جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک : support@alefbalib.com

نام :*

نام خانوادگی :*

پست الکترونیک :*

* *

تلفن :

دورنگار :

آدرس :

بخش :

پیغام :*

حروف تصویر :

* *

ارسال انصراف

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

فارسی | العربیه | English

در تلگرام به ما بپیوندید

پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی

جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن

: جستجو در الفبا در گوگل

...جستجوی هوشمند

صفحه اصلی کتابخانه

پورتال جامع الفبا

مرور منابع

مرور الفبایی منابع

مرور کل منابع

مرور نوع منبع

آثار پر استناد

متون مرجع

مرور موضوعی

مرور نمودار درختی موضوعات

فهرست گزیده موضوعات

کلام اسلامی

مسائل جدید کلامی

سایر موضوعات

دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات

سیره ائمه اطهار علیهم السلام

شیعه-شناسی

عرفان

فلسفه اسلامی

مرور اشخاص

مرور پدیدآورندگان

مرور اعلام

مرور آثار مرتبط با شخصیت ها

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی

مرور مجلات

گالری

چندرسانه ای

جستجو

جستجوی هوشمند در الفبا

کتابخانه شخصی

مدیریت علاقه مندیها

ارسال اثر

دانشنامه

راهنما

مرور > مرور کلید واژه ها

4. اصطلاحنامه سایر موضوعات

اصطلاحنامه عرفان

عرفان اسلامی

عرفان نظری

مراتب وجود(خاص)

ظهورات(قسیم هویت غیبی)

مقامات (عام) (عرفان نظری)

مقامات(اثباتی)

مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

1 2 3 4 5

تعداد رکورد ها : 44

عنوان :

مقام ملاصدرا در تاریخ فلسفه سیاسی اسلامی

نویسنده:

احمد بستانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکومت الهی انسان کامل , فلسفه سیاسی متعالیه , فلسفه سیاست , اندیشه سیاسی , حقیقت انسان کامل , سیاست در حکمت اشراق , اصطلاحنامه فلسفه سیاسی (در اندیشه اسلامی)

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , ملاصدرا , فلسفه سیاسی فارابی , رییس مدینه , فلسفه سیاسی اسلامی , اندیشه سیاسی ملاصدرا , اندیشه سیاسی ایرانشهری , فر ایزدی , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , اندیشه سیاسی در اسلام , انسان کامل از نظر ملاصدرا , آراء و اندیشه های ملاصدرا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

عمده پژوهشگران، در بررسی اندیشه سیاسی صدرالمتالهین، بنیانگذار حکمت متعالیه، بیشتر بر دو کتاب «مبدء و معاد» و «الشواهد الربوبیه» تکیه کرده و کوشیده اند مباحث سیاسی صدرا را در تداوم فلسفه سیاسی فارابی مورد توجه قرار دهند. مقاله حاضر بر خلاف این رویکرد، میکوشد با تاکید بر نسبت اندیشه سیاسی فارابی با حکمت اشراقی سهروردی و نتایج سیاسی آن، پرتویی نو بر جایگاه ملاصدرا در تاریخ فلسفه سیاسی اسلامی به خصوص در ایران بیفکند. سهروردی برای نخستین بار به طرح حکومت حکیم متاله یا انسان کامل پرداخت و دریافتی عرفانی از اندیشه سیاسی عرضه داشت. این دریافت موجب گشودن پارادایمی جدید در تاریخ اندیشه سیاسی شد و بر حکمای پس از وی تاثیر فراوانی بر جا گذاشت. هدف از پژوهش حاضر، بحث در باب بسط و تحول فلسفه سیاسی از سهروردی تا ملاصدرا و مقایسه اندیشه سیاسی این دو فیلسوف برجسته ایرانی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 21 تا 45

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

میثاق الإمامة فی آیة الولایة

نویسنده:

منیر السید عدنان الخباز القطیفی؛ تقریر: احمد سلمان

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , کتب کلام شیعه , کتب کلام نقلی شیعه , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , من لا یحضره الفقیه , استبصار , تهذیب الاحکام , شرح تجرید فاضل قوشچی

