جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زمینه: حدود 50 سال است که در رابطه با مکانی که به عنوان محل فرود کشتی حضرت نوح (علیه السلام) است، مناقشات زیادی مطرح شده،در همه­ی این امور گفتگو بر سر این موضوع است که آیا مکان مذکور، همان محل فرود کشتی حضرت نوح (علیه السلام)می­باشد یا نه؟ هدف: ارایه پژوهشی نوین در راستای ارتباط جغرافیا و قرآن و یافتن مکان واقعی جودی در قرآن با توجه به احادیث بیان شده در این رابطه بوده است. روش: بعد از بررسی مکانهای احتمالی در رابطه با مکان جودی،به شکل توصیفی تحلیلی و با استناد به تصاویر ماهواره­ای و تحقیقات جغرافیایی به بررسی احادیث موجود در این رابطه پرداخته شد. یافته­ها :در بررسی ها دیده شده که سه مکان به عنوان مکانهای احتمالی کوه جودی، مطرح است که شامل،جودی داگی در ترکیه،(که آثار دقیقی در تحقیقات علمی نسبت به وجود کشتییافت شده است) آرارات در ارمنستان،زاگرس،سبلان و سهند در ایران. در میان نظرات مفسران مکانهایی شامل موصل عراق،ناحیه آمُد ، کوهی در جزیره ابن عمر و عربستان ذکر گردیده است، در این زمینه احادیث، کمک بزرگی به روشن شدن محل نزاع و اختلاف نموده است. نتایج: در بررسی روایات مطرح شده می توان گفت، با توجه به زمان صدور روایات و اطلاق موصل در نزد مورخان اولیه و جغرافی دانان بر منطقه وسیعی شامل بر بازبدی و قردی،می­توان جودی در قرآن را امروزه با کوه جودی داگی در استان آغری ترکیه، منطبق دانست.

ویژگی‌های جغرافیایی طور سینا ذیل مباحث تفسیر تربیتی و با روشهای به کار رفته در این رشتۀ نوپدید، به منظور تزکیه و تربیت فرد بیان شده است. هدف: هدف از انجام این تحقیق، تفسیر تربیتی آیات مربوط به طور سینا از طریق بررسی ویژگی‌های جغرافیایی این مکان بوده است. روش: روش این پژوهش، تلفیقی از تفسیر تربیتی به روش موضوعی و میان‌رشته‌ای بوده که مهم‌ترین عنصر آن، بررسی قراین محتمله و سپس کشف واقعی پیام تربیتی آیه بوده است. یافته‌ها: صحرای سینا شامل کوههایی بوده که مشهورترین آنها «طور سینا» نامیده شده و به همین علت، کل جزیره به این نام نسبت داده شده است. به لحاظ زمین‌شناسی، تغییرات شبه‌جزیرۀ سینا چنان تدریجی بوده که محققان قایل‌اند به اینکه شبه‌جزیرۀ سینا به نسبت زمانی که بنی‌اسرائیل در بیابان سرگردان بوده‌اند، تغییرات کمی پیدا کرده است. بررسی‌ها نشان داده که خاستگاه زیتون در جهان کهن، حوزۀ دریای مدیترانه بوده و اهمیت شبه‌جزیرۀ سینا از نظر تاریخی، به عنوان یک مسیر حمل و نقل از آسیا به آفریقا و بالعکس بوده است. نتیجه گیری: مؤلفه‌های چهارگانۀ تربیتی، نشان از مناسب بودن صحرای سینا برای تربیت، تقدّس و بزرگداشت حضرت موسی(ع) به عنوان مربی، رحمت و مهرورزی مربی نسبت به تربیت‌شونده و مجازات در مواقع لزوم بوده است.

حداقل ده بار از واژه «طور» در قرآن سخن به میان آمده است و قداست آن را یاد آوری می‌نماید که همین موجب اهمیت حوادث واقع شده در آن می‌گردد. اما گذشته از مفهوم آیات و اهمیت آن، احادیثی از معصومین علیهم السلام وجود دارد که مکان طور سیناء را معادل با «غری» قرار می‌دهد و این در حالی است که با وجود شهرتی که مکان طور سینا در نظرات جغرافیدانان و مفسرین و کتب مورخان دارد، تقریبا شکی باقی نمی‌ماند که طور سینا در کوفه نمی‌باشد. حال با توجه به این وضوح در دانستن مکان طور سینا، سوال اینجاست به چه دلیل در احادیث معصومین علیهم السلام طور سینا معادل محل دفن حضرت علی علیه‌السلام آورده شده است؟ هدف از طرح این مساله بررسی علت چنین رویداد عجیب و شناخت ابعاد آن می‌باشد. به همین دلیل این مقاله به شکل تحلیلی استنادی، علاوه بر استفاده از آثار کتابخانه‌ای موجود به نقشه‌های جغرافیایی و تصاویر ماهوارهای و آثار باستان شناسان نیز مراجعه کرده است. در نهات با بررسی و غور در این موضوع فهمیده می‌شود، معادل‌سازی غری با طور سیناء علاوه بر آنکه موجب شناخته شدن ارزش والای حضرت علی علیه السلام برای مسلمانان می‌گردد، می‌تواند زمینه ساز سوق دادن مسیحیان و یهودیان به شناخت وجود مبارک شخصیتی بی‌نظیر گردد که بی‌غرض به دنبال شناخت و فهم بیشتر هستند، و این یعنی صلح و دوستی بین‌ادیانی .

