جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بخش عظیمی از روایات پیشوایان معصوم ما علیهم السلام، روایاتی است که پیرامون تفسیر آیات قرآن می‌باشد‌. پژوهش حاضر که نقش روایات در تفسیر قرآن نام دارد، در دو بخش مستقل به بررسی این روایات از جنبه‌های گوناگون پرداخته است و کوشیده تا هر مورد را با بیان نمونه‌هایی در ذیل آن عینی سازی و قابل فهم‌تر گرداند‌. در فصل اول به کلیات موضوع پرداخته شده است‌؛ طرح تحقیق و مباحثی مقدماتی چون تعریف و تحلیل واژه‌های تفسیر، روایت‌، اثر و تفسیر روایی، تفسیر نقلی و امثال آن، تعیین قلمرو روایات تفسیری‌، علل نیازمندی به روایات تفسیری، اعتبار روایات تفسیری و بررسی مقدار حجیت آن‌ها، و نیز مبانی عقلی و نقلی فهم روایات تفسیری. سپس دوره‌های تفسیر روایی مورد بررسی قرار گرفته و به چهاردوره ، یعنی عصر نبوی‌، عصر حضور‌، عصر غیبت و دوره‌ی تدوین محدود شده‌است‌.آنگاه در پایان آسیب‌شناسی روایات تفسیری مورد بررسی قرار گرفته‌است و به ذکر چند عنوان از آسیب‌های روایات تفسیری بسنده شده است‌. در فصل دوم که شاکله‌ی اصلی این پژوهش را که هدفش بررسی گونه‌های روایات تفسیری است‌، تشکیل می‌دهد، در دو بخش به دو موضوع مهم پرداخته شده است‌. در بخش اول از این بخش گونه‌های روایات تفسیری به اعتبار روش مورد بررسی واقع شده و از این جهت روایات تفسیری به سه قسم تقسیم شده‌است‌؛ تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن به سنت نبوی و تفسیر محتوایی یا تأویل‌گرایانه‌. در بخش دوم که مهم‌ترین قسمت این تحقیق به شمار می‌آید، به گونه‌های تفسیر روایی به اعتبار کاربرد در تفسیر پرداخته شده و مواردی چون تبیین و ایضاح معانی واژه‌ها‌، بیان مصداق‌، تأویل و بیان معنای باطنی‌، اشاره به سبب نزول‌، تعیین قرائت صحیح‌، رفع تشابه و ابهام‌، توضیح آیات الاحکام‌، رفع تعارض بدوی‌، شناخت ناسخ و منسوخ‌، تخصیص عام‌، تقیید مطلق و بهره وری از قواعد ادبی در تفسیر آیات با ذکر نمونه‌هایی واضح و روشن مورد بررسی قرار گرفته است‌.