جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دیرزمان، عنصر نور در اسطوره، تاریخ و فلسفه جهان ‌شناسی اقوام گوناگون حضور داشته است. بنابر کارکردهای متنوع نور (مثل مفاهیم قدسی، عقلانی، هستی ‌شناختی، هدایتگری و زیباشناسی)، این سیر تاریخی از مصر باستان و با آیین هرمس آغاز می ‌شود و در اندیشه زردشت، تنوع و گستردگی می‌ یابد. دین یهود، مکتب گنوس، آیین صابئین مندایی و دین عیسای ناصری (ع) با تاثیرپذیری از یکدیگر در انتقال اندیشه اشراقی نقش داشته ‌اند. اوج حضور مفاهیم نورانی با شاکله عقلانی، در دین مبین اسلام مشاهده می ‌شود. با توجه به اینکه محور این نوشتار بررسی متون ادبی و عرفانی است، مشاهده می ‌شود که در سه اثر: الطواسین از حلاج، عبهرالعاشقین از روزبهان بقلی و آواز پر جبرئیل از سهروردی، نور در وصف وحدانیت خداوند و قداست وجود نبی اکرم، جمال الهی و انسانی، مراتب وجود و فرشته ‌شناسی نقش موثری ایفا می ‌کند. در حقیقت، وسعت مشرب عرفان و ادب ایرانی، با تکیه بر مبانی اسلامی، کلیتی از اندیشه خردورزان کهن را منعکس می‌ کند.

در این مقاله سعی شده است تا ابیاتی از «دیوان کبیر شمس» بنا بر تعاریفی که از مفهوم زیبایی توسط اندیشمندان ایرانی و غربی ارایه شده است، بررسی شود. از آنجا که زیبایی مطلوب بشر است و در فطرت آدمی ریشه دارد، مشاهده خواهد شد که بعضی تعاریف و کاربردهای هنری زیبایی از نگاه ایرانیان و غربیان به یکدیگر شبیه است.به منظور نظم نوشتاری، نویسندگان این مقاله، بررسی وجوه زیباشناسی ابیات «دیوان کبیر» را در دو بخش بررسی کرده اند: ابتدا جنبه معنوی زیبایی که شامل موضوعاتی همچون نور، شادی، وحدت وجود و ... می شود و دیگر جنبه صوری و ظاهری زیبایی در موضوعاتی چون مسایل بیان و موسیقی شعر.