جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بینامتنیت قرآنی در شعر وسیله ای برای بالابردن و تقویت نمودن متن شعر با کمک آیات قرآن کریم است که در آن، برای ایجاد نوعی گفتگو بین دیگران از نظر مفهوم، ایده و فکر، اهداف و یکپارچگی میان آنها به یکدیگر پیوسته و مرتبط می شوند. پژوهشگر در این پژوهش که با عنوان «بینامتنیت قرآنی بین شعر دو شاعرعبدالله ابن المبارک و أبی العتاهیه (بررسی تطبیقی)» مطرح شده است، بر آن است تا مفاهیم دینی، تأثیر قرآن کریم، و چگونگی الهام گرفتن شاعران از معانی دینی برداشت شده از کتاب مقدس مانند ایمان به خداوند متعال، توحید، یاد مرگ، نکوهش دنیا و لذت های آن، یاد روز قیامت، قیامت، پاداش و کیفر و... را در شعر این دو شاعر نشان و برجسته نماید. پژوهشگر در بحث خودش در پی آن است تا با کمک گرفتن از روش توصیفی-تحلیلی موضوع تناص قرآنی را در اشعار دو شاعر دوره عباسی یعنی عبدالله ابن المبارک و أبی العتاهیه را مورد بررسی قرار دهد. هدف به کارگیری این روش، تبیین و بررسی مظاهر و دلالت های بینامتنی قرآنی و اهداف این دو شاعر از به کارگیری این گرایش های دینی، نمایان کردن واقعیت های جامعه عصر عباسی می باشد. پژوهش در بینامتنیت قرآنی بین این دو شاعر، الگوهای تفکر این دو شاعر را در محیط و زمان حیات خود نشان می دهد که مجموعه ای از گرایش های فکری، دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را تجربه کرده اند که این اوضاع بر قالب شعر و گرایش آن ها و شعر عربی تأثیر گذاشته است. از جمله گرایش به ذکر و ویژگی های مؤمنان از نظر تقوا، اعتقاد به قدر و سرنوشت، توکل بر خداوند متعال، رزق و روزی، رضایت به همه شرایط موجود، توبه نیکو، صبر در برابر بلاها، گوشه گیری از مردم، زهد در دنیا و انواع عبادت ها را می توان نام برد. پژوهشگر در این مطالعه و پژوهش خود به این نتایج رسید: بدرستی تناص قرآنی در اشعار این دو شاعر، بیانگر عمق تأثیرپذیری افکار و اندیشه های دینی برگرفته از قرآن کریم در شعر آنها است، همچنین در این تطبیق نشان داده شد که اندیشه های دینی باارزش و محکمی که در دوران عباسی رایج بوده است، در شعر این دو شاعر منعکس شده است و نقش عمده ای را ایفا می کند، همچنین بررسی جنبه آوازی، موسیقایی، آهنگ بیرونی از نظر ردیف و قافیه، و آهنگ درونی از نظر تکرار، سجع، ارزش بلاغی، صرفی و نحوی سطح شعر آن عصر را نشان می دهد.