کلیدواژه‌های فرعی :

ولایت , امامت , ولایت تشریعی , ولایت تکوینی , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , آیه ولایت ,

چکیده :

کتاب حاضر درباره امامت و ولایت اهل بیت و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد و درباره مسائل و موضوعات پیرامون امامت و ولایت بحث می کند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حاکم آرمانی و عالم خیال در حکمت سیاسی اشراقی

نویسنده:

احمد بستانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , حاکم آرمانی , عرفان اسلامی , حکمت اشراق the School of Illumination , فلسفه سیاست , عالَم خیال(مقابل عالَم حقیقت) , اندیشه سیاسی در اسلام

کلیدواژه‌های فرعی :

عرفان و سیاست , سلوک عرفانی , عقل فعال , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , نظریه اضافه اشراقی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

شهاب الدین سهروردی با تاسیس حکمت اشراقی تحولی عظیم در تاریخ اندیشه ایرانی ایجاد کرد. حکمت اشراقی نگرش نوینی فراهم آورد که بر وجوه مختلف حیات فکری ایرانیان، و از جمله اندیشه سیاسی ایرانی، تاثیری جدی و تعیین کننده برجای گذاشت. نظام وجودی و معرفتی اشراقی میدان فلسفی و فضای نوینی فراهم آورد که در ذیل آن شرایط امکان پیدایش افقی نو در تاریخ اندیشه سیاسی ایرانی فراهم گشت. از آنجا که مهم ترین پرسش در فلسفه سیاسی اسلامی به حاکم آرمانی و خصوصیات او مربوط می شود، شیخ اشراق با عرضه پاسخی جدید به این پرسش تحولی در تاریخ اندیشه سیاسی فراهم آورد. تا پیش از سهروردی، نظریه حکومت فیلسوف، که به ویژه به دست فارابی و حکمای سیاسی مشایی بسط داده شد، نظریه غالب در فلسفه سیاسی اسلامی بود؛ اما، شیخ اشراق برای نخستین بار به طرح لزوم حکومت «قطب» که همان انسان کامل عرفانی است، پرداخت و اعتقاد داشت تنها در صورت حکومت چنین فردی نظام سیاسی هماهنگ با سامان عالم و تحت تدبیر الهی قرار خواهد گرفت. عنایت سهروردی به لزوم حکومت چنین فردی بر مبانی وجودشناختی و معرفت شناختی مبتنی است که در علم الانوار اشراقی تدوین گشته اند و همان گونه که هانری کربن (1903-1979)، سهروردی شناس برجسته معاصر، توضیح داده است، «عالم خیال» را باید یکی از مهم ترین عناصر آن دانست. در پژوهش حاضر می کوشیم ضمن تبیین اندیشه سیاسی سهروردی و بازسازی نگرش وی به مساله حاکم آرمانی و ویژگی های وی، نسبت میان عالم خیال، به مثابه عالمی مابین عوالم معقول و محسوس که پشتوانه وجودی شهود اشراقی است، با بحث حاکم آرمانی و مشروعیت سیاسی او در آیین سیاسی اشراقی پیوند برقرار کنیم و نشان دهیم در اندیشه سیاسی اشراقی مهم ترین ویژگی حاکم آرمانی را باید در ارتباط وی با عالم خیال، به مثابه دریچه ای بر عوالم برتر و واسطه ای برای تحقق تدبیر الهی بر روی زمین جستجو کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 31

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مقایسه آرای امام خمینی (س) و آیت اله بهاری همدانی در باب مراقبه

نویسنده:

محمود یوسف ثانی، محمدرضا فریدونی، فائزه بالایی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

توبه , مراقبه , معاتبه , محاسبه , مشارطه , تضرع , عرفان عملی , امام خمینی , آیت اله محمد بهاری

کلیدواژه‌های فرعی :

10. شریعت/ Šarīʿa , سلوک , عرفان اسلامی , سالک , منازل سلوک , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , مقام کشف , مراتب مراقبه , آفات مراقبه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

مراحل سیر و سلوک سالک در پرتو مراقبه که یکی از اساسی ترین مقولات عرفان عملی است، پی ریزی می شود. این مقوله مهم، یکی از محوری ترین تعالیم امام خمینی است و آیت اله محمد بهاری همدانی از عرفای معاصر نیز در مراسلات خویش، بر آن تاکید داشته اند. مقاله حاضر، به تبیین شباهت ها و تفاوت های آرای این دو بزرگوار در باب مراقبه می پردازد. ابتدا تعریف جامعی از مراقبه بیان می گردد، سپس اهمیت مراقبه و نظریه تشکیکی بودن و مراتب متعدد آن از دیدگاه امام خمینی و آیت اله بهاری همدانی تشریح می شود. در ادامه، خداشناسی به عنوان عامل معرفتی موثر بر حدوث مراقبه و توبه به عنوان عامل فعلی موثر بر مراقبه طرح و بحث می شود. همچنین تفکر و تضرع- که از مفاهیمی است که در ادبیات عرفانی عرفا، مورد غفلت واقع شده است- به عنوان عامل موثر بر بقای مراقبه معرفی می شود. در پایان، به دو آفت اصلی مراقبه از دیدگاه این دو عالم بزرگ یعنی خارج شدن از مسیر شریعت و توقف در مقام کشف و شهود پرداخته می شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 149 تا 177

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه حقیقت محمدی و حقیقت علوی در عرفان امام خمینی

نویسنده:

علی شیخ الاسلامی، نفیسه مصطفوی

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خلافت , انسان کامل (کلام) , اسم مستاثر , سر احمدی , حقیقت علوی , مشیت مطلقه , عرفان شیعی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

امامت , ائمه شیعه(ع) , عالَم مُلک(قسیم عالم لاهوت و جبروت و ملکوت) , مقام رسالت(قسیم مقام نبوت و ولایت و خلافت) , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , امام خمینی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

شناخت جایگاه حقیقت محمدی و حقیقت علوی در مراتب ظهور، یکی از بنیان های معرفتی عرفان امام در مبحث انسان کامل است. شناخت نسبت این دو و توجیه معنای ظهور تبعی اسم اعظم در حقیقت علوی و اختصاص اسم مستاثر به حقیقت محمدی مباحث جدیدی را پیش روی انسان می گشاید. اعتقاد به مقام علوی، در عرفان امام خمینی، نقطه عطفی است که آن را از عرفان ابن عربی و قیصری متمایز نموده و صبغه شیعی به آن داده است. ایشان در مساله ولایت و خلافت ظاهری رسول ختمی مرتبت متلزم به دو اصل ثقلین بوده و با آنکه احترام زیادی برای ابن عربی قائل است و او را شیخ کبیر می خواند؛ در مساله خلافت رسول اکرم (ص) موضع می گیرد و با مبانی عرفانی پاسخ ایشان را می دهد. ایشان حقیقت علوی را در بحث ولایت مطلقه گنجانده و خلافت ظاهری را منتسب به آن بزگوار می داند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 43 تا 58

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رساله الولایة

نویسنده:

میرزااحمد آشتیانی؛ تحقیق: رضا استادی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان و ولایت , عرفان اسلامی , ولایت عرفانی , عرفان نظری , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , ولایت (عرفان) , ولایت در عرفان , ولایت از دیدگاه عرفان , ولی و ولایت در عرفان

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حکیم ترمذی و پاسخ به سه پرسش

نویسنده:

ابوالفضل محمودی، مینا باهنر

نوع منبع :

مقاله , پرسش و پاسخ

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تصوف اسلامی , حکیم ترمذی , عرفان سده سوم , عرفان اسلامی , تصوف ایرانی , عرفان اسلامى

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمت , خلقت انسان , الولایه , سلوک عرفانی , ماده و صورت , خلق آدم (ع) , انسان کامل (کلام) , ختم ولایت , صوفی , ابزار معرفت , طبقات الصوفیه , تذکره الاولیاء , ‌ حکیم , مفردات , انسان کامل , علم طب , ابزارهای معرفت (مسائل جدید کلامی) , حکمت , صوفیان (صوفیه) , اصطلاحنامه عرفان , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , عالم معنا , باطن انسان , سلوک باطنی , حقایق نفسانی , روش سلوک روحی , حکمت علیا , درجات حکمت , تعالیم شرعی , حکیم الاولیاء , مجتهد اولیاء , متفرد اصفیاء ,

