جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 10
طرحى نو در طبقه بندى اسمای الهى و ارتباط بین آنها
نویسنده:
مهدی افتخار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مساله تطبیق نظام پیوسته ظهور عوالم با نظام کمالات الهی، که در قالب اسمای الهی از آن سخن گفته می شود، از قدیمی ترین مسایل حکمت الهی و عرفان بوده و سعی اهل عرفان در شناسایی پدیده ها، بر شناخت ارتباط آن ها با صفتی از صفات علیای خداوند متمرکز شده که مبدا ظهور آن بوده است. این مقاله در پی جمع آوری و طراحی اصول و بیان مفاهیمی است که درک بهتر معانی اسمای الهی و ارتباط بین آن ها و ترتیب تنزل آن ها را امکان پذیر نموده، بازخوانی جدیدی از نور، حیات و جایگاه جلال و جمال و طبقات اسمای الهی و ترتیب نزول آن ها را با جمع بندی بین کلمات اهل عرفان و قرآن مجید و کلام اهل بیت علیهم السلام ارایه می دهد.
صفحات :
از صفحه 83 تا 104
بررسی تطبیقی اوصاف الهی از منظر «التوحید» شیخ‌صدوق و ملاصدرا
نویسنده:
عسکر دیرباز، سکینه دشتکی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: جامعه المصطفی العالمیه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله اوصاف الهی را از منظر شیخ صدوق با مراجعه به کتاب «التوحید» ایشان و صدرالمتألهین مورد بررسی قرار داده است. شیخ صدوق و ملاصدرا از جمله متفکرانی هستند که با رویکردهای متفاوتی به بحث اوصاف الهی به صورت گسترده، پرداخته‌اند. شیخ صدوق، روایاتی را که در مورد اوصاف الهی از معصومین: مطرح شده است، در کتاب «التوحید» گردآوری و متناسب با نظام فکری خود، گزینش نموده است. ملاصدرا نیز بر اساس مبانی فلسفی خود که متناسب با قرآن و روایات است، مبحث اوصاف الهی را مطرح و ارائه نموده است. اساس بحث اوصاف الهی در نظریات شیخ صدوق و حکمت صدرایی، بر پایه‌ توحید و عینیت ذات و صفات، مبتنی شده است. به این ترتیب، این دو دیدگاه، اوصاف کمالی ذاتی مانند: علم، اراده‌و قدرت را عین ذات الهی دانسته‌اند و هر آنچه را که با ذات حق تعالی، ناسازگار است از ساحت مقدسش مبرّا نموده‌اند. بنابراین با بررسی تطبیقی و نشان دادن نزدیکی نکات مطرح شده در روایات معصومین: و دیدگاه‌های مؤسس حکمت متعالیه که در اصل، تشریح سخنان معصومین: در قالب نظام فلسفی خود است و همچنین با صرف نظر از اختلاف دیدگاه‌های شیخ صدوق و ملاصدرا، تبیینی جامع از اوصاف الهی ارائه شده است
صفحات :
از صفحه 43 تا 64
تأثیر دعا در نظام آفرینش از منظر سه فیلسوف (ابن‌‌سینا، ملاصدرا و علامه طباطبایی)
نویسنده:
علی محمد ساجدی، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
دعا و نیایش وسیله‌ی اظهار عجز و نیاز بنده به خالق و زیباترین جلوه‌ی سرسپردگی و عبودیت در آستان قدس ربوبی است. ابعاد معنوی دعا متفکران را از تحلیل و بررسی‌های نظری بی‌نیاز نساخته است؛ بلکه در خصوص رابطه‌ی آن با قضا و قدر الاهی، نظام علی و معلولی، علم و اراده‌ی خدا و این‌که آیا تأثیر دعا سبب انفعال در ذات خدا می‌گردد یا نه، فیلسوفان اسلامی را به تأمل فراخوانده است. در این جستار، از نگاه سه فیلسوف نام‌برده در عنوان مقاله، به نکات ذیل دست‌ یافتیم: اولاً دعا خود بخشی از قضا و قدر الاهی در نظام اسباب و مسببات بوده، به‌منزله‌ی وسائط و اسبابی است که سبب وصول داعی به مقصد می‌گردد. ثانیاً فعل انسان با همه‌ی ویژگی‌هایش، ازجمله اختیاری بودنش، معلوم و مراد حق‌تعالی بوده، نقش‌آفرینی عوامل معنوی در تعیین سرنوشت بشر در همین راستا ارزیابی می‌گردد. ثالثاً لازمه‌ی پذیرش دعای بنده انفعال در ذات و علم معبود نیست؛ زیرا به اعتقاد ابن‌سینا، مؤثر حقیقی در امر دعا، اعم از حال تضرع و نیاز بنده و نیز آثار آن، تنها همان مبدأ نخستین است. دعا معلول ذات حق‌تعالی است و عالی از دانی منفعل نمی‌شود؛ اما به اعتقاد ملاصدرا، این نفوس سماوی هستند که از احوال زمینیان تأثیر پذیرفته و دچار انفعال می‌گردند، نه ذات یا اراده‌ی حق‌تعالی. سرانجام، به اعتقاد علامه طباطبایی، علم خدای تعالی به موجودات و رویدادهای جهان، مطابق وجود نفس الامری آن‌هاست و علم خداوند علم فعلی است که منشأ صدور موجودات است. از آن‌جا که علم خداوند با ذات او یکی است، دعا مستلزم انفعال در ذات و علم حق‌تعالی نیست.
