جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سید حسین نصر از برجسته‌ترین چهره‌های جریان سنت‌گرایی ‌است که در بیان و تبیین دیدگاه‌های این جریان نقش بسزایی داشته است. مهم‌ترین دیدگاه سید حسین نصر که بحث‌های بسیاری پیرامون آن شکل گرفته، نظریۀ وحدت متعالیه ادیان ‌است. او در این دیدگاه با وام گرفتن از مبانی حکمت متعالیه و همچنین عرفان نظری به این نتیجه رسیده که تمامی ادیان دارای حقیقتی واحدند و تفاوت‌های ادیان مربوط به امور بیرونی ادیان است، نه حقیقت ادیان. در این دیدگاه، نصر جامه‌ای جدید به دیدگاه کثرت‌گرایی دینی پوشانده است که افرادی همچون جان هیک در جهان مسیحیت و عبدالکریم سروش در جهان اسلام آن را تبلیغ می‌کنند. این مقاله به‌صورت توصیفی ـ انتقادی نگاشته شده و نویسنده بعد از تبیین دیدگاه نصر به اشکالات آن پرداخته است؛ اشکالاتی همچون بی‌توجهی به بحث خاتمیت، نسبیت‌انگاری آموزه‌های دینی، و تضاد آن با نصوص قطعی ادیان که سعادت را انحصار یک دین می‌دانند.

ترجمه ماشینی: این کتاب با تکیه بر آثار هگل، چارچوبی برای درک مدرنیته در جهان اسلام پیشنهاد می‌کند و گفتمان متفکران برجسته مسلمان و رهبران سیاسی را تحلیل می‌کند. کتاب فصل به فصل به تحلیل متنی دقیق آثار محمد اقبال، ابوالعلاء مودودی، سید قطب، فاطمه مرنیسی، مهدی حائری یزدی، محمد مجتهد شبستری، محمد خاتمی، سید حسین نصر و محمد ارکون می پردازد و در مورد معاصر نتیجه گیری می کند. اندیشه اسلامی با اشاره به برخی از شاخص ترین نشانه های مدرنیته.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، مقایسۀ اندیشۀ هایدگر و نصر در باب علم مدرن بود. در راستای نیل به این هدف، نخست دیدگاه هایدگر در باب علم مدرن، واکاوی و به این امر اشاره شد که وی ماهیت فنّاوری در جهان مدرن را نه امری تکنیکال، بلکه امری متافیزیکی و مبتنی بر سوبژکتیویسم می‎داند. همچنین او در مصاف با سوبژکتیویسم مترتّب بر علم مدرن، به تفکر هستی‌شناسانۀ مبتنی بر از میان برداشتن شکاف میان سوژه و ابژه روی ‌آورده است. سپس در واکاوی دیدگاه نصر در باب علم مدرن، بر این امر تأکید شد که نزد وی، تنها راه مصون ماندن از هجوم امواج فنّاوری و علوم مدرن، گسست کامل از علم مدرن و بازگشت به سنّت و علم قدسی است. در پایان پژوهش نیز به شباهتها و تفاوتهای میان هایدگر و نصر در باب علم مدرن اشاره شد. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی- مقایسه‌ای بود. یافته‌ها: اگر چه هایدگر نیز همچون نصر، عقلانیت فنّاورانه مترتّب بر عالم مدرن را به مهمیز نقد ‌کشید؛ اما او همانند نصر قصد وانهادن کامل علم مدرن و بازگشت به دوران قدیم را نداشت و روش‌شناسی او در مواجهه با علم مدرن، گسستی-پیوستی بود. نتیجه‌گیری: از نظر هایدگر، تنها راه مواجهۀ صحیح با فنّاوری و علم مدرن این است که ضمن استفادۀ صحیح و بهینه از دستاوردهای علمی و فنّاورانه می‌توان اسیر و خادم فنّاوری هم نشد. اما نصر بر خلاف هایدگر، رویکردی کاملاً گسستی و سلبی در قبال علم و فنّاوری مدرن دارد. واقع امر این است که به دلیل عدم مخالفت دین مبین اسلام با برگرفتن علم و فنّاوری مدرن، رویکرد گسستی-پیوستی در مواجهه با علم و فنّاوری مدرن، راهکاری منطقی‌تر و کارامدتر در راستای مواجهه با علم مدرن به شمار می‌آید.

