جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادراک زیبایی‌شناختی از جمله مباحث بحث‌‌‌برانگیز در حوزۀ زیبایی‌شناسی جدید است كه ميكل دوفرن از يك منظر خاص پديدارشناختی به بيان آن مبادرت ورزيده است. به باور وي، اثر هنري ساختاري را براي ابژۀ زيبايي‌شناختي فراهم مي‌كند که مهم‌ترين تمايز بین اين دو در ادراك است. در اين مقاله تلاش داريم اين تمايز را مشخص كرده و فرايند ادراك زيبايي‌شناختي را نشان دهيم. دوفرن سه مرحله برای ادراک زیبایی‌شناختی قائل شده است. مرحلۀ نخست حضور است که درک همان‌گونه که مرلوپونتی توصیف می‌کند، اتفاق می‌افتد؛ کلی، پیشاتأملی و در بدن ما. مرحلۀ دوم، بازنمود و خیال؛ متأثر از سارتر است. در این مرحله، ادراک تمایل دارد تا صور مفاهیم تازه پدید آمده از حضور درک شده را در اشخاص و رویدادهای قابل تمییز به صورت مادی مجسم سازد. مرحلۀ سوم، تأمل و احساس متأثر از کانت است. این تأمل می‌تواند همدلانه و تاحدی ابژکتیو باشد، که بیشتر مرتبط به حس است تا ادراک. در این فرایند است که ادراک زيبایی‌شناختی صورت مي‌گيرد. از نظر وي، تماشاگر اثر هنری در ادراک اثر هنری بايد این سه ساحت را همزمان درک کند. دوفرن در مرحلۀ پاياني ادراک، یعنی احساس، یگانگی سوژه و ابژه را نشان داده است. در اين جستار كوتاه، با روش توصيفي و تحليلي سعی داريم این مراحل را بررسي كنيم.