جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امر که همان صیغه امر است به معنای طلب برو بیا است، معروف از ماده عرف و به معنی شناخته شده گرفته شده و در اصطلاح به هر کار نیک و خیری که کننده آن، آن را می شناسد اطلاق می شود. نهی، در لغت به معنی باز داشتن و منع کردن می باشد که همان زجر و منع است ، منکر در لغت از انکار منکر گرفته شده و به معنی ناشناخته است و در اصطلاح ، منکر به کار زشتی گویند که بازدارنده آن, آن را بشناسد. اهمیت امر به معروف و نهی از منکر یکی از واجبات است که سایر واجبات دینی هم به سبب آن دو استوار می گردد. امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد که مراعات آن برای انجام این فریضه الهی ضرورت دارد و آگاهی کامل از نیکی و بدیها ، فقدان ضرر و مفسده ، احتمال تأثیر از جمله شرایط آن است که امام معصوم فرموده است: شخص جاهل بهتر است که امر به معروف و نهی از منکر نکند زیرا به جای اصلاح در امور، به مشکلات می افزاید. امر به معروف و نهی از منکر علاوه بر تبلیغ مستقیم و غیر مستقیم مراحل سه گانه ای دیگری هم دارد مانند اظهار تنفر قلبی، امر و نهی از گفتاری, استفاده از قدرت و یا لفظی است یا عملی، لفظی یعنی انسان با بیان حقایق معروفها را به مردم بگوید و خوبی ها را تشریح نماید، برای اینکه دیگران و مردم را تشویق کند، اما عملی یعنی اینکه انسان نباید از گفتن بیش از اندازه غافل شود. افراد تارک این واجب الهی دچار آفات بسیار شده اند از جمله : پیامدهای فردی مانند تضعیف ایمان, شرکت در گناه و پیامدهای اجتماعی مانند : تسلط اشرار و عقوبت الهی ، کوتاهی و مسامحه کردن از مهلکات این فریضه الهی. مهمترین آفات و موانع امر و نهی عبارتند از : حیا و شرم، بی اعتنایی به عدم احساس مسئولیت، سستی و بی حوصلگی است، نمونه هایی از معروفها و منکرها مورد بررسی قرار داده شده مانند : قصد قربت, تشویق، ترک هجرت و غفلت. حضرت علی ( ع) در کتاب نهج البلاغه درباره امر به معروف و نهی از منکر خطبه ها و سخنان زیبایی ایراد فرموده اند و تمام جوانب این امر را در نظر گفته اند از جمله : مذمت تارکین امر و نهی، تساوی گنهکار و راضی به گناه در عذاب، که در این باره فرمودند: کسی که راضی باشد به کار جمعیتی از مردم مانند این است که در آن کار دخالت داشته است ، کسی که در کاری باطل دخالت داشته باشد دو گناه کرده، گناه انجام عمل و گناه رضایت دادن به کار. روایاتی که دلایل بر اصل وجوب امر به معروف و نهی از منکر با تأکیدهای شدید است، روایاتی که دلالت بر اهمیت این دو فریضه الهی در میان سایر فرائض و واجبات الهی دارد، روایاتی که مشتمل بر تحذیر و هشدارهای عذاب تارکان این فریضه است.