جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خمس یکی از احکام مالی – عبادی است که در اسلام تشریع شده و اجمالا مورد اتفاق مسلمین است. دلیل این اتفاق، تصریح آیه شریفه قرآن است که می فرماید: «و اعلموا انما غنمتم من شیء فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل ... » (41/ انفال) مباحث فقهی و اقتصادی گوناگونی در رابطه با مضووع خمس در زمینه های مالکیت، سرپرستی، منابع، مصارف و دیگر احکام خمس مطرح است که در جای خود بحث شده است. در این پایان نامه در صدد هستیم که اثرات فردی و اجتماعی پرداخت خمس را با استناد به آیات و روایات مورد بررسی قرار دهیم. بطور کلی خمس یک پنجم مال است که هر مسلمان طبق شرایط خاص مقرره باید از مال خویش به مصرف خاص برساند قانون وجوب پرداخت خمس از جانب خداوند متعال در سوره ی انفال آیه / 41 برای بندگان وضع شده است. طبق این آیه شریفه خمس به شش سهم تقسیم می شود: 1-سهم خدا 2- سهم رسول خدا(ص) 3-سهم ذولی القربی 4- سهم یتیم 5- سهم مسکین 6- سهم در راه مانده با توجه به آیه شریفه و روایات ائمه اطهار ( ع) می توان گفت خمس برای گرامی داشت پیامبر ( ص) و احترام به خاندان آن حضرت است و در عوض زکات که بر این خاندان به جهت عظمت شأن آنها حرام بوده، قرار داده شده است. خمس بر هفت چیز تعلق می گیرد که عبارتند از غنائم، گنج، معدن، منفعت، ( ارباح مکاسب)، زمینی که کافر ذمی از مسلمانی بخرد، مال حلال مخلوط به حرام، غوص ( مالی که به وسله فرورفتن در آب به دست می آید). متولی خمس بعد از پیامبر ( ص) در زمان ائمه اطهار ( ع) خود آن بزرگواران و در زمان غیبت امام ( عج) ولی فقیه به عنوان جانشین امام می باشد. روایات فراوانی است که مسئله خمس را از جنبه های مختلف بیان نمودند که این کثرت روایات دلالت بر اهمیت خمس دارد. از این روایات اثرات مادی و معنوی خمس را نیز می توان به دست آورد، از جمله این اثرات که از روایات به دست می آید: ایجاد آرامش، رشد معنوی و تزکیه اموال است، همچنین ادعای ایمان داشتن بندگان، را تأیید، افزایش رزق و روزی، پشتوانه ای مالی برای حوزه های علمیه شیعه در جهت حفظ استقلال و عدم وا بسته بودن به دستگاههای حکومتی، و پشتوانه ای مالی برای حکومت اسلامی در جهت رفع فقر و جلوگیری از تراکم ثروت می باشد، اثرات دیگری نیز در روایات بیان شده که به تفصیل در جای خود بیان می شود.