جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تغییرات نوشتاری و مضامین روی سکه­ های ایرانی، با سقوط و تأسیس حکومت­ها، دچار تغییرات محتوایی می­گردید. فرمان­روایان این سرزمین ـ به ­ویژه از سقوط صفویه تا ابتدای قاجاریه ـ به دلایل مختلفی موجبات این تغییرات و تحولات را فراهم می­نمودند. نمونه­ای از این مضامین را بر روی سکه­ های آزاد­خان افغان می­توان مشاهده کرد. مسأله پژوهش، هدف و انگیزه آزادخان سنی مذهب در استفاده از نام صاحب­الزمان(عج) بر روی مسکوکات خود است. یافته پژوهش، نشان می­دهد که مضامین و شعارهای نگاشته­ شده بر روی سکه­ ها، بیان­گر جهان­بینی و باورداشت­های دینی، اخلاقی و سیاسی جامعه­ای است که آن سکه­ ها در آن­جا رواج داشته است. از این ­رو، هرچند ضرب سکه‌ها‌ و نقر مضامین آن در اختیار آزادخان غلزایی بوده، وی از روی مصلحت برای رضایت پیروان خود، به اعتقادات شیعی آنان احترام گذاشته و سکه با نام صاحب­الزمان(عج) ضرب نموده است. این پژوهش، با استفاده از روش کتابخانه­ ای و شیوه توصیفی- تحلیلی و جمع­ آوری داده­ها از منابع دست­ اول، در ابتدا اهمیت دانش ­سکه­ شناسی، قدرت­ گیری آزاد­خان پس از قتل نادرشاه را بررسی می‌کند. در ادامه، به بررسی کوتاه سیر تحول شعایر بر روی سکه­ های عصر صفویه و دوران فترت در نقر مضامین شیعی یعنی دوره افغان­های غلزایی و نادرشاه می­پردازد. در پایان، ضرب سکه به نام حضرت صاحب­ الزمان (عج) توسط آزادخان را تبیین و تحلیل می­کند.

مصائب پیاپی در پی هجوم چنگیز و تیمور، باعث شد تا مردم، جذب نحله‌هایی شوند که یا به انزوا گرایش داشتند و یا به انقلاب. هر دوی این پدیده‌ها، گونه‌ای از اعتراض به وضع موجود بودند که یکی راه‌حل شخصی و دیگری راه‌حل اجتماعی را پیشنهاد می‌دادند. جریان‌های تشیع و تصوف، به مرور از تقیه و عزلت بیرون آمدند و با یافتن نقاطی مشترک، به یکدیگر نزدیک شدند. موضوعی که گرایش به انقلاب را بیش‌تر می‌کرد، احقاق حق این نیروهای سرکوب‌شده در تاریخ بود که از تجارب شیعه در انقلابی‌گری و تصوف در جذب حداکثری بهره می‌برد. مهم‌ترین ایدئولوژی این جمعیت‌ها، اندیشه ظهور منجی بود که بقای مردمان رنج‌دیده آن روزگار را با امید به آینده‌ای روشن تأمین می‌کرد. پرسش اصلی این است که تحولات انقلابی و فعالیت‌های آخرالزمانی از آغاز قرن هفتم هجری تا پایان قرن نهم هجری، چه مراحلی را طی کرده و رهبران آن از چه محرک‌هایی برای بسیج توده‌ای استفاده می‌کرده‏اند؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی خواهد بود.

كامل الزيارات یا «جامع الزيارات» و «كتاب الزيارات»، تألیف شیخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی، با تصحیح عبدالحسین امینی و غلامرضا عرفانیان یزدی، مجموعه احادیث و روایات اهل‌بیت(ع) درباره شیوه زیارت پیامبر(ص) و امامان(ع) و امامزادگان(ع) و ثواب و فضیلت آن می‌باشد که به زبان عربی و در قرن چهارم هجری نوشته شده است. مؤلف انگیزه نگارش کتاب را این‌گونه بیان نموده است: «انگیزه من در نگارش این کتاب، تقرب به درگاه الهی و پیامبر و علی و فاطمه و ائمه صلوات‌الله‌عليهم اجمعین بوده و تلاش کرده‌ام با نشر معارف اهل‌بیت(ع) و نقل ثواب زیارت آن بزرگواران، به جمیع اهل ایمان هدیه‌ای تقدیم کرده باشم»