جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از موضوعات مهمی که به طور معمول در بحث معاد مطرح و بررسی می شود، شکل گیری انسان در مراحل مختلف آفرینش اوست. بحث معاد در این کتاب در دو فصل پیگیری شده است فصل اول مربوط به آفرینش انسان است. این فصل از شش درس تشکیل می شود، در درس نخست ابتدای شکل گیری عالم مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. درس دوم مربوط به مراحل خلقت انسان است. مباحث مربوط به ترکیب روح و بدن در درس سوم بررسی می شود. موضوع درس چهارم نیز بحث از حقیقت روح و بدن است و بالاخره درس پنجم پیرامون خلقت انسان از خاک و گل است. فصل دوم مطالبی درباره بازگشت انسان و برپایی قیامت را در بردارد. این فصل شامل پانزده درس است که به موضوعاتی چون جایگاه اعتقادی معاد، امکان معاد، شبهات منکران معاد، مرگ، برزخ، عذاب برزخ، وضعیت ارواح در برزخ، فنای عالم و برپایی قیامت، کیفیت زنده شدن مردگان و برپایی قیامت، واژه های کلیدی معاد در قرآن، کیفر اعمال، تجسم اعمال، شفاعت و بهشت و جهنم است.

چکیده: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله ربّ العالمین و الصلاه و السلام علی جمیع الأنبیاء و المرسلین سیّما خاتم الأنبیاء و خاتم الأوصیاء(علیهما آلاف التحیّه و الثناء) بهم نتولّیٰ و مِن أعدائهم نتبرّیءُ إلی الله. مقدم حضار بزرگوار و مهمانان گرانقدر این کنگره عظیم را ارج می‌نهیم و از بنیان‌گزاران این کنگره وزین حق‌شناسی می‌کنیم و از ذات اقدس الهی مسئلت می‌کنیم که کسانی که با ارائه مقال یا مقالت به این کنگره خدمت دینی و علمی کردند به احسن وجه بپذیرد و توفیق برگزارکنندگان این کنگره وزین را روزافزون کند! آنچه در محور قرآن‌پژوهی و سلامت مطرح است عبارت از آن است که قرآن عناصر چهارگانه را کاملاً در نظر دارد و سلامت آنها را تأمین می‌کند یکی بدن انسان است و دیگری جان انسان، سوم بدنه جامعه اسلامی و چهارم حکومت اسلامی و جان آن جامعه است. قرآن خاصیّتش این است که انسانیّتِ انسان را به او تفهیم می‌کند تا خود را از مرز حیوان جدا بداند وقتی خود را از مرز حیوان جدا دانست فکر می‌کند که هم باید بدن خود را سالم نگه بدارد و هم روح خود را که یک موجود ملکوتی است گاهی این قفس طبیعت را ترک می‌کند و از بدن فاصله می‌گیرد. همچنین آثار پژوهش قرآن این است که بدنه جامعه را سالم نگه می‌دارد و جان جامعه را که حکومت است و نظام است سالم نگه می‌دارد. طب کف دانشهای بشری است بشر دانشهای فراوانی دارد که کفی دارد و میانه‌ای و سقفی و بامی, حوزه نفوذ طب فقط همین بدن است و بس! همین که در تالار تشریح قطعه قطعه می‌شوند بعد هم در سردخانه می‌ماند بعد هم به گور می‌افتد و دیگر هیچ! اما آن مرغ باغ ملکوتی که انسان قفس طبیعت را می‌شکند و پرواز می‌کند آن در قلمرو طب نیست چون طب کاری با روح ندارد لذا وقتی از طبیب بپرسید این شخص منافق قلبش مریض است یا نه؟ می‌گوید من آزمایش کردم فشار سنجیدم درجات نبض را ارزیابی کردم این قلبش سالم است ولی محصول قرآن‌پژوهی این است که ﴿فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ این در اختیار طب نیست این طبّ روحانی است آن کسی که بداندیش است و نیّت پاک ندارد در فرهنگ قرآن قلبش مریض است ولی طب از تشخیص چنین بیماری ناتوان است یعنی حوزه دید او نیست. اگر از طب سؤال بکنید آن کسی که به نامحرم نگاه نامحرمانه می‌کند سالم است یا نه؟ او با فشارسنج و دماسنج و اینها بررسی می‌کند می‌بیند که این شخص مرضی ندارد ولی محصول قرآن‌پژوهی برابر آیات سورهٴ مبارکهٴ احزاب این است که به زنها دستور می‌دهد صدایشان را رقیق نکنند ﴿فَلاَ تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاَ مَعْرُوفاً﴾ آن قدر مردی که قلبش مریض است نگاه نامحرمانه دارد و طمع نامحرمانه, طمع به نامحرم مرض است این مرض از حوزه تشخیص طب بیرون است.

پدیدۀ «موت» مقوله ای است که به غیر از دانش های تجربی ، از دیدگاه فلسفی، کلامی و عرفانی به طورعمیق مطالعه می شود و به لحاظ جایگاه بحث، پیوند استواری نیز با ابواب علم النفس عقلی و حقیقت روح و مراتب آن در حکمت و عرفان دارد. علامه محمدحسین طباطبایی با استناد به آیات قرآنی و روایات معصومان علیهم السلام و بر مبنا و ممشای حکمت متعالیۀ صدرایی بر این باور است که روح اصالتاً به عالم امر متعلق است که در نشئۀ طبع، حدوث جسمانی داشته و به تدریج با حرکت در جوهر خود، تجرد یافته و سرانجام از بدن جدا مى شود؛ بدین ترتیب که با مرگ تن، به کلى از بدن جدا و مستقل می شود. ایشان مرگ را در واقع انتقال از مرحله ای به مرحلۀ دیگر می دانند؛ نه نابودی و پوچ شدن و با توجه به آیات قرآنی، دو مرحله از مرگ را براى انسان ها بیان می کند؛ یکى از آن دو، همان مرگى است که سبب خروج آدمى از دنیا می شود و دیگری مرگی است در عالم برزخ براى ورود به نشئۀ آخرت. برخی از حکما از جمله علامه طباطبایی، افزون بر مرگ اضطراری و اجل محتوم، به دو نوع دیگر از مرگ نیز باور دارند که عبارت اند از: مرگ طبیعی و مرگ ارادی.