یکی از آیات پر ابهام نزد مفسران، آیه 102 بقره است. در این آیه چند اختلاف مانند مکان بابل، نزول هاروت و ماروت، چگونگی سحر و مراد از شیاطین قابل ملاحظه است. آنچه امید به پاسخگویی به این ابهام ها را تقویت می کند واژه «بابِل» است که کمک زیادی در حل این اختلافات دارد. نام «بابل» تنها یک بار در قرآن آمده است. در این مقاله از نقطه نظر توجه مردم به سحر که مهم ترین موضوع به کار رفته در آیه است، به وقایع این شهر و پایان آن می نگرد تا بتواند از طریق شناخت بیشتر بابل به بررسی تاثیرهای آن در تفسیر آیه بپردازد. این تاثیرها در دو جهت بررسی می شود؛ یکی اینکه با تبیین عاقبت سحرکنندگان، به بررسی ارتباط بین سحر و اتفاق های پیش آمده در بابل می پردازد و دیگر اینکه کنکاشی در پاسخ گویی به اختلاف های تفسیری دارد.

یکی از قصص قرآن که در آن به عاقبت اقوام اشاره شده، داستان قوم ثمود است. خدای متعال هنگامی که می‌خواهد عملی که نشان از بی‌تقوایی و عدم اطاعت قوم ثمود از حضرت صالح× دارد، را بیان نماید، به تراشیدن «بیوتی» در دل کوه‌‌ها اشاره می‌فرماید، که حالت قوم ثمود در آن بیوت، با واژه «فارهین» وصف گردیده است. به نظر می‌رسد تبیین دقیق‌تر این واژه‌‌‌ها ـ بیش از آنچه تاکنون در تفاسیر قرآن بیان شده است ـ نیازمند تأمل در مکان زندگی قوم ثمود است، که این بررسی از طریق مطالعه آثار متعلق به قوم ثمود و سنگ‌نگاشته‌‌های موجود از آنها در منطقه حجر انجام می‌گیرد. در این تحقیق می‌توان به نشانه‌های معابدی دست یافت که محل پرستش بت‌های قوم ثمود بوده و با خانه‌‌های سنگی به‌جای‌مانده از آنها انطباق زیادی دارد. در واقع با توجه به آیاتی از قرآن و شواهدی از سرزمین حجر می‌توان گفت: مراد از «بیوت» در آیات مربوط به قوم ثمود، پرستشگاه‌هایی برای بت‌‌ها است که قوم ثمود در آن عبادتگاه‌‌ها به عیش و نوش و رقص مقدس با حالت برهنگی آیینی و روسپی‌گری در هنگام پرستش خدایان می‌پرداخته‌اند و به این ترتیب دلیل وقوع عذاب و مراد از « فارهین» در آیه روشن‌تر می‌گردد و خدای متعال آن را به‌عنوان عبرتی برای تمام مردم در همه زمان‌‌ها بیان می‌نماید.

پژوهش حاضر، به منظور بررسی روند شکل‌گیری شیعه‌شناسی در ایران، بعد از انقلاب اسلامی با استفاده از روش‌های پیمایشی، تحلیلی – توصیفیصورت گرفته‌است. و از آن‌جا که مجموعه فعالیت‌های شکل‌گرفته در حوزه شیعه‌شناسی در ایران، عمدتاً در مراکز دانشگاهی و نیز در برخیمراکز حوزوی، موسسات خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد، انجام می‌شود، برای پی بردن به روندشکل گیری و توسعه‌ی این مطالعات، مراکز فعال در این زمینه به چهار دسته دانشگاهی، حوزوی، موسسات و دیگر مراکز تقسیم شده‌ و مهم‌ترین‌ و فعال‌ترین این مراکز با ذکر هدف، روش، موضوع و بیان ویژگی‌هایی از آن‌ها، مورد پژوهش و مقایسه واقع شده و در انتها نقاط اشترک و افتراقشان ذکر گردیده‌است. مهم‌ترین نتیجه‌ی یافت‌شده عبارت است از توسعه‌ی این مطالعات در بخش تاریخ و اعتقادات در این حوزه؛ همچنین باید اشاره کرد که هرچند این رشته علمی دارای شاخه‌هایی نظیر جامعه شناسی، تاریخ اجتماعی و کلام اجتماعی است اما در ایران بعد تاریخی وکلامی، آن هم به صورت تک بعدی، بدون توجه به بعد اجتماعی این شاخه علمی، رشد وتوسعه پیدا کرده‌است. از دیگر نتایج به‌دست آمده، تشابه اسمی و تفاوت مفهومی ‌است که در مراکز فعال، تحت عنوان شیعه‌شناسی دیده‌می‌شود؛ زیرا بیشتر فعالیت این مراکز، معطوف به بعد اعتقادی و مکتب شناسی است که از آن به تشیع شناسی تعبیر می‌شود، درصورتی که شیعه‌شناسی، علمی است که به بعد عملیجنبه‌هایی اجتماعی زندگی پیروان این مذهب می‌پردازد.