جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تربیت، از مهمترین و حساسترین شاخه‌های علوم رفتاری است. «عاطفه»، حالت احساسی و روانی پیچیده‌ای است که حاصل تعامل بین عوامل محیطی، فرایندهای زیستی و سیستم شناختی است، که اغلب با مولفه‌های روانی، جسمی و رفتاری همراه است. تربیت عاطفى، به معنای اتخاذ تدابیر مقتضى، جهت فراهم ساختن شرایط مساعد، براى رشد عواطف مثبت و کنترل و هدایت عواطف منفی؛ به عبارت دیگر، «تربیت عاطفی»، به معنای شکوفاسازى عواطف با راهنمایی عقل و شرع است، تا جلوی افراط و تفریط‌های عاطفی گرفته شود. هدف از انجام این تحقیق، استخراج و شرح دیدگاه‌های قرآن کریم و حدیث در مورد روش‌های تربیت عاطفی، با تأکید بر عواطفی چون محبّت، خشم و ترس می‌باشد. روش این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است و روش جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای است. نتایج تحقیق، مبیّن آن است که سه راهکار شناختی، عاطفی و رفتاری در تربیت عاطفی عواطف محبت، خشم و ترس وجود دارد که برخی از راهکارها اشتراکی و برخی اختصاصی هستند. شناخت اوصاف جمال و کمال خداوند، ایمان و أنس با پروردگار و اصل صبر، راهکاری است که در تربیت عاطفی هر سه عاطفه‌ی مذکور کاربرد دارد، اما ارضای نیاز عاطفی فرزند و همسر، آگاهی از فواید فرونشاندن خشم، تغییر در حالات رفتاری و روانی، استفاده از اصل استغفار، رعایت اعتدال در خوف و رجا، شناخت حقیقت مرگ...، روش‌های اختصاصی تربیت عاطفی به شمار می‌روند. تربیت عاطفی، عواطف انسان را جهت‌دار(الهی و انسانی) و تعدیل شده می‌کند، و نقش تعیین کننده‌‌‌ای در سالم‌‌‌سازی روابط اجتماعی دارد.از دیدگاه‌ تربیتی اسلام،‌ احساس‌ و ادراکات ‌حسی‌ ریشه‌ی‌ بیولوژیک‌ و فیزیولوژیک‌ دارد، مثل‌ احساس‌ گرسنگی‌ و احساس‌ تشنگی...‌، که غیرارادی‌ یا نیمه‌ ارادی‌اند، اما عاطفه،‌ منشاء معرفتی‌ دارد و جز پس از معرفت و شناخت پدید نمی‌‌‌آید و ویژه‌ی‌ حیات‌ انسانی‌ است، مانند عاطفه‌‌‌‌ی فداکاری‌ و ایثار، عاطفه‌‌‌ی‌ شجاعت‌ یا عاطفه‌‌‌ی‌ عشق‌ الهی‌، که اولاً، انسان نسبت به آنها آگاهی‌ دارد، ثانیاً، بروز این عواطف‌ در رفتار انسان‌، ارادی‌ است ازاین‌‌‌رو، یکی از ویژگی‌‌‌های بارز عواطف، که باعث امتیاز انواع عواطف از هم می‌‌‌شوند، مسأله‌‌‌ی شناخت است، بنابراین عاطفه‌ی محبّت، زمانی درک می‌‌‌شود که شخص، شناختی از محبوب و صفات او داشته باشد؛ بر این اساس، احساس حُبّ به این دلیل به وجود می‌‌‌آید که فرد احساس می‌‌‌کند که نسبت به او احسان شده است، و حالت تنفّر و انزجار، زمانی پدید می‌‌‌آید که فرد احساس ‌‌‌کند که در حقّ او تهدیدی واقع شده است، و چون که خداوند سرچشمه‌‌‌ی تمام کمالات و زیبایی‌‌‌ها است، مومن بیشترین محبت‌‌‌ها را نثار او می‌نماید.

بدون شک عوامل فراوانی در فرایند شکوفایی استعدادهای نهفته در نهان آدمی دخیل اند که ساختار شخصیت انسان را بالنده و پربار می کنند. نقش بی بدیل اخلاص در تربیت انسان، مسئله ای است که در این تحقیق از دو زاویه به آن پرداخته شده است: 1. اخلاص، عامل مهم و اثرگذاری است که با ایجاد ظرفیت ها و استعدادها، متربی را در قبول تربیت، یاری می کند. 2. اخلاص، عامل بازدارنده قوی و سد محکمی در برابر رذائل اخلاقی است. با توجه به تأکید آیات و روایات در خصوص ارزش و اعتبار اخلاص در سرنوشت انسان، ضرورت تحقیق در این موضوع، امری بدیهی و مسلم به نظر می رسد. پژوهش هایی که در مورد اخلاص صورت گرفته، اغلب ناظر به جنبه های عبادی بوده و ضرورت نیت در عبادات، علمای اخلاق را بر آن داشته است که به تبیین نقش اثرگذار اخلاص در نیت را بپردازند. و از آن جا که منابع مورد نیاز در این موضوع (غیر از قرآن و روایات) بسیار محدود هستند، با استفاده از آیات و روایات، با رویکرد تربیتی به بررسی و تحلیل آن پرداخته شده است.

