جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق بر آن است تا با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی « تزکیه نفس از دیدگاه قرآن و حدیث» را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد . در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مساله با استناد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و برای رسیدن به هدف های تحقیق اهداف ویژه زیر طراحی شده است : بررسی معنای لغوی و اصطلاحی تزکیه ونفس ، عوامل موثر در تزکیه ، مراحل تزکیه نفس و ثمرات پر بار تزکیه نفس . برای رسیدن به اهداف مذکور سوالات زیر طرح شده است : - معنا و مفهوم لغوی و اصطلاحی تزکیه نفس چیست ؟ - عوامل موثر درمحقق شدن تزکیه نفس کدامند ؟ - مراحل تزکیه نفس کدامند ؟ - ثمرات تزکیه نفس کدامند ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل بدست آمده : تزکیه نفس هموار کردن راه جهت رشد و تعالی انسان و هموارکردن زمینه برای پاسخگویی و استجابت دعای طلب هدایت « اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ »:1( ما را به راه راست هدایت فرما)از جانب پروردگار است که هدف از آفرینش انسان رشد و تعالی وی در راه عبودیت و بندگی برای نائل شدن به سرزمین نجات و رستگاری است که آن هم در سایه تزکیه نفس میسر خواهد شد . لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد . علم و شناخت در تزکیه نفس گام اول است با شناخت عوامل موثر د ر تزکیه و آشنایی با مراحل تزکیه و پیمودن هریک از آنها برای رسیدن به ثمرات گهربار و ارزشمند تزکیه ، عملا رشد و تعالی انسان را به بار می دهد . مهمترین عوامل در تزکیه عبارتند از : نماز ، زکات ، روزه ،حج ، ذکر ، تفکر و تعقل ، یاد مرگ و کوتاهی آرزو ، محاسبه نفس ، خدمت و تواضع ، شناخت راههای ورود شیطان ، شناخت امراض قلب و سلامت قلب ، امر به معروف و نهی از منکر می باشند که سالک راه تزکیه با طی مراحل این عوامل را به کار می بندد. - مراحل تزکیه نفس عبارتند از : 1- تخلیه نفس از عیوبی همچون ؛ شرک ، ریا ، کفر ، نفاق ، حسد ، غرور ، کبر ، عجب ، بخل و شح نفس ، خشم ، پیروی از هوی و آرزوی دراز 2- تخلیه نفس و زینت آن با فضایلی همچون ؛ توحید و عبودیت ، اخلاص ، شکر ، زهد ، توکل ، توبه ، خوف و رجا ، تقوی ، صبر می باشند تا پس از تلاشی شیرین و میوه های پربار آن گوارای وجودش گردند . - ثمرات ومیوه های تزکیه عبارتند از : 1- کمال 2- قرب الهی 3- کنترل رفتار ؛ که شامل کنترل زبان و رعایت ادب در ارتباطات می باشد . - محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی نظیر عدم دسترسی به کتاب های جامع در این زمینه وکمبود منابع پژوهشی روبرو بوده است . - پیشنهاد می گردد که در این زمینه تحقیقاتی جزئی تر با اهدافی جزئی تر مانند بررسی جداگانه عوامل ، مراحل و ثمرات تزکیه نفس صورت پذیرد .