صفحات :
از صفحه 75 تا 102
هماهنگی شفاعت با توحید در مقارنه دیدگاه علامه طباطبایی و رشید رضا
نویسنده:
محمدرضا مسعودزاده، حسنعلی نوروزی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از سنت‌های فراگیر الاهی مسئله شفاعت می‌باشد که براساس قرآن و روایات، اصل شفاعت و واسطه بین خدا و خلق امری مسلم بوده و وجود انبیا و اولیا الهی، حلقه وصل مردم به سوی خدای سبحان بوده که به خاطر قرب و مقام و منزلتشان نه تنها در دنیا که در آخرت نیز، به اذن او به امداد و شفاعت انسان‌ها اقدام می‌نمایند. و لذا اصل برخورداری انبیا و اولیا از مقام شفاعت در روز قیامت مورد وفاق همه مذاهب اسلامی بوده است؛ لکن محمد رشید رضا در تفسیر المنار به تبع ابن‌تیمیه و وهابیت، شفاعت‌طلبی از اولیاء الهی را حرام و آن را عملی مشرکانه و به انکار اصل شفاعت در قرآن می‌پردازد. در مقابل، علامه طباطبائی در تفسیر المیزان با تعریض به نظرات وی به اثبات شفاعت ازدیدگاه قرآن وروایات می پردازد. مقاله حاضر ضمن بیان مفهوم، ماهیت شفاعت و گستره‌ی آن در نظام توحیدی به انعکاس آراء رشید رضا و علامه طباطبائی در تفسیر المنار و المیزان، درباره شفاعت پرداخته و در نهایت به نقد اجمالی و نتیجه‌گیری می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 147 تا 169
آموزه بدا در اندیشه امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسه بغداد
نویسنده:
سیدجمال الدین موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
اندیشه ناب و توحیدی بدا گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه علیهم السلام میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بدا وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدید از بدا را ارایه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
نظریه ایمانِ اشاعره
نویسنده:
نعیمه پورمحمدی، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس سره,
چکیده :
جایگاه ویژه ایمان در میان مفاهیم دینی، سبب شده است که هریک از سنت های دینی دیدگاهی تفصیلی را درباره معرفت شناسی ایمان، ماهیت ایمان و ویژگیهای آن بپرورانند. امروزه چنین دیدگاهی را نظریه ایمان می نامند. هدف از نگارش این مقاله، استخراج مؤلفه های اصلی نظریه ایمان متکلمان اشعری متقدم است. با مرور دیدگاه های جمعی از مهم ترین متکلمان اشعری متقدم (از ابوالحسن اشعری تا پیش از غزالی) و تحلیل آن می توان به نظریه ای با این ویژگیها مختصات زیر دست یافت: در نظر اشاعره منشأ ایمان، یقین درونی به اخبار رسول است؛ ماهیت ایمان، حقیقتی قلبی و ارادی است؛ متعلَّق ایمان از سنخ گزاره هاست و آنچه آدمی را به سوی آن میانگیزاند، امید به فضل خدا در ثواب و عقاب است؛ علت بیرونی تحقق ایمان، اراده خداست؛ مسلمان بودن با مؤمن بودن تفاوت دارد؛ ایمان، تحتِ عقل (عقلِ مأمور و مؤید با شرع) و فوقِ علم است؛ معرفت، شرط لازم ولی غیرکافی ایمان، و حس درونی و تسلیم قلبی شرط کافی آن است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 32
ابوالهذیل علاف (226-135ه=840-752 م) فیلسوف معتزله
نویسنده:
محسن جهانگیری
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابوالهذیل، اولین متفکر و متکلم مسلمان است که از طریق مطالعه ترجمه های عربی آثار فیلسوفان یونان از اصول و قواعد فلسفه اطلاع یافته و در مسائل فلسفی عصرش تامل کرده و کتاب و رساله نوشته و به لقب با شکوه «فیلسوف معتزله» مشهور شده است، اما آثار وی از بین رفته و آنچه ما از عقاید و افکارش می دانیم از نوشته های دیگران است. ابوالهذیل، متفکری نیرومند و جامع بوده و علاوه بر مسائل کلامی به مسائل مربوط به انسان و طبیعت نیز اهتمام ورزیده و درباره اختیار و آزادی انسان و اجسام و اعراض و حرکت و سکون و سایر مسائل فلسفی اندیشیده و به اظهار نظر پرداخته است. او اولین متفکر شناخته شده در عالم اسلام است که از «جزء لایتجزی» و یا «جوهرفرد» سخن گفته و جسم را مرکب از جواهر فرد دانسته است. او علاوه بر قدرت و قوت اندیشه، مناظر و مجادلی بسیار نیرومند و قوی بوده و در این فن، کمتر کسی یارای برابری با وی را داشته است. ابوالهذیل پیروانی یافت که به «فرقه هذلیه یا هذیلیه» معروف شده اند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 61