در این پژوهش «جلوه ها و نمادهای عشق به خداوند در قیام عاشورا» در پنج فصل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است: در فصل اول به طرح مسئله، ضرورت، سؤال ها، اهداف، پیشینه و روش تحقیق پرداخته شده است. فصل دوم در دو بخش به بیان مفاهیم، نسبت سنجی و تطبیق آن ها پرداخته است. فصل سوم نیز در دو بخش، موضوعاتی از قبیل: انواع عشق، نتیجه گیری، درجات و مراتب عشق، محبت و مودت، وجوه و آثار مشترک و متفاوت انواع عشق، اساس و ماهیت عشق و جایگاه عشق در قرآن و روایات معصومین(علیه السلام) را مورد بررسی قرار داده است. در فصل چهارم علائم و جلوه های عشق به خداوند در لسان برخی بزرگان، اخبار، روایات، مناجات و دعاها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم به مصادیق جلوه های عشق به خدا در قیام عاشورا اختصاص دارد.

عدالت جنسیتی به معنای رعایت تناسب زنان و مردان در دسترسی به همه امکانات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است به گونه ای که در حق هیچ کدام ستم یا اجحافی نشود. اشتغال نیز عمدتا به کارهای تمام وقت، دارای مزد و بیرون از خانه اطلاق می شود. در این مقاله با نگاهی علمی به موضوع اشتغال از دیدگاه اسلام پرداخته شده و دیدگاه ها و نظریه های جامعه شناسان و فمینیست ها نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته و معلوم می شود؛ اشتغال زنان حقی است که تحت ضوابط کلی اشتغال می باشد. این ضوابط عبارتند از: تناسب شغل با ویژگی های زنانه، رعایت حجاب، عفاف و عدم اختلاط، عدم تعارض شغل زن با حقوق شوهر و وظیفه مادری؛ بر این اساس شاخص عدالت جنسیتی در اشتغال زنان از دیدگاه اسلام همان رعایت معیارها و موازین اسلامی می باشد. در این نوشتار الگوی اشتغال نیمه وقت زنان که تناسب با عدالت جنسیتی دارد، برای زنان پیشنهاد شده است.

پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی آزمون شادکامی از دیدگاه اسلام انجام گرفته است. در این پژوهش سعی بر آن است که با استفاده از آموزه ها و تعالیم اسلام، پرسش نامه ای معتبر تهیه شود تا به عنوان یک مقیاس علمی، شادکامی افراد را بسنجد.بدین منظور، پرسش نامه ای 95 ماده ای بر اساس مولفه های شادکامی استخراج شده از قرآن کریم و روایت های معصومین (ع) تهیه و اعتباریابی شد و در سطح محدود به عنوان پیش آزمون اجرا گردید. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که همه مواد 95 گانه آن با نمره کل، همبستگی بالایی دارد. سرانجام پرسش نامه یادشده، بدون هیچ گونه تغییری، در نمونه 620 نفری از جامعه آماری (دانشگاه قم، دانشگاه آزاد واحد پردیسان قم و حوزه علمیه قم) اجرا شد. پایایی درونی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0.921 و روش دونیمه سازی اسپیرمن ‐ براون، برابر با 0.906 به دست آمد. بنابراین فرضیه اول و دوم پژوهش مورد تایید قرار گرفت و آزمونی تهیه شد که شرایط علمی یک مقیاس روان شناختی را داراست. سپس به بررسی یکی از متغیرهای جمعیت شناختی پژوهش پرداختیم و بدین منظور از آزمون های تی، لوین، مقایسه های چندگانه شفه و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده کردیم. در مقایسه بین میانگین ها، روشن شد که بین متاهل ها و مجردها تفاوت معناداری وجود دارد؛ میانگین نمره متاهل ها بیشتر از مجردها بود. در نتیجه این پژوهش نشان داد که متاهل ها خود را شادکام تر از مجردها گزارش نموده اند.

به منظور اثربخشی تکنیک‌های مداخلات روان‌شناسی مثبت‌گرا با محتوای اسلامی و حدیثی بر افزایش محبوبیت اجتماعی در نمونه معلمان شهر سمنان، ضمن تدوین بسته آموزشی مربوطه، به اجرای مداخلات اقدام شد. روش تحقیق، میدانی و آزمایشی با تحلیل کوواریانس است که در دو بخش توصیفی و مداخله آموزشی با رویکرد فهم روانشناختی حدیث می‌باشد و در فرایند پژوهش، تواضع و محبوبیت به عنوان متغیر اول و دوم، مطرح گردیده که از طریق پرسش‌نامه های تواضع ـ تکبر(ISPH) و محبوبیت اجتماعی (کراون مارلو)اندازه‌گیری شد.بعد از ارائه شاخص‏های توصیفی، برای استنباط آماری داده‏ ها و ارزیابی دقیق‌تر از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد.به منظور جمع‌آوری آموزه‌های اسلامی و تهیه بسته آموزشی به تبیین ویژگی‌های روانشناختی احادیث و تفاسیر مربوطه، با مولفه‏های شناختی، هیجانی و رفتاری پرداخته شد. جامعـه آمـاری پژوهش حاضـر، تعـداد 26 نفر از فرهنـگیان و مشاوران شهر سمنان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند که به دو گروه مداخله و گواه تقسیم شدند. در هر دو گروه تستها در آغاز مداخله انجام شد و سپس گروه مداخله در ده جلسه آموزشی هفتگی شرکت نمودند و گروه گواه نیز در چهار جلسه غیرمربوط و با موضوعات متفاوت شرکت داشتند. در نهایت مجدداً همان تستها از هر دو گروه اخذ گردید تا اثر ارائه بسته آموزشی و اثر تحقیق بر محبوبیت اجتماعی سنجیده شود. این مداخله، توانسته است، ضمن افزایش میزان تواضع فرهنگیان، تکبر آنها را کاهش دهد. همچنین این مداخلات، برای افزایش محبوبیت اجتماعی فرهنگیان نیز موثر بوده است.