جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قال الصادق ( ع): «الصَّبرُ رَاسُ الایمان؛ صبر و شکیبایی پایه و اساس ایمان به خدای یگانه است.». سپاس خدای عزوجل را که توفیق خدمت عطا کرده تا در این بحث یعنی صبر از دیدگاه قرآن و سنت و آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن مطالبی را بازیابی نمایم. صبر حقیقتی است که هرکس به آن آراسته شود، برنده خیر دنیا و آخرت شده. تحصیل صبر از مشکلترین اموری است که انسان با آن روبرو است و چون حاصل شود انسان به یک آرامش و اطمینان خاطر و دور از هر اضطراب درونی به زندگی خود ادامه می دهد و بهتر می تواند به امور دنیوی خود رسیدگی کند و به آنچه می خواهد برسد. صبر خود به خود فضیلتی اخلاقی نیست، بلکه مقاومتی است که ناشی از تسلط فرد بر خویشتن است این مقاومت در صورتی از لحاظ اخلاقی فضیلت خواهد بود که هدف شخص صابر کمال اخلاقی و تقرب به خداوند باشد و صبر در برابر چیزی باشد که با کمال اخلاقی و تقرب خداوند در تعارض و تقابل باشد. ارزش اخلاقی صبر بسته به هدفی است که صبر به منظور آن صورت می گیرد. بطور کلی صبر یعنی: پایداری در برابر مصیبت و بلا، استقامت و خویشتنداری در برخورد با گناه، و استواری و پایمردی در انجام عبادات و نیایش در پیشگاه خدا، صبر فقط در برابر معصیت و مصیبت و عبادت نیست بلکه صبر در برابر همه گرفتاریها و پیشامدها را شامل می شود و لازمه زندگی آدمی می باشد. از فواید و آثار صبر می توان به امدادهای غیبی، پیروزی حتمی و دوستی خاندان پیغمبر و خنثی شدن توطئه ها و صلوات و رحمت و هدایت الهی، پاداش بی حساب و ورود به بهشت باشد. ارزش انسان در نزد خداوند به اندازه تقوای اوست، صبر نیز میزان تشخیص قرب و منزلت انسان در نزد خداوند است. پس تقوا و ایمان را همراه با صبر قرین یکدیگر کنیم و از خداوند در این راه مدد جسته و در انجام اوامر و دستورات او سر تعظیم فرود آوریم و با بی تابی و ناله و شکایت از زمره صابران خارج نشویم و موجبات خشم و غضب الهی را فراهم نیاوریم. همان طور که صبر کردن فوایدی دارد در بی صبری هم آفاتی وجود دارد که از جمله شتابزدگی، خشم، دلتنگی و افسردگی و از همه بدتر ناامیدی می باشد. پس همان طور که آفات و عواقب بی صبری را نام بردیم باید هرچه زودتر در پی قوی کردن ایمان خود و تمرین و ممارست در صبر و استقامت در برابر مشکلات و گرفتاریها و راضی بودن به قضای الهی باشیم و از این لحظات و وقتهایی که در اختیار داریم به بهترین نحو ممکن استفاده کرده و به خودسازی مشغول شویم که اگر پرونده عمرمان بسته شد دیگر هیچ فایده ای نخواهد داشت و برگشتی در کار نخواهد بود. راستی اگر انسان بخواهد تأسف بخورد، چرا بر یک سلسله امور کم ارزش و فانی و امانت تأسف بخورد و اگر بخواهد شادمان شود، چرا برای امور دنیایی و چیزهایی که متعلق به او نیست و از دست رفتنی است خوشحال شود؟ تأسف باید بر عمر از دست رفته و عمری که به طاعت و عبادت نگذشته خورد تا این تأسف عامل حرکت به جبران مافات شود، خوشحالی باید خوشحالی بر ایمان و عمل صالح باشد که وسیله خیر دنیا و آخرت است، و آری در اتصال به حضرت محبوب شاد و بر فراق آن جمال مطلق رنجیده و ناراحت باشیم. حافظ می گوید: ای دل اندر بند زلفش از پریشانی منال مرغ زیرک چون به دام افتد تحمّل بایدش