جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«وقف» که به معنای «حفظ اصل مال و استفاده از منافع آن برای تأمین نیازهای دیگران» است، یکی از روش‌های پسندیدة جوامع برای کمک به مردم، به ویژه اقشار آسیب‌پذیر جامعة انسانی است. این کار انسان‌دوستانه در جوامع انسانی از دیرباز، به شکل‌های گوناگون وجود داشته؛ اما با ظهور اسلام، با راهنمایی‌های گفتاری و رفتاری رسول خداˆ به‌خوبی در رفتار مسلمانان جای گرفته است. با مطالعة منابع تاریخی و کتب متعدد حدیثی به جایگاه سنّت حسنة وقف در کلام و سیرة عملی پیامبر عظیم‌الشأنˆ و همچنین صحابیان ایشان و ائمّه معصوم‰، به ویژه موقعیت ممتاز و بی‌نظیر امام علی† پی می‌بریم. حضرت علی†، در طول عمر بابرکت خویش، بخصوص در مدت 25 سال سکوت ایشان، به حفر چاه، احداث نخلستان و ایجاد مزارع و کشتزارهای متعدد مشغول بودند و سپس تمامی این اموال و دارایی‌ها را که به برکت بازوان پرتوان خود ایجاد کرده بودند، وقف نیازمندان نمودند و در حالی به ملاقات پروردگار شتافتند که از اموال دنیا، چیزی جز 700 درهمی که از سهم بیت‌المال خویش برای مایحتاج خانواده کنار گذاشته بودند، چیزی نداشتند. بر اساس اسناد موجود، به طور کلی، موقوفات آن حضرت شامل وقف بیش از 100 (یا 170) حلقه چاه در منطقة ینبع و چاه‌ها و چشمه‌های بی‌شمار دیگر در مناطق گوناگون، به ویژه در شهر مدینه و نواحی اطراف آن، وقف نخلستان‌ها و کشتزارهای متعدد، وقف خانه، وقف مسجد و مانند آن است. این مقاله در پی پاسخ به سه سؤال کلیدی است: 1. میزان و تعداد موقوفات حضرت علی† چقدر بوده است؟ 2. موقوفات حضرت علی† شامل چه چیزهایی بوده است؟ 3. علت وقف این موقوفات چه بوده است؟