهم‌ترین عناوین تکفیر نادرست را می‌توان دوازده مورد دانست که به دو قسم مطابق با مبنا و غیر مطابق با مبنا تقسیم می‌شود. تکفیرهای غیر مطابق با مبنا عبارت‌اند از: انکار خلافت خلفا، ارتداد و سبّ صحابه، قذف عایشه، تحریف قرآن، غلو در حق اهل‌بیت(ع)، علم غیب و عصمت ائمه(ع)، خائن‌انگاری فرشته وحی، بداء و رجعت. این عوامل، از مواردی هستند که تکفیر بر اساس آن، با مبنای اهل‌سنت سازگار نیست. بنابراین با معرفت افزایی و تعامل سازنده میان مذاهب اسلامی، امکان رفع این تکفیرها وجود دارد، اما تکفیر مسلمانان توسط وهابیت به جرم عبادت غیر خدا، مطابق مبنای آنان در شرک‌انگاری توحید مسلمانان است و راهی برای اصلاح آن جز دست‌شستن از مبانی این فرقه وجود ندارد. بر پایه این تقسیم، می‌توان وهابیت را فرقه تکفیری دانست که تکفیر مسلمانان، جزو مبانی اعتقادی آنان است.

انديشمندان اماميه در تعريف جايگاه امامت، از سه شيوه عمده بهره جسته‌اند که از آن به گونه‌هاي حديثي، کلامي و فلسفي نام برده‌ايم. گونه حديثي، مستند به احاديث اهل‌بيت، به‌ويژه کلام امام رضا(ع) است. گونه کلامي که نظر مشهور علما است، عبارت است از «الامامة رئاسة عامة في أمور الدنيا و الدين» که مورد پذيرش اهل‌سنت نيز مي‌باشد. گونه سوم که رويکردي نقادانه به تعريف مشهور دارد، تلاش می‌کند حقيقت جايگاه امامت را تبیین کند و بر ويژگي‌هايي مانند: «خلافت الهي»، «ولايت مطلقه»، «منصب الهي» و «انسان کامل» بودن امام تأکيد مي‌کند.