جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «مفاهيم القرآن» اثر آيت‌ الله جعفر سبحانی، نخستين تفسير موضوعی قرآن كريم و به زبان عربی می‌ باشد كه در ده مجلد به نگارش درآمده و به چاپ رسيده است. مفسر در آغاز كتاب با مقدمه‌ ای در اهميت قرآن و تفسير در جامعه اسلامی به بايستگی انقلاب در جهان تفسير اشاره كرده و دانشمندان را از تكرار در شيوه تفسير برحذر داشته است، آنگاه به مباحثی در زمينه نهايت ناپذيری قرآن و سير تطور تفسير و انواع تفسير و روش تفسير موضوعی اشاره كرده است. جلد دهم در سه بخش به عدل الهى در هفت فصل و امامت و خلافت اهل‌بيت در سه فصل و حقوق اهل‌بيت در سه فصل اشاره مى‌كند.

چکیدهسنت «ابتلاء» یکی از سنن لایتغیر و عمومی الهی است که شامل همه‌ی انسان‌ها در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها می‌شود و شناخت آن، تأثیر عمیقی در نگرش انسان به وقایع زندگی دارد. ما در این تحقیق بر آنیم تا با روش کتابخانه‌ای و با تأمل در کلام امام علی(ع) و فیلسوفان و متکلمان در باب بلایا و شرور و مصائب و آزمایش الهی، تبیین صحیحی از مشکلات و سختی ها در زندگی انسان داشته باشیم. بلایا و شرور و شدائد، لازمه‌ی زندگی مادی و دنیوی است و برخی از آن ها بازتاب اعمال انسان و نتیجه‌ی گناهان اوست و برخی دیگر برای آزمایش بندگان است. حکمت آزمایش الهی عبارت است از: شکوفایی استعدادها، تمییز مومن از کافر، مقیاس استحقاق ثواب و عقاب و آثار تربیتی است. همه‌ی امور و پدیده‌هایی که با انسان و زندگی او مرتبط است، موارد آزمایش انسان محسوب می‌شود، از جمله: دنیا و زینت‌های آن، اموال و اولاد، نعمت و نقمت، حیات و مرگ، تکالیف و احکام ووسوسه و القائات شیطان. عوامل موثر در پیروزی از آزمایشات الهی عبارتند از: صبر، تقوا و پرهیزکاری، نماز و عبادت، توکل و تسلیم، رضا، دنیا شناسی و یاد معاد، سرمشق گرفتن از زندگی اولیاء الهی. از این رو پیروزی در آزمایش الهی فوایدی چون: ارتقای کمال و درجه‌ی ایمان، نفی استکبار و تذلل درونی، پاکی از گناه، تذکر و استغفار و پاداش مضاعف اخروی را به دنبال دارد. بنابراین مواجهه‌ی درست با بلایا و مصائب موجب رشد و تعالی و کمال انسان و مانع مختل شدن زندگی و پوچ گرایی انسان و بی‌اعتقادی او می شود.

هدف از ابتلای پیامبران و اولیای الهی به مصایب، استحقاق بیشتر آنان برای کسب درجات است، اما هدف از ابتلای انسان های عادی، تذکر، توبیخ و کفارۀ گناهان یا آزمون الهی و یا رشد و تکامل آنهاست. پس حوادث و مصایب تلخ و ناگوار زندگی، افراد را در مسیر رشد و کمال، یا زیان و ضلال قرار می دهند تا سره از ناسره شود جدا و تمامی شعارها و ادعاها با اعمال آزموده، درجه صبر و شکیبایی آشکار و عیار ایمان افراد معلوم گردد. در این مقاله، عوامل مصیبت با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین: بررسی می شود تا روشن گردد که آیا مصیبت از جانب خداوند بوده و با عدالت او ناسازگار است و یا خود انسان نیز در آن نقش دارد؟ و مهم ترین عوامل مؤثر در بروز مصایب کدام اند؟

