جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت دقیق آراء خاورشناسان دربارۀ معارف اسلامی و نقد علمی آنان از ضروریات مجامع علمی مسلمانان است. نوشته حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، به نقد و بررسی مدخل «مولی و ولاء»، نوشته سباستین گونتر در دایرةالمعارف قرآن لیدن می‫پردازد. با بررسی این مدخل، روشن می‫شود که نویسنده براساس اصول فکری خود ـ مبنی بر نقش فرهنگ بومی هر منطقه بر فرهنگ اسلامی ـ به این واژه رویکرد تاریخی خوبی داشته و کاربرد آن را در جامعه قبیله‫ای عرب قبل از اسلام بیان کرده است. نظم منطقی مقاله، بررسی کاربردهای واژۀ «مولی» در تعدادی از آیات قرآن و توجه به برخی منابع تفسیری، اشاره هرچند گذرا به معنای تسلط، مالکیت و سرپرستی در قرآن، برخی از امتیازات مثبت این مدخل است. از مهمترین نقاط ضعف مدخل، انحصار معنای واژۀ «مولی» بر تابع، محافظت و عضو حمایت‌شده در تمامی قسمت‫های مقاله و گزارش سوگرایانه در بیان مفهوم واژۀ «مولی و ولاء»، رویکرد گزینشی به کاربرد واژۀ «مولی» در قرآن، برجسته نکردن معنای اصلی و محوری «اولویت در تصرف» و «سرپرستی» در بیان معنای کلمه «مولی و ولایت»، استناد ندادن به منابع در قسمت‫های مختلف مقاله، محدودبودن منابع استفاده‌شده به منابع اهل تسنن و استفاده نکردن از منابع متعدد، به‫ویژه منابع شیعی و استناد نکردن به آیه ولایت است. این نقص‫ها موجب شده است که مقاله از استحکام و اتقان لازم بی‫بهره بوده و نویسنده از بیان مفهوم کامل واژۀ «مولی»، و درنتیجه اصل ولایت و اهمیت آن در آیات قرآن و اعتقادات شیعه بازماند.