جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ولایت تکوینی، شأنی از شؤون اهل بیت(علیهم السلام) است که در حدود و گسترۀ آن، اختلاف است؛ از این رو، بعضی از راویان و محدثانی که روایات حاکی از کرامتهای اهل بیت(علیهم السلام) را نقل می‌کرده‌اند، متهم به غلو شده‌اند. در این تحقیق، به بررسی دامنۀ این موضوع، در دو منبع از منابع کهن روایی شیعه، اصول کافی و بصائرالدرجات، پرداخته شده است. از مقایسۀ گسترۀ ولایت تکوینی اهل بیت(علیهم السلام) در این دو کتاب، روشن می‌شود که ولایت ایشان حوزه‌های متعددی را شامل می‌شود. صفار، روایات مربوط به حوزه‌هایی مانند: زنده کردن مردگان، طی الأرض، و شفای بیماران را به طور گسترده آورده و برای غالب آنها، عنوان باب مستقل قرار داده است؛ ولی مرحوم کلینی، در اصول کافی، اگر چه از قریب به اتفاق این حوزه‌ها، روایت نقل کرده، اما برای غالب آنها، عنوان باب مستقل، قرار نداده، و برای هر حوزه‌ای نیز، روایات کمتری را نسبت به استادشان (صفار) نقل کرده است.

چکیدهولایت تکوینی عبارتست از ولایت تصرف در امور تکوینی، همراه با علم به تمام تفاصیل و اسباب آنچه که در آن تصرف کرده، به گونه‌ای که بدون استفاده از اسباب طبیعی متعارف، حقیقتی را به حقیقت دیگر، یا صورتی را به صورت دیگر تبدیل کند، و اختیار این کارها نیز از این جهات به دست او باشد.ولایت تکوینی، شأنی از شئون اهل بیت (علیهم السلام) است که، در حدود و گستر? آن، اختلاف است، از این رو، بعضی از راویان و محدثانی که روایات حاکی از کرامتهای اهل بیت (علیهم السلام) را نقل می‌کرده‌اند، متهم به غلو شده‌اند. در این تحقیق، به بررسی دامنه این موضوع، در دو منبع، از منابع کهن روایی شیعه، پرداخته شده است.ولایت تکوینی، مظهری از ولایت خداوند، و به اذن او می‌باشد، از این رو نسبتی با غلو و تفویض وعناوینی از این قبیل ندارد.روایات متواتر با اسانید متعدد، مشتمل بر روایات صحیح و معتبر و...، در دو کتاب اصول کافی و بصائر الدرجات، ولایت کلی? اهل بیت (علیهم السلام) را اثبات می‌کند، این روایات، بعضی ناظر به دلیل عقلی، و بعضی ناظر به دلیل قرآنی و... می‌باشند.دانش و بینش اهل بیت (علیهم السلام)، از مهمترین مبادی ولایت تکوینی ایشان است، که مورد توجه ویژ? دو کتاب اصول کافی و بصائر الدرجات، واقع شده است، هر دو کتاب احادیث مربوط به مصادر علم امام (علیه السلام)، مانند: مطالع? جفر و جامعه و مصحف، معاشرت با ملائکه و... را روایت کرده‌اند.دلائل متعدد روایی در دو کتاب اصول کافی و بصائر الدرجات، عمومیت علم امام و علم غیب ایشان را اثبات می‌کند.از مقایسه گستر? ولایت تکوینی اهل بیت (علیهم السلام) در این دو کتاب، روشن می‌شود که، ولایت ایشان حوزه‌های متعددی را شامل می‌شود، که مرحوم صفار، روایات مربوط به زنده کردن مردگان، طی الارض، شفای بیماران، و... را به طور گسترده آورده و برای غالب آنها، عنوان باب مستقل قرار داده است، ولی مرحوم کلینی، در اصول کافی، اگر چه از قریب به اتفاق این حوزه‌ها، روایت نقل کرده، اما برای غالب آنها، عنوان باب مستقل، قرار نداده، و برای هر حوزه‌ای نیز، روایات کمتری را نسبت به استادشان، مرحوم صفار، نقل کرده است.از مهمترین نقاط افتراق این دو کتاب در بحث ولایت تکوینی، روایاتی است در بصائر با مضمون: دنیا تحت قدرت اهل بیت (علیهم السلام) است و ایشان قدرت دارند که زمام زمین را در دست بگیرند؛ مرحوم کلینی این گونه روایات را نقل نکرده، و آنجا هم که عنوان یکی از ابواب را: "تفویض امور به رسول الله (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام)" قرار می‌دهد، بر خلاف بصائر، آن را مقید به "فی امر الدین" می‌سازد.