جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

فارابی، نراقی و غروی، مبتکران «برهان وجودی» در حکمت اسلامی

نویسنده:

علی افضلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,

کلیدواژه‌های اصلی :

الله , ابو نصر فارابی , علامه محمد مهدی نراقی , برهان وجودی , رب (اسم، اسماء افعال الهی) , براهین خداشناسی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , برهان فارابی , برهان وجودی کمپانی , مقاله درباره فارابی

کلیدواژه‌های فرعی :

ممکن الوجود , علت تامه , ممتنع الوجود , حمل شایع , حمل اولی , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , برهان امکان , برهان صدیقین ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

«برهان وجودی» برهانی در اثبات وجود خداست که نه بر اساس هیچ موجود خارجی و یا بعضی ویژگی‌های آنان، بلکه تنها برپایۀ «مفهوم» یا «تعریفِ» ذهنیِ خدا، وجود او را در عالم خارج اثبات می‌کند. سنت آنسلم (1033 - 1109) نخستین کسی است که در فلسفۀ غرب، چنین برهانی را در اثبات وجود خدا ابداع کرده است. اما در فلسفۀ اسلامی نیز حکیمانی بوده‌اند که بدون اطلاع از فلسفۀ غرب، برهانی را به همان سبک «برهان وجودی» اقامه کرده‌اند. اگر تقریر فارابی را از برهانی که در بعضی آثارش آورده است، بتوانیم با قطعیت، از مصادیق «برهان وجودی» بدانیم، وی را باید مقدم بر آنسلم، نخستین مبتکر این برهان در جهان فلسفه دانست. اما ملّا محمد مهدی نراقی و غروی اصفهانی براهینی اقامه کرده‌اند که دقیقاً از مصادیق «برهان وجودی» است. بنا بر تعریف‌های مختلفی که از خدا ارائه می‌شود، این برهان نیز تقریرهایی گوناگون می‌یابد. یکی از این تقریرها بر اساس تعریف خدا به عنوان «واجب‌الوجود» اقامه می‌شود که تقریر این سه حکیم، به ویژه نراقی و غروی مبتنی بر آن است. این مقاله به معرفی و بررسیِ برهان این سه حکیم مسلمان می‌پردازد.

صفحات :

از صفحه 5 تا 28

مشخصات اثر

عنوان :

تفسیر آیات 9، 10 و 11 سوره هود چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

در آیات مورد پرسش؛ گوشه‌هایى از حالات روانى و نقاط ضعف اخلاقى افراد بی‌ایمان و کم‌ظرفیت در برابر مشکلات و ناراحتی‌ها و قطع برکات الهى و پُرظرفیتی انسان‌های نیکوکار تشریح شده است.[1] «وَ لَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْناها مِ بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

علت این همه اختلاف عقاید چیست؟ چه راهى براى تشخیص درست حق از باطل وجود دارد؟ حدیثى است از رسول اکرم که: اگر ابوذر میدانست که سلمان چگونه فکر میکند اورا تکفیر میکرد. با اینکه هردو از یاران صدیق رسول الله بودند. آیا این به ما نمى فهماند که باید افکار باز داشته باشیم و هدف را نگاه کنیم نه روش. اگر هدف کمال انسانى و رسیدن قرب الى الله است پس چه فرقى بین تکاثر آراست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : اختلافات در عقائد و افکار، دست کم از دو منشأ سرچشمه مي‌گيرد: يکي اختلاف در فهم در مورد معارفي که همگي توان فهميدن کنه آنها را ندارند. اين اختلاف مانند اختلاف پله‌هاي نردبان است و هيچکدام ديگري را نفي نمي‌کند. ولي کسي که به مرتبه عالي‌تر نرسيده بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

راز آفرینش انسان چیست و هدف از خلقت او چه بوده است؟ خدایى که غنى و بى نیاز است و به چیزى حتّى آفریدن موجودى نیاز ندارد، چرا انسان را آفریده و چه نیازى به خلقت او داشت؟ اگر گفته شود که در خلقت انسان هدفى در نظر گرفته نشده است، در این صورت باید گفت که آفرینش او لغو و بى هدف بوده است و ساحت پاک آفریدگار جهان از این نسبت پیراسته مى باشد و اگر تصوّر شود که خداوند او را براى هدف و مقصدى آفریده است، لازمه این سخن این است که آفریدگار جهان براى رفع نیازى دست به آفرینش او زده است در صورتى که خداوند از هر نوع احتیاج و نیاز مبّرا و منزّه مى باشد!