چکیده :

یکی از برجسته ترین چهره های به حق عرفان عملی و نظری ایرانی در سده سوم - که متاسفانه در ایران کمتر سخنی از وی به بیان آمده است - «مجتهد اولیاء» و «متفرد اصفیاء» ابوعبدالله محمد بن علی بن الحسن بن بشر الترمذی معروف به «حکیم ترمذی» جامع علوم و فنون و صاحب ریاضات کامله و مولف کتب عدیده می باشد. نظریات ناب و اندیشه های سترگ حکیم در قرن سوم، اعجاب اعجوبه قرن هفتم و بنیان گذار عرفان نظری - محی الدین ابن عربی - را چنان بر می انگیزد که رد پای این آراء و نظریات را می توان در جای جای فتوحات به چشم دید. ترمذی صوفی، حتی در ملقب شدن به لقب «حکیم» نیز در بین هم کیشان خود بی نظیر است و در این زمینه نظر بسیاری از اندیشمندان و صاحبنظران را به خود مشغول کرده است. این حکیم صوفی در خطه خراسان متولد شد و در همانجا درگذشت و در طول عمر پربرکت خود کتابهای وزین و ارزشمندی را به نگارش درآورد. در این تحقیق سعی شده نگاهی گذرا بر سه بعد مهم از ابعاد شخصیتی این دانشمند به نگارش درآید. معنای حکیم، جنبه صوفیانه وی و بررسی ایرانی بودن او. اهمیت این تحقیق در آن است که بدانیم این هر سه گزینه در معرفی اجمالی شخصیت حکیم نقش اساسی دارد و مقدم بر هر گونه تحقیق بعدی در زمینه آثار و تالیفات وی به شمار می رود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 111 تا 140

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ولایت در عرفان با تکیه بر آراء علامه سید محمد حسین طباطبایی (ره)

نویسنده:

محمد بنی هاشمی، حسین ناجی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , امامت , ولی (اسماء افعال الهی) , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , ولایت در عرفان , رساله الولایه

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , امامت , ولایت تشریعی , ولایت تکوینی , هدایت تکوینی , اهل بیت(ع) , ولایت تشریعی الهی , ولایت تکوینی الهی , ولایت خاص الهی , آیه تبلیغ , آیه ولایت , ولایت تشریعی پیامبر(ص) , ولایت خاص , ولایت عام , ولایت تشریعی علوی , ولایت اکتسابی , قرآن , آیه 59 نساء , خود شناسی , مراتب ولایت , ولایت اخص , من کنت مولا فهذا علی مولا , تحصیل ولایت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , ناصر مکارم شیرازی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

ولایت در عرفان اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و سرآمد آموزه های عرفانی شمرده شده است. بر همین اساس حضرت علامه طباطبایی (ره) در اثر جاودان خود – تفسیر المیزان – به مساله ولایت توجهی خاص مبذول داشته اند. ایشان ولی مطلق را از آن ذات باریتعالی دانسته که بر همه چیز و همه کس ولایت دارد که این مقام و موقعیت را به برخی بندگان صالح و خالص خویش موهبت نموده و ایشان با توجه به علم و عصمت بی مانند خود به آن درجه از ولایت نایل آمدند و این درجه از ولایت خاص ائمه معصومین (ع) و اولیای طاهرین می باشد. اما راه تهذیب نفس که انسان را زیر پوشش ولایت حق ببرد و مستقیما از سرپرستی خدای سبحان مدد بگیرد به سوی همگان باز است و دیگران می توانند به مقام ولایت اکتسابی برسند. نوشتار حاضر این مساله را بررسی و به سوالات مهمی در این زمینه پاسخ می دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 145

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تصوف علوی: گفتاری در باب انتساب سلاسل صوفیه به حضرت علی (ع)

