جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از جریاناتی که به چالش‌های فقه معاصر پرداخته، نحلۀ قرآن‌گرایان است که دارای طیف‌های گوناگون است. محمد صادقی تهرانی، صاحب تفسیر الفرقان، از زمرۀ قرآن‌گرایانی است که به این چالش توجه داشته و آن را کاویده است. مقاله براساس چارچوب نظری مدل بحران اسپریگنز و مراحل چهارگانۀ آن با تصرفاتی به بررسی نگرش صادقی تهرانی پرداخته است. صادقی بر آن است که مهجوریت قرآن و دوری از آن، اصلی‌ترین چالش روش‌شناختی و محتوایی فقه معاصر است. بر این پایه، او دلایل بحران یا مسئلۀ مهجوریت قرآن را ظنی الدلاله خواندن قران، تفسیر قرآن با روایات نه بالعکس، ترجیح سنت غیرقطعی بر قرآن، بشری‌انگاشتن قرآن و برخی عوامل بیرونی مانند استعمار دانسته است. راه‌حل صادقی، انقلاب قرآنی در همۀ ابعاد است. از این‌رو علوم اسلامی موجود به‌ویژه فقه بالمعنی الاعم یا فقه اکبر را قرآنی نمی‌داند و بر آن نقد دارد. بدین‌جهت «تفقه گویا» را در مقابل تفقه سنتی و تفقه پویا به‌عنوان راه‌حل چالش فقه معاصر مطرح می‌سازد. تفقه گویا از نظر او مبتنی بر پذیرش قطعی‌الدلاله‌بودن قرآن و استناد به سنت قطعیه در حاشیه آن است که تمامی علوم اسلامی را اشراب و اشباع می‌سازد. این تفقه قرآنی تمام عرصه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی را شامل می‌شود که هرکدام می‌تواند حوزه‌هایی از فقه و علوم اسلامی انسانی را دربرگیرد و نتایج متفاوتی در تمام عرصه‌ها دارد.

اختلافات مذهبی در چندین سال اخیر باعث شده تاجهان اسلام ،دچارضعف ها و ناکارآمدی هایی گردد،در این میان متفکران سیاسی مسلمان سعی کرده اند تا با ارائه راه حلی مناسب برای کشورهای مسلمان راهی برای خروج از این بن بست بدهند .سوالی که ذهن را باخود درگیر مینماید، نظام اصلاحی اندیشه میرزاخلیل کمره ای چگونه قابل بررسی است؟مواضع سیاسی ای که کمره ای متاثر از مبانی فکری اسلامی و از نوع اصلاحی در پی سامان بخشی به اوضاع جهان اسلام و ایران از طریق احیای اندیشه سیاسی اسلام و با تاکید بر وحدت اسلامی است .در این مقاله که با روش بحران توماس اسپریگنز سعی در تحلیل و بررسی اندیشه کمره ای نموده ایم.در بررسی تفکر کمره ای در مرحله نخست به بحران های ،جنگ و استعمارگری ورادیکالیسم افراطی پرداخته ایم ،در مرحله دوم به بررسی مشکلات که به دو بخش داخلی و خارجی می باشد ،می پردازیم در قسمت سوم به موضوع رهبری و آثاری که امامت شیعه بجا می گذارد می پردازیم و در آخر با بررسی تمامی این اهداف به ارائه راهکار کلی که از این نتایج به دست آمده پرداخته ایم

هدف پژوهش حاضر تبیین نظریه دولت در فلسفه سیاسی ابن سینا است تا نحوه ارائه دولت مطلوب را در امر سیاسی براساس الگوی جستاری اسپریگنز نمایان سازد. در این راستا، با تأمل در آراء و منظومه سیاسی ابن سینا، تلاش شده است تا به این سوال اصلی پاسخ داده شود که شیخ‌الرئیس در ترسیم نظام سیاسی مطلوب چگونه می‌اندیشد؟ بر این اساس، پژوهش حاضر در چهار محور مشکل‌شناسی، علت‌شناسی، آرمان‌شناسی و راه‌حل‌شناسی تدوین شده است. روش پژوهش تاریخی- توصیفی بوده و نتایج حاکی از آن است که فلسفه سیاسی ابن سینا دارای منظومه فکری- فلسفی منسجم شامل: مدنی‌بالطبع بودن انسان، ضرورت رهبری نبی به واسطه اتصال به عقل فعال و ضرورت نبوت در سیاست است. ابوعلی سینا در ارائه رویکرد دولت‌گرایی و طرح نظریه دولت، بهترین نوع نظام را الگوی سیاسی نبوی دانسته که پیامبر یا جانشین او، در رأس امور قرار دارند. در واقع نظریه دولت در فلسفه سیاسی ابن سینا بر مبنای فطرت الهی انسان و نقش حداکثری دولت در سعادت و رستگاری اتباع در هر دو جهان بنا شده است.

