جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله جمع و تدوین قرآن کریم و اصول حاکم بر آن، از مسائل مهّم علوم قرآنی و اسلامی است. به این موضوع از نظرگاه‌های مختلف نگریسته شده است. این مسئله در همه‌ی ادوار تاریخی، محققان و اندیشمندان اسلامی و حتی در قرن معاصر مستشرقین را به تکاپو در این رابطه وادار نموده است. البّته در آغاز باید توجه نمود که این بحث صرفاً یک بحث علوم قرآنی مستقل نیست، بلکه بحث‌های علوم قرآنی دیگری مانند مسئله توقیفیت آیات و سوره-ها و مسئله تحریف و... را تحت الشعاع خویش قرار داده است. به جرأت می‌توان گفت از اهّم مباحث علوم قرآنی است که در بین فریقین درباره آن نظرات ضد و نقیضی وجود دارد. عده‌ای معتقد به جمع قرآن در زمان رسول(ص) و عده‌ای دیگر بر این باورند که قرآن در زمان خلفا جمع گردیده است؛ البته، هر کدام از طرفین جهت اثبات مدعای مورد نظرشان، ابزارها و شیوه‌های متفاوتی را به یاری می‌طلبند. افق نگاه محقق در این پژوهش، تکیه بر روایات‌ جمع قرآن در زمان خلفای سه‌گانه دارد. بر این اساس که این روایت‌ها را از جوامع روایی، به ویژه اهل سنت گرد آورده و با استناد به شواهد و قرائن مستند بین فریقین و علی‌الخصوص اهل سنت به تحلیل و اعتبار سنجی این روایت‌ها پرداخته است.از تحلیل و اعتبارسنجی روایات دوران خلافت ابوبکر و عمر این چنین برداشت می‌شود، که این روایات در اصل، در برگیرنده معنایی مشترکی از جمع قرآن کریم می باشد؛ که به تبع آن ضوابط و معیارهای سنجش مشترکی برای تحلیل این روایات بهره گرفته شده است. اما، با توجه به ویژگی های خاص زمان عثمان و ضوابط و معیارهای فقه الحدیثی، روایات جمع قرآن در این دوره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته که در پی آن، معنای متفاوتی از جمع قرآن در زمان ایشان استنباط می گردد؛که آن را از سایر دوره ها متمایز می نماید. به این ترتیب علاوه بر اعتبار سنجی روایات این دوره، تحلیلی بر اقدام بدیع عثمان نیز در فصل آخر صورت گرفته است تا ابعاد متفاوت این اقدام، اعم از زمان، تعداد، منابع، واکنش ها و... مورد کنکاش و واکاوی قرار دهد. این پژوهش با شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی به استخراج احادیث جمع آوری قرآن در زمان خلفای سه‌گانه از منابع اصلی حدیثی اهل سنت پرداخته و سپس با روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از ابزارهای نقد حدیث (نقد سندی و متنی) درصدد نقد و اعتبار سنجی این روایت‌ها است.

. این پایان نامه درباره شیوه نقد سندی حدیث است و در آن نقاط قوت و ضعف سندهای احادیث بررسی شده و در خصوص سندهای متعارض و شیوه جمع اسناد قابل جمع و طریق ترجیح اسناد قابل ترجیح بحث به میان آمده است، سپس اعتبار هریک از طرق حمل حدیث، تحقیق شده است . مراد از نقد سند بیان جهات قوت و ضعف زنجیره راویان است . جهانی که به یک سند قوت می بخشد ثرت طرق، اتصال زنجیره ها و قلت وسائط است، و اموری که سند را ضعیف می کند غرابت، انقطاع و کثرت واسطه ها و تعارض طرق است . البته تعارض طرق در صورتی موجب اعتبار سند می شود که دو سند متعارض، قابل جمع نباشند ولی اگر بتوان یکی از دو سند متعارض را با مرجحات سندی نظیر کثرت طرق و مزیت راویان بر دیگری ترجیح داد، در این صورت تنها سند مرجوع بی اعتبار تلقی می شود/

العنوان: أسالیب نقد الروایه فی مولفات العلامه السید مرتضى العسکری رحمه اللهالأستاذ المشرف: آیه الله محمد علی جاودانالأستاذ المساعد: الدکتور عباس مصلائی بورالباحث: میثم مطیعیالفرع الدراسی: الشریعه، والدراسات الإسلامیه‌؛ اختصاص علوم القرآن و الحدیثالخلاصه:یعتبر العلامه العسکری من زمره الباحثین ذوی الاهتمام البالغ بعلم نقد الروایه فی‌ العلوم الدینیه، فقد قام بنقد الروایه بشکل موسع فی الکثیر من مولفاته، وبخاصه النقد النصی. وقد تمت دراسه أسالیب العلامه فی النقد الإسنادی والنقد النصی، بالإضافه إلى إحصاء إبداعاته وموشراته فی مجال الروایات.وقد قام العلامه بتعریف الرواه الکاذبین الذین اختلقوا أصحاب وهمیین لرسول الله (ص) وذلک فی مجال نقد مصادر الروایه. وهو یعتنی أیضاً بصنوف الرواه و تاریخ حیاه الأشخاص ومماتهم فی أعماله بشکل منهجی ومنتظم. أضف إلى أنه دقّق فی بواعث اختلاق الروایه وتحریفها وکتمانها و دور العوامل الخارجیه فیه، بالإضافه إلى عرضه الروایات علی النصوص الدینیه وخاصه السنّه، وذلک فی مجال نقد نص الروایه. وقد استثمر العلامه، کسائر الباحثین، معاییر أخرى فی مجال النقد کالعرض على التاریخ والعقل.المفردات الرئیسه: نقد الروایه، معاییر النقد، النقد الإسنادی، النقد النصی، العلامه العسکری

چکیدهمهمترین منبع شناخت دین اسلام ,پس ازقرآن ,روایات معصومین(ع)است.وازسویی بدون آشنایی باضوابط فهم حدیث ونیزمبانی نقدآن نمی توان ازروایات بهره بردوبه فهم صحیح آنهادست یافت.مبانی نقدسندی ومتنی حدیث که دارای ضوابط وقاعده های خاصی از جمله عرض برقرآن,سنت متواتر,تاریخ قطعی و... می باشدازبهترین راههای تشخیص حدیث صحیح ازسقیم است.استادآیت الله معرفت به عنوان یکی ازدانشمندان علوم قرآنی به تألیف کتاب التفسیر الاثری الجامع اقدام نمود؛ که درجهان اسلامکارینو وبی بدیل است دراین کتاب ازروشهای نقد سندی نظیرحجیت نداشتن روایات موقوف ,مجهول,منکر,شاذ,مرسل و.... ومتنی نظیرعرضه برقرآن,سنت متواتر,تاریخ قطعی ,عقل سلیم,امورتجربی و....بهره برده است.این پژوهش به صورت کتابخانه ای انجام گرفته است.امید است با بررسی شیوه های نقد سندی ومتنی حدیث که استاد معرفت درالتفسیرالاثری الجامع بکاربرده است؛بتوان درتشخیصاحادیث صحیح ازسقیم استفاده کرد.