نویسنده:

شهرام پازوکی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ارتباط تصوف و تشیع , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , تصوف علوی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , اصطلاحنامه تصوف , تاریخ تصوف , سرسلسله تصوف

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , مثنوی , اهل بیت(ع) , نقشبندیه , سلاسل صوفیه , حدیث سلسلةُ الذَهَب , حدیث مدینه علم , تاریخ عرفان اسلامی , خرقه , تاریخ تشیع , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی , علامه حلی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

6123 2251

چکیده :

در تاریخ اسلام تقریبا همه سلاسل صوفیه بجز یکی که نقشبندیه باشد خود را به مقام ولایت کلیه حضرت علی (ع) منتسب می‌دانند و معتقدند که این رشته ها به واسطه ائمه اطهار به مصدر ولایت علی (ع) می‌رسد. با توجه به اینکه اصرار در این انتساب به خصوص در ایامی که تشیع قدرت و ظهور ظاهری نداشته، مثل دوره سلجوقیان، جهتی جز اظهارات ارادت معنوی و اخذ طریقت از آن حضرت ندارد. این مطلب حتی اگر مورد انکار یا چون و چرای بعضی مورخان هم باشد از نظر ماهوی قابل تامین و توجه است و مقدمه ای است اولا برای بحث در معنای حقیقی تصوف و ارتباط و بلکه اتحاد آن با حقیقت تشیع. ارتباطی که پس از اواخر دوره صفویه به فراموشی سپرده شد. با اینکه خود ظهور سلسله صفویه که در واقع از سلاسل صوفیه است شاهد صدقی است براینکه به محض آنکه تصوف قدرت یافته تشیع را نیز ترویح کرده است. و ثانیا یافتن معنای حقیقی تشیع که در طی تاریخ مغلوب جهات فقهی و کلامی خود گردیده است. در این گفتار هم تصوف علوی توصیف ماهوی می‌شود و هم از جهت تاریخی شواهد صدق این نظر ذکر می‌گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دیوانه نمایی و دیوانه نماها در مثنوی معنوی

نویسنده:

هاتف سیاه کوهیان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مثنوی , ذوالنون مصری , جنون الهی , عقلای مجانین , حکایت های مثنوی , عرفان اسلامی , عقل و عشق از نظر مولوی , ادبیات عرفانی , احوال (عرفان) , عارفان (مسلمان) , اصطلاحنامه تصوف , اصطلاحنامه عرفان , حقیقت انسان کامل , بهلول

کلیدواژه‌های فرعی :

عرفان و عقل , مولانا , کتمان سر , جهان بینی عرفانی , ادبیات تعلیمی , شعر تعلیمی , ادبیات عرفانی فارسی , شاه و کنیزک مولوی , سلطنت معنوی , عرفان مولوی , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , مقام فقر , مقام فناء ,

چکیده :

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه نما که گاه بهالیل نیز خوانده می شوند، جایگاه ویژه ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل های پرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادی و دیوانه وار آنان و تبیین لایه های عمیق شخصیت آنهاست. وی شناخت این نوع دیوانگان از دیوانگان معمولی را مستلزم نوعی بصیرت باطنی و فراست معنوی می داند. حال و مقام این شوریدگان و اطوار جنون معنوی آنها، به ویژه در دفتر دوم مثنوی معنوی، بیان شده است. مولوی جنون مافوق عقل این دیوانگان را نمادی از اماته نفس و إحیای قلب عارفان و نشانه ای از حریت و آزادگی آنان می داند. وی در حکایت «آن بزرگی که خود را دیوانه ساخته بود»، ضمن توصیف دقیق خصوصیات و مراتب معنوی این عارفان دیوانه نما، آنها را دارای مقام ولایت دانسته و جنون یا جنون نمایی ظاهری آنان را گاه بهانه ستر حال آنان برای وارد نشدن در نظام قدرت و نیز وسیله ای برای اعتراض در برابر ارباب قدرت از طریق نفی عظمت جباران عصر می داند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 123 تا 156

مشخصات اثر

ثبت نظر