کتاب «The Study Quran» (قرآن‏شناخت) مشتمل بر ترجمه و تشریح آیات قرآن‏کریم از جدیدترین تفاسیری است که در جهان غرب، با قلم «سیدحسین نصر» به زبان انگلیسی منتشر شده و مورد استقبال توده‏ها و نخبگان جامعه‏ی غربی قرار گرفته است. متن اصلی قرآن‏شناخت در ایران با عنوان «تفسیر معاصرانه‏ی قرآن‏کریم» از سوی دکتر «رحمتی» ترجمه شده است. روش کلّی نگارندگان این تفسیر و تعلیقات آن (که به قلم مترجم است) بارها به ورطه‏ی مطالعات انتقادی کشیده شده و پژوهشگران، نقاط ضعفی از مجلّدات فارسی موجود را تبیین نموده‏اند هرچند این اثر مهم، از نقاط قوّتی نیز برخوردار است. رویارویی نگارندگان تفسیر معاصرانه با تفسیر آیات حاوی باورهای شیعی در متن امّا، گونه‏ای است تازه که بررسی ابعاد آن، شایسته‏ی تحقیق می‏نماید؛ از جمله‏ی آن آیات، آیاتی پیرامون «امامت» در سوره‏ی «مائده» است که شامل آیات 3 (آیه‏ی اکمال)، 55 (آیه‏ی ولایت) و 67 (آیه‏ی تبلیغ) این سوره می‏باشد. از این رو، پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی به واکاوی مفاد تفسیری قرآن‏شناخت، ذیل آیات فوق پرداخته و با رویکردی انتقادی برخی از آن مفاد آن را، ازجمله تمایل آشکار به آرای اهل سنّت و عدم پاسخ در ردّ ادّعاهای آنان، مورد مناقشه قرار داده است.

هدف اصلی پژوهش پیش‌رو تبیین، تحلیل و نقد نسبت و پیوند واقعی میان هنر اسلامی و معنویت و خداشناسی بر اساس رویکرد دکتر نصر است. روش پژوهش در این نوشتار، تحلیلی- اسنادی است و در جمع‌آوری داده‌ها از شیوۀ کتابخانه‌ای استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از نگاه نصر، هنر اسلامی افزون بر این که معنویت‌بخش است، می‌تواند به عنوان تجلی غایت الهی نیز به شمار آید؛ زیرا سبب می‌شود انسان دربارۀ زیبایی‌های هنر تفکر نموده و با کمک آنها همواره خدا را یاد کند. مهم‌ترین نقد بر دیدگاه نصر، به نوع نگاه ایشان نسبت به ماهیت هنر و همچنین نقش آن در کارکردهای معنوی و خداشناسانه وارد است. وی با تقسیم هنر به دینی، قدسی و سنتی، ملاک و معیار قدسی بودن هنر را جوامع و نه انسان، دانسته است و هنر قدسی را نیز هنری می‌‌داند که از یک جامعۀ سنتی سرچشمه گرفته است. دیگر اشکال نظریۀ وی در باب هنر، تطبیق اندیشه‌های خود با آثار هنری در تمدن اسلامی است که در ادامۀ پژوهش به آنها اشاره می‌شود.

ترجمه ماشینی: این مقاله به تبیین و تشریح چگونگی تحلیل مفهوم اکو-صوفیسم: هماهنگی خدا، طبیعت و انسان از دیدگاه سید حسین نصر می پردازد. مفهوم اکو-صوفیسم نصر زمانی آغاز شد که او دید که انسان ها دچار یک بحران معنوی شده اند که بر محیط اطراف تأثیر می گذارد. به طوری که فقدان ارزش های معنوی در انسان بحران زیست محیطی ایجاد می کند. از این رو، نصر در قالب صدور مفهوم اکو صوفی گری، آموزه ای درباره اخلاق مداری و مراقبت صحیح انسان از طبیعت ارائه می دهد. به طوری که در قالب جنبش اکوسوفیسم بین خدا، طبیعت و انسان هارمونی ایجاد کند. انسان برای ایجاد صلح و هماهنگی با طبیعت ابتدا باید تسلیم و اطاعت از دستورات خداوند باشد. در این بحث نویسنده از روش کتابخانه ای با استفاده از منابع مختلف مرتبط در قالب کتاب، مجلات و مقاله استفاده می کند. از این رو، در این مقاله سعی شده است تا چگونگی پیشروی مفهوم اکو-صوفیسم توسط سید حسین نصر و چگونگی هماهنگی خدا، طبیعت و انسان توضیح داده شود.