زنان به عنوان نیمی از پیکر اجتماع در عرصه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. حال زنان برای رسیدن به این جایگاه باید به مرحله توانمند سازی خود برسند. هدف توانمند سازی کمک به افراد ضعیف است تا تلاش نمایند بر ضعف‌هایشان غلبه؛ جنبه‌های مثبت زندگی‌شان را بهبود بخشیده، مهارت‌ها و توانایی‌هایشان را برای کنترل عاقلانه بر زندگی افزایش داده و آن را در عمل پیاده نمایند. در جامعه ایران نیز از قدیم تاکنون مسئله زنان مورد بحث بوده است. امام خمینی یک از اندیشمندان مهم در این زمینه می‌باشد. در این مقاله از چهارچوب نظری توماس اسپریگنز و بررسی جامعه موجود. جامعه مطلوب و راه‌حل به بررسی توانمندسازی زنان از نگاه امام خمینی پرداخته‌شده است. مهم‌ترین نتایج عبارت‌اند از ایجاد حکومت اسلامی و اجرای واقعی قوانین و مقررات آن در جامعه موجب ایجاد زمینه‌های مناسب برای توانمندسازی و ایجاد جایگاه مناسبی برای زنان در جامعه می‌شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چیستی و چگونگی بایسته‎های طریق‎ عدالت‌خواهی در اندیشه مقام معظم رهبری است. در این راستا، مرز میان مفاهیم، زمینه‎‎‎ها، شاخصه‎ها، عوامل، لوازم، موانع، آفات، تکالیف و مصادیق این آرمان تبیین شده است. برای تبیین نظرات مقام معظم رهبری از روش ترکیب مزجی استفاده ‌شد، تا با تلخیص بیش از 180 سخنرانی مرتبط با عدالت، پژوهش از جامعیت، اتقان و انسجام کافی برخوردار باشد. این پژوهش با تکیه ‌بر چارچوب نظری اسپریگنز، داده‎های تحصیلی خود را در چهار عنوان «بحران عدالت، علل بحران، آرمان مطلوب و مسیر دستیابی به عدالت»، تنظیم کرده است. در نهایت، پیگیری پژوهش‌های نظری، گفتمان‌سازی، نقد منصفانه، ایجاد شفافیت، اجرای سیاست‌های مالیاتی، درک انتخاب شایستگان، کمک به دستگاه‎ها و عمل به قانون، از دستاوردهای پژوهش حاضر در بررسی اندیشه‎های رهبری می‌باشد.

شاعران ایرانی از دیرباز از ارکان اصلی و واسطه ای میان مردم و دستگاه حاکمیّت بوده اند و به خاطر ارتباط مستقیم با حاکمیّت، نحوه معاش و گذران زندگی آنها همیشه از این ارتباط تأثیر پذیرفته است. حافظ به عنوان یکی از چهره های شاخص ادبیّات ایران، نه تنها از این قاعده مستثنی نیست، بلکه زندگی او عجیب با تحولات زمانه و جابه جایی حاکمان گره خورده است. پرسش اصلی پژوهش این است که این تحولات چه تأثیری بر اندیشه سیاسی حافظ گذاشتند و حافظ راه رهایی از مشکلات زمانه را در چه می دید؟ برای پاسخ به پرسش یادشده با به کارگیری نظریّه «اسپریگنز» (مشکل شناسی، علت شناسی، جامعه آرمانی، راه حل) و روش توصیفی - تحلیلی، ویژگی های اندیشه سیاسی حافظ توضیح داده شده است. طبق چارچوب نظری، یافته های پژوهش نشان می دهد که حافظ مشکل سیاسی جامعه خود را در قتل، زندان، تکفیر، تهمت، فساد، ناامنی و بی ثباتی می دید. او در مقام علت یابی تزویر و ریا، سوء استفاده از مقام و موقعیت و ظلم را عامل بسترساز بروز اعتراضات در جامعه می دانست. همچنین جامعه آرمانی حافظ در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ویژگی هایی همچون پرهیز از بدگویی، ریا، انجام کار بد و تأکید بر ساده زیستی و قناعت، بی اعتنایی به حسودان و دل نبستن به دنیا و قدرت داشت. از نگاه حافظ، راه حل فائق آمدن بر این مشکلات در اصلاح گری، پرهیز از ظلم، تسامح و مدارا، عبرت گرفتن از تاریخ و پندپذیری بود.