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : گشودن اين راز و پاسخ اساسى و روشن به اين سؤال در گرو بيان دو مطلب است كه هر كدام نقش مهمّى در حلّ سؤال دارند: 1- در درجه نخست بايد توجّه نمود كه اين سؤال وقتى به صورت يك عقده «لاينحل» در مى آيد كه دايره هستى را به جهان مادّه منحصر نموده و وجود بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

آیا نمی شود گفت چون عقل بشر برای قانونگذاری کافی است لذا نیازی به تقنین الهی نیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : پاسخ: بهترين دليل نبوت عامه اين است كه خود عقل فتوا مي‌دهد كه منِ انسان، من در قلمرو زندگي مادي ‌و معنوي خود با همه موجودات ارتباط دارم و در عين حال، نسبت به بسياري از امور جاهل هستم و معلومات ‌من، قابل قياس با مجهولاتم نيست و لذا براي رسيدن ب بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

آیا در معارف اعتقادی، حدیث حجتیت دارد؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : مسائل دين از يك نظر گاه قابل تقسيم به دو بخش "معارف اعتقادي" و "احكام عملي" است. در احكام عملي كه جاي تعبّد و عمل است افزون بر قطع و اطمينان، مظنّه خاص نيز راهگشاست. بنابراين، كلام معصومين (عليهم‌السلام) حتي اگر به صورت "خبر واحد" باشد و همراه بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

گستره حجیت عقل چقدر است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : عقل برهاني كه از گزند مغالطه و آسيب تخيّل مصون است، به منزله رسول باطني خداوند است كه همانند متن نقلي، از منابع مستقل معرفت ديني و مصادر فتاوي شرعي به شمار مي‌آيد و از اعتبار اصيل و حجيّت ذاتي برخوردار است. چنين عقلي با اصول و علوم متعارفه و ب بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

معیار "دینی بودن" یک مطلب چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : منظور از ديني بودن يك مطلب آن است كه از راه عقلِ برهاني يا نقلِ معتبر، اراده خداوند نسبت به لزوم اعتقاد يا تخلّق يا عمل به چيزي كشف شود. البته زمينه اصيل ديني بودن يك مطلب اراده الهي است و دليل عقلي يا نقلي فقط كاشف آن است. گرچه ممكن است همين بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

آیا توسّل به پیامبر و امامان(ع) و حاجت خواستن از آنان، مؤثر دانستن غیر خدا و شرک نیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : پاسخ اين سؤال در ضمن چند نكته روشن مى‌شود: يك. اقسام شرك همچنان كه توحيد اقسامى دارد، در برابر آن شرك نيز داراى اقسامى است از جمله: 1- 1. شرك ذاتى يعنى، اعتقاد به دو، سه يا چند خدا. اما توحيد ذاتى يعنى، اعتقاد به يگانگى ذات خداوند. 2- 1. شرك ص بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

مفهوم واقعى شفاعت چیست؟ و اقسام آن کدام است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : يك. تعريف شفاعت «شفاعت» در لغت، به معناى وساطت و ميانجى گرى است. در گفت‌وگوهاى روزمره، به وساطت و ميانجى‌گرى شخص مورد اعتماد در نزد بزرگى- به منظور عفو مجرمى يا برآوردن حاجت كسى- شفاعت گفته مى‌شود. اين معنا برآمده از ريشه لغوى اين كلمه است زير بیشتر ...

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید