جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهم ترین صفت امام در فرهنگ تشیّع و بارزترین اختلاف اهل سنت با شیعه در صفات امام، عصمت امام است. برهان های فراوانی در اثبات عصمت امام ارائه شده و از سوی اهل سنت نیز به آن ها پاسخ داده شده است. در این پژوهش ضمن بررسی این برهان ها، اثبات می گردد که اساس همۀ آن ها و اصلی که سبب استواری تمام برهان ها می گردد، آن است که برای امام جایگاهی چونان پیامبر قائل شویم؛ به این معنا که وظیفۀ امام را مانند رسالت پیامبر ، زنده کردن معارف دین و نگهبانی و انتقال آن ها بدانیم. این مطلب می تواند هم به منزلۀ اصلی بر اثبات همۀ برهان ها باشد و هم در حکم برهانی مستقل در اثبات عصمت امام.

چکیده رساله/پایان نامه : منصوب بودن امام از سوی خدا، فصل تشیع است. یکی از برهان‌های اثبات این امر "برهان حفظ و نقل شرع" است؛ که به موجب آن، بدون امام معصوم دین برجا نخواهد ماندو به مکلفان انتقال نخواهد یافت. اساس برهان، به طریق خلف، آن است که راه‌های حفظ و نقل و شرع بدون امام، ابطال گردند. پایان نامه به ترتیب منطقی شامل گزارش های برهان ، ابطال راههای حفظ ونقل اهل سنت ، نقد پاسخهای ایشان و تطبیق برهان با شرایط منطقی است. حاصل فصول آن است که راه‌های اهل سنت، ظنی است و پیروی از ظن، منهی شرع است. نیز اثبات می‏گرددکه اجتهاد شیعه از حیث ماده و صورت با اجتهاد سنی متفاوت است؛ و ظن حاصل از آن چون از طریق یقین و اجازه شارع است، معتبر است .همچنین به نحو مبسوط اثبات می‏گرددکه  دسترسی نداشتن به امام  منافی برهان مذکور نیست. فصلی نیز به کاربرد دیگر برهان (اثبات عصمت) اختصاص یافته است؛ و در آن اثبات می‌شود که برهان مذکور نه تنها، مثبت عصمت است، بلکه اساس برهان‌های دیگر اثبات عصمت نیز هست. افزون بر آن برای نخستین بار از باب برهان منطق به نحو کاربردی استفاده شده است و شرایط منطقی برهان بر دلیل حفظ و نقل شرع تطبیق گشته‏اند  و اثبات گردیده است که برهان مذکور واجد شرایط منطقی برهان‌هاست.

احراز یقین در دین اسلام، مطلوب است. با توجه به اهمیت موضوع امامت و اینکه تنها استدلال های برهانی یقین آورند، در این پژوهش سعی شده است تا به تطبیق شرایط برهان در دلیل «حفظ و نقل شرع» که منتج به وجوب نصب و اثبات عصمت است، پرداخته شود. مراد از این امر، اثبات ملازمات و مقدمات استدلال نیست، بلکه مطابقت شرایط منطقی برهان بر آن است. متکلمان اندیشمند در این مسئله بیشتر به قاعدة عقلی لطف، و کمتر به قاعدة حفظ و نقل شرع تمسک کرده اند. با توجه به اعتباری بودن لطف و وجوب آن بر خداوند، قاعدة حفظ و نقل شرع اهمیت بیشتر می یابد؛ چرا که هم روایات بر آن تأکید دارند و هم با بهره گیری از میراث گران بهای منطق، شرایط برهان بر آن منطبق است.