جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آلن گالووی در کتاب پانن برگ: الهیات تاریخی به ارزیابی و سنجش انتقادی از آثار برخی اندیشمندان دینی برجسته و بانفوذ عصر کنونی پرداخته است. بخش مهمی از این کتاب مباحثی چون مفاهیم، اصول اعتقادی، مناسک و آموزه‌های مسیحی را دربردارد. دو راه برای شناخت ولفهارت پانن ‌برگ وجود دارد. یک: به واسطه‌ی مطالعه‌ی آثار مرتبط با الهیات مسیحی به ‌ویژه الهیات پروتستان دهه‌ی 1960 به بعد، دو: خواندن کتاب‌ها و مقالات مربوط به بخش هرمنوتیک به خصوص هرمنوتیک فلسفی که از آرای هایدگر و گادامر تاثیر پذیرفته است. آلن گالووی (Allan Douglas Galloway) در کتاب پانن برگ: الهیات تاریخی (Pannenberg: Historical Theology) به راه اول شناخت ولفهارت پانن ‌برگ پرداخته و تلاش کرده تا توصیفی کامل، جامع و فشرده از الهیات وی ارائه دهد. به ‌علت نسبتی که بین الهیات پروتستان با فلسفه‌ی عصر جدید وجود دارد و همینطور پیوند هر دو آن‌ها با ذهنی‌گرایی، سنت تفکر دینی پروتستان آرام آرام از محتواهای مشخص آموزه‌های مسیحی دور شده و به روش‌های مختلف کوشیده تا این محتواها را در نظام‌های فلسفی غیر تاریخی یا گفتارهای معنوی و دینی کلی‌گرا حل کند. برای بسیاری متألهان لیبرال قرن نوزدهم که از فلسفه و دیدگاه اخلاقی کانت الهام می‌گرفتند، محتوای انضمامی آموزه‌های سنتی مسیحیت در بیشتر موارد به خرافه‌پرستی ضدعقلانی شناخته می‌شد و موجب خجلت و شرمساری بود، در‌حالی ‌که از دید اخلاف اگزیستانسیالیست آن‌ها، مسئله‌ی اصلی کشف معنای نمادین این آموزه‌ها در پس محتوا و شکل «اسطوره‌ای» آن‌ها بود. به دلیل سرشت تاریخی الهیات پانن‌ برگ، کتاب حاضر در جهت عکس این گرایش عمومی حرکت می‌کند، و بی‌تردید این امر برای افراد غیرمسیحی دشواری‌هایی به‌ همراه خواهد داشت. البته الهیات پانن ‌برگ نیز یکسره در تاریخ خلاصه نمی‌شود و آلن گالووی نیز کوشیده است تا جنبه‌های فلسفی و متافیزیکی اندیشه‌ی او را برجسته سازد. د‌ر‌ واقع، بسط توان‌های فلسفی نهفته در آرای کلامی پانن ‌برگ و تأکید‌ نهادن بر اهمیت و ضرورت کشف بنیادی متافیزیکی برای الهیات او حرف اصلی آلن گالووی و مهم‌ترین انتقاد او از پانن‌برگ است. در هر حال، درک درست دیدگاه و روش تاریخی پانن‌برگ، مستقل از فهم چگونگی اعمال این روش و نتایج حاصل از آن، ناممکن است. نباید از یاد برد که تفکر تاریخی پانن ‌برگ نیز ‌نظیر فلسفه‌ی تاریخی هگل، مستقیم و غیرمستقیم، ملهم از اندیشه و ایمان مسیحی است؛ پیوند دیالکتیکی الهیات و تاریخ حاکی از جدایی‌ناپذیر بودن این دو سویه‌ی متمایز در متن تفکر دینی است. از این‌ها گذشته، معنا و ارزش هرمنوتیک، نهایتاً در همدلی، همدردی و فهم دیگری خلاصه می‌شود. بنابراین، اگر شما جویای حقیقت هستید، باید براهین کلامی پانن ‌برگ در باب تثلیث و تجسد و‌... را، درست همانند براهین فلسفی او در باب هستی‌شناسی و معرفت و غیره، به ‌دقت دنبال کنید.

این اثر به معرفی یکی از اندیشمندان بزرگ عرصه الاهیات، ولفهارت پانن برگ می‌پردازد. از دو راه می‌توان با پانتن برگ آشنا شد. 1. از مطالعه آثار مربوط به الاهیات مسیحی به ویژه الاهیات پروتستان دهه 1960 به بعد ۲، از رهگذر قرائت کتب و مقالات مربوط به مبحث هرمنوتیک به ویژه هرمنوتیک فلسفی متأثر از مارتین هایدگر و گئورگ گادامر این نوشته به طریق اول می‌پردازد و می‌کوشد تا توصیفی فشرده و جامع از الاهیات پانن برگ به دست دهد. در این راه قسمت متنابهی از کتاب به بحث از مفاهیم، مناسک، اصول اعتقادی، و آموزه‌های مسیحیت اختصاص یافته است. البته این اثر صرف بیان آرای پانن برگ نیست و نویسنده آن انتقادات متعددی به دیدگاه‌های وی ارائه می‌دهد. مهم‌ترین انتقاد گالووی، که در موارد متعدد مطرح می‌شود، به مسئله زیربنای فلسفی اندیشه پانن برگ است. گالووی از علاقه پانن برگ به تاریخ و دوری او از متافیزیک کاملاً آگاه است و حتی آن را تأیید می‌کند ولی به عقیده او نقد پانن برگ از متافیزیک سنتی و همچنین نوع‌آوری‌های او در زمینه هستی‌شناسی، اساساٌ متضمن مفاهیم و مقولاتی متافیزیکی است نه تاریخی. و از این‌رو باید در قالب یک نظام متافیزیکی و هستی‌شناسانه بسط یابد. این اثر شامل یک مقدمه مفصل از مترجم در باب الاهیات و هرمنوتیک و نه فصل می‌باشد.

ارغنون 6/5 چاپ سوم: این کتاب به صورت مقالاتی در فصلنامه ارغنون شماره 5 و 6، سال 1374ش. منتشر گردیده است‌.