جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندیشمندان سیاسی همواره در ذیل موضوع حکومت مطلوب به دو مقوله اهداف و آرمانهای حکومت و نیز آسیبها و آفتهای آن توجه جدی داشته اند چرا که رسیدن به اهداف بدون رفع و دفع آفتها ممکن نخواهد بود. از سوی دیگر تجربه بشری نشان می دهد که نه پرداختن به ویژگیهای بایسته حاکمان نخبه گرایی سیاسی و نه ترسیم ساختارهای حکومتی بایسته به تنهایی مارا به حکومت مطلوب رهنمون نخواهند بود و بنابراین رویکرد سومی لازم است که حاکی است حکومت مطلوب محصول انسانهای خوب در ساختار خوب است. حکومت دینی هم از آنجا که یکی از انواع اداره امور بشر است به لحاظ عمومی و هم از آنجا که دین به عنوان یک نظام سیاسی اجتماعی در راس آن قرار می گیرد و با عمیق ترین لایه های وجودی انسان رابطه دارد سطور ویژه قابلیت تجزیه و تحلیل از این منظر را داراست به نظر می رسد تجربه انقلاب اسلامی و شکل گیری حکومت دینی در ایران از بسیاری جهات شبیه روند بعثت پیامبر اکرم (ص) و تشکیل حکومت دینی پس از آن است یکی از راههای تعالی و بالندگی انقلاب اسلامی می تواند بازبینی و عبرت آموزی از تاریخ صدر اسلام و تحلیل صحیح آن باشد. حکومت امیرالمومنین علی(ع) تنها حکومتی است که پس از رحلت پیامبر اکرم به وسیله امام معصوم و به مت متنابهی تشکیل شده و ادامه داشته است لذا بررسی مسائل این حکومت و حواشی آن و نیز تبارشناسی چالشهای موجود در آن نه تنها برای ما که برای تمامی حکومتهای دینی مهم و راهگشا خواهد بود. از آفات عمده خطرناک حکومتها و به ویژه حکومتهای دینی، اشرافیت و استقرار آن در ارکان و ابعاد مختلف حکومت است البته نفوذ این فرهنگ یا تن دادن به تبعات آن در اقشار جامعه نیز مشکل و عمیق تر ریشه ای تر خواهد بود. جمعیت پراکنده اعراب پیش از اسلام که آداب و رسوم مشترکشان از جمله خوی خود بزرگ بینی، تکبر و اشراف منشی، باعث تفرقه و واگرایی آنها می شد بر اثر تربیت اسلام و پیامبر(ص) قدم در مسیر رشد کمال نهادند و مدارج خوبی کسب کردند لیکن مدت همراهی آنها با اسلام آنقدر نبود که بتواند جامعه ای پایدار در مسیر تکامل ایجاد کند. لذا حکومت خلفای سه گانه پس از پیامبر اکرم و جریانات داخلی و خارجی جهان اسلام باعث خطرناکتر از حالت اول نیز بود سه چالش اصلی و خونین زمان امیرالمومنین(ع) ریشه در مساله اشرافیت و تقابل آن با محور حکومت حضرت یعنی عدالت داشت.جنگ جمل را ناکثین که از لحاظ روحیه صاحبان مطامع، زیاده طلبان اقتصادی و طرفداران تبعیض (اشرافیت اقتصادی و اجتماعی) بودند ایجاد کردند. . جنگ صفین و فتنه قاسطین ریشه در اشرافیت خانوادگی و تکبر و نفاق و بازگشت اسلام آورندگان تحت سایه شمشیر به مناصب حکومتی داشت و ثمره شوم این دوجنگ زاینده فتنه تحجر و کج فهمی منحرفان مدعی دین شد. در نهایت حضرت شهید عدالت خویش شدند. عدالتی که مبارزه با انحرافات داخلی سرزمین اسلامی که از مهمترین آنها اشرافیت بود را هدف قرار داده بود.