جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با عنوان ( جلوه های رحمت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم)) با هدف بررسی و شرح تجلیات رحمت پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله و سلم) در اوصاف فردی و در مناسبات اجتماعی آن حضرت می باشد . خداوند متعال ، پیامبر خاتم ( صلی الله علیه و آله و سلم) را « رحمة للعالمین » و « اسوه حسنه » معرفی نموده و اطاعت از ایشان را بر همه واجب دانسته است. از این رو الگو گیری و تبعیت از ایشان ، نیاز به شناخت وصف کمالی ایشان ( رحمت آن حضرت ) دارد. بهترین معرف شخصیت ایشان، آیات قرآن کریم است. زیرا قرآن سندی محکم و موثق و به دور از افراط و تفریط ، در بیان ویژگیهای اخلاقی آن حضرت می باشد. رحمت در لغت به معنای خیر و نعمت ، آمرزش و عفو و گذشت ، مهربانی و شفقت و عطوفت ، رأفت و احسان می باشد و ( رحمة للعالمین) به معنای بخشایشگر می باشد ، رحمت به دو قسم رحمت رحمانیه و رحمت رحیمیه تقسیم می شود ، که رحمت رحمانیه عام بوده و شامل تمامی مخلوقات می گردد و رحمت رحیمیه ، رحمت خاص است و شامل حال مؤمنین می شود. در باب تجلی رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در اوصاف ایشان، در آیات قرآن و روایات ، مواردی از صفات و فضایل آن حضرت مانند ( رحمت ، شرح صدر ، خلق عظیم و رفق و مدارا ) ذکر شده است ، که إعطای این صفات به نحو اکمل ، با عنایت ویژه حق تعالی به آن حضرت ، موجب افضیلت ایشان بر سایر انبیای الهی که این صفات را در مراتب پایین تری دارا هستند، شده است. در باب معنی رحمت در آیات قرآن، پیامبر رحمتی برای عالمیان معرفی شده است که این رحمت، رحمت عام الهی است و به خاطر مرتبه والای ایشان در خلقت، همه چیز در عالم از وجود ایشان بهره می برند. رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در واقعه فتح مکه و در رویارویی و مدارا با مشرکان و منافقان نمود پیدا کرد، آنجا که فرمودند : « الیوم یوم المرحمة» و نمونه هایی از شرح صدر نبوی در مواجهه با افرادی که قبلاً خونشان حلال اعلام شده بود ولی بعد مشمول عفو و گذشت ایشان شدند ، متجلی می گردد. علاوه بر این، رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در مناسبات اجتماعی ایشان در قالب ایجاد مساوات بین طبقات مختلف جامعه ( اعم از عرب و عجم ، سیاه و سفید ، مرد و زن ) در عرصه های مختلف اجتماعی و در باب تکریم ( اعم از مسلمان و غیر مسلمان ، زن و مرد ، ثروتمند و فقیر و کودک و بزرگ ) و همچنین اهتمام رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) به امور مستضعفان و عزت بخشیدن به آنان جلوه گر شده است. در طول تاریخ، بسیاری از محققان به بیان و شرح ویژگیهای پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) پرداخته اند، اما برخی از آنها بیانی تاریخی داشته و برخی دیگر ، صرفاً از روایات استفاده نموده و برخی مطالب را به صورت کلی و در ضمن شرح وقایع تاریخی بیان کرده اند و یا بنا را بر اختصار گذاشته و شرح و توضیح نداده اند. اما در پژوهش حاضر سعی شده به شرح تمام جنبه های رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در حوزه های اوصاف فردی و مناسبات اجتماعی ایشان پرداخته شود. از آنجا که موضوع این پژوهش ، دینی و تاریخی است، پژوهشگر سعی کرده از طریق منابع قرآنی و روایی و منابع تاریخی در زمینه سیره پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) و به روش کتابخانه ای به تبیین وصف رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) پرداخته و در جهت تحقق اهداف پژوهش گام بردارد . واژگان کلیدی : رحمت ، پیامبر ، شرح صدر ، رفق ، مدارا ، مساوات ، مستضعفان.