جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی یکی از مباحث مطروحه درعلم کلام جدید با عنوان آزادی و حکومت دینی از دیدگاه امام خمینی (ره) و علامه نائینی (ره) و مقایسه بین نظرات و دیدگاههای ایشان است.روش پژوهش: مراجعه به مهمترین آثار نامبردگان و استخراج آراء و نظریات ایشان و تبیین و تحلیل آن با روش عقلانی و با استفاده از آیات و روایات است.نتیجه کلی: روشن است چون این دو عالم بزرگ شیعه با تکیه بر مبانی نظری دین اسلام دیدگاههای خود را در باب حکومت ایران ارائه نموده اند در بسیاری جهات همچون ضرورت حکومت، طبقه بندی حکومت، اعتقاد به ولایت فقها، آزادی و حدود آن و ... شبیه به همدیگر باشند لکن بجهت تفاوت دو نوع حکومت ولایت فقیه و مشروطه تفاوتهائی نیز با یکدیگر دارند.

مساله اراده الهی و نسبتش با افعال انسان از دیرباز در تاریخ تفکر اسلامی مورد بحث و نزاع بوده است و شاید از موضوعاتی بوده که در شکل گیری نحله های کلامی اولیه نقش مهمی ایفا کرده است. این موضوع در کلام و فلسفه و حتی علم اصول فقه به مناسبتی مطرح شده است. یکی از اندیشمندانی که به این مساله پرداخته، امام خمینی (ره) است. وی که به عنوان فقیه، فیلسوف و عارف به مسائل کلامی نگاه جامع نگر دارد به این مساله نیز با نگاهی عمیق و جامع وارد شده است به نحوی که نه دچار افراط و تفریط های معتزله و اشاعره شده و نه گرفتار برخی تنگ نظری های متکلمان شیعه. وی در عین حال که از مبانی صدرایی در تحلیل مباحث بهره گرفته، نگاهی مستقل به این مساله داشته است. از سویی دیدگاه معتزله و اشاعره را به خوبی تقریر نموده و سپس مورد نقد قرار داده است و از سوی دیگر نارسایی برخی نظرات متکلمان و اصولین شیعه را نشان داده و با نگاهی فلسفی، عرفانی و نقلی اراده خدا را در مقام ذات و فعل، تبیین و سازگاری آن را با اختیار انسان اثبات کرده است.