جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

احمد بن محمد بن عیسی اشعری از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع) و از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری به شمار می‌رود. همه فقها و همه علمای رجال درباره وثاقت وی اتفاق نظر داشته‌اند و تردیدی در این ‌باره وجود ندارد. بر اساس روایاتی که احمد اشعری درباره مقام امام معصوم نقل کرده، اعتقادات وی راجع به چیستی امامت، ضرورت وجود امام، ضرورت شناخت امام، علم امام، عصمت امام، ویژگی‌های مشترک امامان، داشتن قدرت انجام‌دادن امور خارق‌العاده، تعیین و نصّ بر امام، و ... بیان شده است. این مقاله نشان می‌دهد اعتقادات مطرح در قم و در قرن سوم، به طور عام، و اعتقادات احمد بن ‌محمد بن عیسی اشعری، به طور خاص، تفاوت چندانی با اعتقادات رایج در میان شیعیان امروزی ندارد. البته در میان مباحث کلامیِ مطرح‌شده در روایاتی که احمد بن ‌محمد بن عیسی اشعری نقل کرده، مباحث مربوط به امامت، نسبت به سایر مباحث، گستردگی بیشتری دارد که اهمیت و بحث‌برانگیزبودنِ این موضوع را نشان می‌دهد.

احمد بن‌محمد بن‌عیسی اشعری از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع) و از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری به شمار می‌رود. تمام فقها و علمای رجال درباره وثاقت ایشان اتفاق نظر دارند. او احادیث مختلفی را درباره مبدأشناسی نقل کرده است. در این تحقیق سعی شده است با مطالعه و بررسی این روایات، آرای کلامی وی درباره مبدأشناسی به دست آید. در این مقاله بیان شده است که عالم حادث است و خدا خالقِ آن است. انسان فطرتاً خدا را می‌شناسد و در عالم ذرّ به ربوبیت او اقرار کرده است. برخی از صفات ثبوتی و سلبی خدا برشمرده شده و تصریح شده است که خالقیت، رازقیت، ربوبیت، مالکیت، فاعلیت و هدایت مخصوص خداوند است و هیچ چیزی شبیه خدا نیست؛ نه در ذات و نه در صفات، بلکه خدا این اسماء الحسنی را خود برای خویش اختیار کرده است. انسان مجبور نیست، اما توانایی و استطاعت مطلق و مستقل نیز ندارد؛ یعنی در محدوده اراده و قضا و قدر الهی اختیار دارد.

‫احمد¬بن¬محمد¬بن¬عیسی اشعری از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی و از راویان بزرگ شيعه در قرن سوم هجری به شمار می¬رود. همه¬ی فقهاء و همه¬ی علمای رجال در باره¬ی وثاقت ایشان اتفاق نظر داشته و کمترین شک و تردیدی در این¬باره وجود ندارد. از این رو، تحقیقی با عنوان «آرا و اندیشه¬های کلامی احمدبن-محمدبن¬عیسی¬اشعری» صورت پذیرفته است. بی تردید نقل روایات اعتقادی توسط راوی شیعی، نشان¬دهنده¬ی پذیرش صدور و مضمون روایت از سوی وی می¬باشد؛ بنابراین، سعی شد تا با مطالعه و بررسی روایات اعتقادی احمد¬¬بن¬محمد¬بن¬عیسی، اندیشه¬ها و نظرات اعتقادی وی به دست آید. هدف این تحقیق، ارائه¬ی گزارشی از روایات کلامیِ احمد¬بن¬محمد¬بن¬عیسی بوده است. تا از این طریق بتوان به اعتقادات شیعه در حوزه¬ی قم، در قرن سوم دست یافت. در این تحقیق، ابتدا روایات اعتقادی احمد¬بن¬محمدبن¬عیسی جمع¬آوری شد و سپس در سه بخشِ مبدأشناسی، راهنماشناسی و فرجام شناسی با مجموعِ یازده فصل با عناوینِ علم، خداشناسی، حجّت، نبوّت، پیامبراسلام، امامت، امام علی، اما زمان، مرگ، عالَم برزخ و قیامت تنظیم گردید. با توجه به این تحقیق، مشخص شد که اعتقادات مطرح در قم و در قرن سوم، به طور عامّ و اعتقادات احمدبن¬محمد، به طور خاص، تفاوت چندانی با اعتقادات رایج شیعه در امروز، ندارد. البته، در میان مباحث کلامیِ مطرح شده در روایات منقوله توسط احمدبن¬محمد، مباحث مربوط به امامت، نسبت به سایر مباحث، دارای گستردگی بیشتری بوده، که اهمیت و پرچالش بودنِ این موضوع را نشان می¬دهد. کلمات کلیدی: احمدبن¬محمدبن¬عیسی، اندیشه¬های کلامی، آموزه¬های کلامی