جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله دارای 5 فصل است که فصل اول کلیات را بیان نموده و در فصل دوم از اصول اعتقادات بحث می‌شود که شامل بوستان‌هایی می‌باشد. بوستان اول از توحید ذاتی – توحید در پرستش – توحید در تجلی – توحید در عشق – توحید در دعا – توحید در توکل – توحید در عبادت – توحید در اطاعت – توحید در رزّاقیت – توحید در وجود بحث می‌نماید و این بوستان بر آن‌ است که توحید خواجه را زیربنای دیگر نظرات او قرار بدهد. در بوستان دوم از عدل در دور افلاک – عدل قضا و قدری – عدل در رزق – عدل در زمین بحث گردیده است. در بوستان سوم از وظیفه‌ی پیامبران – عصمت پیامبران – معجزه‌ی پیامبر اعظم 9 – معجزه‌ی پیامبران – اخلاق پیامبران – وارث پیامبران – خانواده‌ی پیامبران – وسعت دید پیامبران – اسم اعظم در پیامبران - بحث شده است. در بوستان چهارم سعی شده از صفات به ذات اهل‌البیت : حرکت شود تا از صفات این عزیزان در اشعار خواجه محبت او کشف و تشریح شود. در بوستان پنجم از حسن ممات – معاد یعنی دیدار یار – اهمیت جهان آخرت – اصطلاحات جهان آخرت در اشعار حافظ بحث به‌عمل آمده است.در فصل سوم از فروع دین مانند صلوۀ – طهارت – زکات – حج – امر به‌معروف و نهی از منکر – تولی – تبری در اشعار حافظ بحث گردیده است.فصل چهارم از دیدگاه حافظ درباره‌ی عقل مقابل عشق بحث گردیده و کشف ایشان در عقل مترقّی برای عنوان عشق‌محوری مباحثی مطرح شده است.اصل پنجم لطایف و نکات اخلاقی قرآن در اشعار حافظ را دربردارد که با دو بوستان پیرامون اصول اخلاقی و گرایش‌های آن تحقیقاتی را ارائه داده تا تفاوت حافظ با دیگر شعراء و مکاتب اخلاقی را بیان نماید. این رساله چون درصدد پرده‌برداری از سوءظن و اتهامات به خواجه می‌باشد در پایان هر بوستان مبحثی تحت عنوان سرزنش طرح گردیده تا از یک‌جانبه‌گرایی و قضاوت عاطفی جلوگیری به‌عمل آید و تا حدالامکان منصفانه از اشعار حافظ دفاع گردد و هم‌چنین در کنار ترجمه‌های آیات قرآن طرحی تحت مختصرسازی ترجمه اعمال گردیده تا ارتباط اشعار با آیات را بیشتر در ذهن مخاطبین جاسازی نماید.

در پژوهش حاضر، با رویکرد طنز سنتی و با توجه به تلقی قدما از مفهوم طنز، به سراغ آثار خاقانی به خصوص دیوان او رفته ایم. ابتدا در مبحثی کلی، نظر وی و چگونگی برخوردش را با این مقوله مطرح کرده ایم. مبحث اصلی، شگردهای طنزآفرینی خاقانی است؛ زیرا او برای ایجاد طنز، با توجه به فضایی که پیش رو دارد و نیز به منظور استواری سخن، از شیوه ها و شگردهای ویژه ای استفاده می کند؛ این نکته در نمونه های بررسی شده، کاملا آشکار است. ما هر کدام از این شگردها را نشان داده ایم و با توجه به میزان اهمیت و میزان کاربردشان به آنها پرداخته ایم. ازآنجاکه امکان بررسی جداگانه و مفصل نمونه های مختلف وجود ندارد، در بیشتر اشعار مورد نظر، به ذکر یک یا چند بیت، بسنده شده است.

از دوره مهم نوزایی (رنسانس) ایتالیا و سپس اروپا، معمولا چیزی که در تحلیل اولیه در یاد می ماند آن شیفتگی ای است که در مقابل تمام جلوه های «نقش بسته بر سنگ» یونان باستان وجود داشته است. در واقع، با توجه به اهمیت این جنبش در طی قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی، اندیشه این تجدید حیات در سراسر کشورهای غربی به حق مختص این دو قرن انگاشته می شود. از این رو به کار بردن واژه «نو خاسته» (یا نو زاده) در مورد تئاتر نیمه اول قرن 20 فرانسه ممکن است نابجا به نظر برسد. اما هنگامیکه ژیرودو و سایرینی چون کوکتو، برخی چهره های تئاتر یونان را از پس قرنها فراموشی فرا می خوانند و در قالب هزل، آنگونه که معیارهای مدرنیته پسا صنعتی می پسندد، به صحنه می برند می توان گفت که با شکلی از رنسانس روبرو هستیم. با این حال، خطاست اگر از بازخوانی مدرن اسطوره های کهن، تنها بعد هزل گونه آن را ببینیم. در پژوهش حاضر و از خلال شخصیت ابوالهول (اسفنکس) در گردونه جهنمی ژان کوکتو، خواهیم دید که این نیم قرن از هزل صرف فراتر رفته و به کمک تلفیق های گوناگون به چهره های نمایشی تازه و بدیعی جان بخشیده است که در محدوده یک تقلید ساده نمی گنجند.

بحث و بررسی پیرامون مفاهیم مختلف برای تبیین معانی آنها همواره وجود داشته و دارد. در میان این مباحث به مواردی بر می خوریم که حاکی از تعبیرات متفاوت و گاه آشفتگی در تعریف قالب های کلامی همچون هزل، طنز، استهزا و هجو است. این واژگان چنان در کنار هم قرار می گیرند و گاه جایگزین یکدیگر می شوند که گویی معانی یکسانی دارند و مترادف هم به حساب می آیند، حال آنکه هر یک جلوه ای گوناگون از کلام مطایبه آمیز و بیانگر دیدگاه ها، افکار و هدف های متفاوت نویسنده است. در این مقاله برآنیم تا به مطالعه کاربرد هزل در اثر جاودانه مارسل پروست، در جستجوی زمان از دست رفته، بپردازیم و این ویژگی ظریف و مطبوع- و شاید ناشناخته- رمان او را بر جسته سازیم. در این میان، با ارایه مثال های گوناگون، از سویی به نقش احساسات تعلق خاطر راوی به برخی از شخصیت های داستان خواهیم پرداخت- که در پیدایش هزل نویسنده موثرند- و از سوی دیگر، بازتاب های این قالب کلامی مطلوب را بر سبک نوشتاری وی نمایان خواهیم کرد. تجزیه و تحلیل قالب شیرین، لطیف و گیرای هزل مارسل پروست در محور اصلی مقاله قرار دارد تا دریابیم به چه سان این نویسنده چیره دست برای بیان اندیشه های ظریف خود، با قریحه هنرمندانه و طبع زیرکانه اش، بر رمان خود زیوری زیبا و خوشایند می پوشاند.