تأثیر اعتقاد به توحید افعالی بر پذیرش علیت از دیدگاه محمد غزالی و ابن‌عربی
نویسنده:
قاسم کاکایی، آمنه یزدان پناه
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
توحید افعالی به معنای نفی تأثیر از غیر خداست. از سوی دیگر اصل علیت مستلزم پذیرش تأثیر و تأثر میان مخلوقات است که این دو امر ظاهراً با یکدیگر سازگار به نظر نمی‌رسند. این مقاله بر آن است که با بررسی افکار ابن عربی و غزالی به عنوان دو تن از مدافعان توحیدافعالی، به بررسی تطبیقی موضع آن‌ها در قبال بحث علیت بپردازد. آن‌ها تقریر فلاسفه از علیت را رد می‌کنند و هر یک سعی دارند جایگزینی برای بحث علیت ارائه دهند که قادر به توضیح منطقی رابطه‌ی خدا و مخلوقات از یک سو و رابطه‌ی مخلوقات با یکدیگر از سوی دیگر باشد. اقتران پیشنهاد مشترک آن‌ها به عنوان جایگزین علیت است؛ اما برداشت هر یک از اقتران لزوماً یکسان نیست که این امر نشأت گرفته از مبانی متفاوت فکری آن‌هاست. این نکته سبب می‌شود که ابن‌عربی راه حل نهایی رفع این تعارض را در بحث تجلی و ظهور بداند.
صفحات :
از صفحه 47 تا 64
شفاعت عقوبت و نجات در قرآن و عهدین
نویسنده:
محمد کاوه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در مطالعات بین ادیانی شفاعت عقوبت و نجات یکی از موضوعات مشترک در کتابهای ادیان بزرگ الهی است. بدین معنی که مرتکبین گناه با عمل شفیع، از مجازات الهی بخشیده شوند. این موضوع در کتاب مقدس یهودیان به عنوان مثال در کتاب اشعیاء (باب 53 فقره12)، عهد جدید، رومیان (باب5، فقره 15) و در قرآن مجید، سوره انبیاء (آیه 28) اشاره شده است. شفاعت عقوبت در عهد عتیق به صفت رحمت خدا (اعداد، باب 14) و در قرآن مجید به صفات رحمانیت (زمر/ 53 و انبیاء/107)، رحیم بودن (طه/ و 109 مریم/87) و غفاریت خداوند (زمر/53) نسبت داده شده است. اما تفسیر شفاعت، کیفیت تأثیر عمل شفیع (مستقل یا وابسته) در مجازات، رابطه شفاعت با توحید افعالی، نقض اراده الهی، تجرّی گناهکار، عدل الهی و پیام‌های مربوط به این موضوع خوب تبیین نگردیده است. در تحقیق حاضر تفاسیر مختلف از موضوع و مسایل پیرامون آن از منظر ادیان تبیین شده است.
صفحات :
از صفحه 117 تا 146
تبیین و بررسی تقریرهای نظریه امر الهی (با تأکید بر نگرش اُکام)
نویسنده:
رحیم دهقان سیمکانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
بر اساس نظریه امر الهی که پیشینه‌ای بس طولانی در تاریخ اندیشه بشری دارد تنها معیار در احکام اخلاقی، شرع مقدس و اوامر و نواهی خداوند است. این نظریه، در تاریخ اندیشه، تقریرهای مختلف معرفت‌شناختی، وجود‌شناختی، انگیزشی و ... را به خود گرفته است، به گونه‌ای که امروزه باید به جای نظریه امر الهی از نظریه‌های امر الهی سخن گفت. ویلیام اُکام از جمله کسانی است که به این نظریه توجه جدی داشته، بر اساس آن، منشأ ارزش‌‌های اخلاقی را اوامر خداوند می‌داند و تقریری وجودشناختی از این نظریه ارائه می‌کند. او اوامر الهی را شرط ضروری و نیز شرط کافی برای اخلاق دانسته، معتقد است تنها معیار ارزش اخلاقی اراده یا قانون الهی است. چنین دیدگاهی، البته، انکار عقلانیت اخلاقی را در پی خواهد داشت، عقلانیتی که آدمی را به عدالت و انصاف فرا می‌خواند. این مقاله، ضمن تبیین نظریه امر الهی و بیان تقریرهای مختلف از این نظریه، به تبیین و بررسی رویکرد وجودشناختی ویلیام اکام در این باب پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 92
  • تعداد رکورد ها : 10