چکیده دنیا سرایى است که موج تیرهاى بلا و اندوه از هر سو در آن مى‌بارد و در واقع مجموعه‌ای است از خوشی‌ها و ناخوشی‌ها ، آسایش و سختی‌ها ،درشتی‌ها و نرمی‌ها ،پستی‌ها وبلندی‌ها و... البته شاید این تنوع وفراز ونشیب در زندگی برخی افراد کم‌تر و یا بسیار بیش‌تر از دیگران باشد ولی نمی توان کسی را یافت که زندگی او همیشه به یک صورت و یک نواخت باشد. گمان این که زندگى به دور از سختی‌ها و دردسرهاى رنج‌آور فراهم شود، بینشى بیهوده خواهد بود. از آنجا که خداوند حکیم هیچ کاری را عبث انجام نمی‌دهدبا قرار دادن مصائب در مسیر زندگانی بشر ،حقایق و واقعیت‌ها‌یی را بر او آشکار می‌سازد که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است .در این پژوهش با روش استنادی و رویکرد تحلیلی- توصیفی به آثار و پیامد مصیبت‌ها در قرآن و حدیث پرداخته شده و سعی شده است کهابتدا واژه های مصیبت وبلا از لحاظ لغوی و اصطلاحی بررسی شود. سپس فلسفه ابتلاء به مصیبت‌ها وانواع و اقسام آنها در آیات و روایات تحلیل و بیان شود .در ادامه آثار و فوائد مصائب در شکل-گیری زندگی و سرنوشت دنیوی و اخروی انسان ذکر شده است.در نهایت راه‌های مواجه با مصائب و بلا‌ها از منظر قرآن و سخنان ارزشمند معصومین (ع) شرح وتوضیح داده شده است.نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که مصا ئب و سختی‌ها جزء لاینفک زندگی هر انسانی هستند که با صبر و بردباری باید با آنها مواجه شد و از آنها برای تکامل و پرورش روح و جسم در ابعاد گوناگون بهره جست. امید است کهیافته‌های این تحقیق زمینه‌ی افزایش تحمّل و ظرفیّت مصیبت‌دیدگان را فراهم آورد و تسکینی بر آلام آنها باشد.واژگان کلیدی: مصیبت،بلا،سختی،ابتلاء، فلسفه مصیبت

موضوع این پایان نامه ،بلاها ومصایب درزندگی انسان می باشد،که بلا در لغت به معنای سختی و گرفتاری و امتحان آمده است و هر انسان مؤمن و معتقد به عدالت خداوند مایل است، به حکمت نزول بلا ها پی ببرد و خود را از دغدغه درونی بر امکان تنافی نزول آنها با عدالت و حکمت الهی رهایی بخشد پس از مراجعه به منابع اسلامی اعم از آیات قرآنی و روایات اسلامی به ارتباط بلاها با قضا و قدر الهی پی خواهیم برد و به حکمتهای نزول بلاها که مهمترین آنها عبارت باشند از: آزمایش ، شکوفایی استعدادها، ترفیع درجه، بیداری بر عدم دلبستگی به دنیا، قدردانی از نعمتهای الهی، تکفیر گناهان و تجلّی زیباییها ،آگاهی خواهیم یافت. در منابع دینی اسبابی نظیر: دعا،استغفار،شکر الهی صله رحم و صدقه، برای پیشگیری از نزول بلاها ذکر گردیده است و در مقام بیان وظایف مؤمنین هنگام رسیدن مصائب رهنمودهایی نظیر: دعا ، توسل، توبه و استغفار،صبر ،رضا و تسلیم و شکر الهی، ارائه گردیده است و از آنجایی که افرادی که در عافیت و سلامتی هستند در مقابل افراد بلا دیده و مصیبت زده باید عملکردی صحیح داشته باشند حضرات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در این رابطه به اموری ارشاد فرموده اند نظیر: سرزنش و مسخره نکردن ، دلداری و تسلیت دادن ، حمد الهی کردن، کوشش کردن در جهت رفع بلای مصیبت دیده وعبرت پذیری . با عنایت به اینکه با الگو پذیری از اولیای الهی و حضرات معصومین علیهم السلام می توان از هر جهت موضع و روش صحیحی را در هنگام نزول بلاها اختیار نمود و با بررسی سیره ایشان به نمونه های بسیار ارزشمند در این رابطه پی خواهیم برد. این تحقیق از حیث نوع نگرش از آن جهت که به قصد حل مشکلی می باشد، مسئله محور و به سبب آنکه با هدف رسیدن به وضعیت بهتر انجام می گردد، توسعه ای و چون برای کشف حقیقتی بیشتر می باشد بنیادی است. و از نظر راهبردی چون به تحلیل و علت یابی مسئله می پردازد علّی و تحلیلی می باشد. و از آن جهت که از اطلاعات قبلی ثبت شده استفاده می شود کتابخانه ای است. و به سبب آنکه از نمونه ها و موارد متعدّدی استفاده می شود تحقیقی ترکیبی و سیستمی می باشد.