جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > خردنامه صدرا > 1403- دوره 30- شماره 1
  • تعداد رکورد ها : 7 
1 2 3 4 5
نویسنده:
مهران نجفی , هادی وکیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هرچند تنهایی خود یک بیماری مستقل تلقی نمیشود، اما منشأ بسیاری از امراض جسمی و روانی است. ما در این مقاله انواع تنهایی را معرفی نموده و به بررسی آثار جسمی و روح... حی آن خواهیم پرداخت. در بخش دوم، نظریۀ ملاصدرا درباب رابطۀ انسان و خدا را بیان میکنیم. بر اساس مبانی حکمت متعالیه، انسان عین ربط و فقر به خداوند است و هیچگونه انفصال و جدایی برای او متصور نیست. در چنین فضایی، اساساً مسئلۀ تنهایی منحل خواهد شد. بعبارت دیگر، احساس تنهایی بواسطۀ جهل به ساختار هستی است، پس با رفع این غفلت، میتوان احساس تنهایی و تبعات منفی آن را برطرف نمود. چنین رویکردی با روان‌درمانی شناختی قرابت دارد. بر اساس این نوع از روان‌درمانی، احساسات و عواطف ما، صرفاً حاصل مواجهۀ مستقیم ما با جهان بیرون از ذهن نیست، بلکه تفسیر و نگرش ما در شکلگیری احساسات و عواطفمان مهم است. روشن است که با تغییر تفسیرها و نگرشهای فردی، میتوان احساسات و افکار را تغییر داد. تغییر در جهانبینی انسان منجر به تغییر تحلیل او از شرایط زندگی و جایگاه وی در هستی میشود. انسانی که جهانبینی خود را بر اساس حکمت متعالیه تنظیم میکند، احساس جدایی از جهان هستی ندارد، بنابرین مسئلۀ‌ تنهایی برای او مطرح نیست.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 113 تا 128
1 2 3 4 5
نویسنده:
غلام‌رضا حسین‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
توحید عرفانی در مکتب ابن‌عربی، گرچه بر اساس وحدت شخصی وجود بنا نهاده شده، اما در عین حال، در لسان عارفی شیعی، همچون امام خمینی(ره)، با استشهاد به احادیث ائمه ا... اهل بیت(علیهم‌السلام) عجین شده است. در واقع امام درصدد است با استفاده از نظام فکری ابن‌عربی، به تفسیر و تبیین کلمات معصومین(علیهم‌السلام) بپردازد. بدین‌معنا، تبیین معنای اسم الهی، وحدت حقۀ حقیقیه، سریان اسم اعظم الله، تشبیه و تنزیه حق، موطن قضا و قدر و منشأ بداء، قرائت شیعیِ امام از فصوص‌الحکم ابن‌عربی ـ‌در مبحث توحیدـ را شکل میدهند. بدین لحاظ، از نظر امام، اگر اسم الهی از دیدگاه کثرت‌انگارانه در نظر گرفته شود، جلوه‌گاه است و تفاضل در آن واقع میشود، اما اگر از دیدگاه وحدت‌انگارانه ملاحظه شود، صورت است و تفاضلی نیز در آن واقع نمیشود. امام، مراد ابن‌عربی از یگانه‌گویی را وحدت حقّۀ حقیقیه صرف میداند، نه وحدت و توحید و تفریدی که همان ارجاع کثرات به وحدت است. امام معتقد است ـ‌بر اساس حدیث امام معصوم(ع)‌ـ در هر اسمی، بدلیل وجود ذات، اسم الله نیز حضور دارد؛ درنتیجه، اسم الله قبل از هر چیز، بعد از هر چیز و با هر چیز، حضور دارد. همچنین از نظر امام، این صاحبان قلوبند که حق‌تعالی را با هر دو تجلّی تنزیه و تشبیه میپذیرند. امام حضرت اعیان ثابته را نیز حضرت قضای الهی و قدر ربوبی و منشأ بداء میداند.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 95 تا 112
1 2 3 4 5
نویسنده:
سیدمصطفی شهرآیینی , ناهيد نجف‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مرگ بعنوان یکی از مهمترین مسائل، و شاید مهمترین مسئلۀ انسانها، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. صدرالمتألهین در اغلب آثار خود به این امر پرداخته است. او م... مرگ را به دو نوع ارادی و غیرارادی تقسیم میکند. تجربۀ مرگ ارادی برای بعضی اولیای الهی امکانپذیر است آنها با تزکیۀ نفس، به جایی میرسند که قابلیت خرق بدن و سیر در عوالم بالاتر را پیدا میکنند. نوع دوم نیز همان مرگ طبیعی است. ملاصدرا مرگ را امری وجودی میداند و نظر به اینکه خیر بودن، ذاتی هر امر وجودی است، هر نوع مردن را ـ‌چه با اجل طبیعی و چه با اجل اخترامی‌ـ نیز امری طبیعی و خیر میشمارد. با توجه به اینکه مرگ اخترامی یا ناگهانی، بر اثر بیماری یا حوادث رخ میدهد، و در ظاهر شر بنظر میرسد، بر اساس چه مبنایی میتوان خیر بودن مرگ بمعنای کلی را تبیین کرد؟ نقش تکامل برزخی در این امر چیست؟ مقالۀ پیش‌رو، بر اساس اندیشه‌های ملاصدرا به این پرسشها پاسخ میدهد.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 77 تا 94
1 2 3 4 5
نویسنده:
فروغ السادات رحیم پور , مرضیه دژفر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مطالعات فراروانشناسی بدنبال تبیین آن‌دسته از قدرتهای فراروانی انسان است که با روشهای معمول علوم قابل بررسی نیستند. در این مقاله، با استفاده از منابع کتابخانه‌ی... یی و رویکرد مقایسه‌یی، به بررسی درونمایه‌ها و پیشینه‌های این علم در آراء صدرالمتألهین پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که مطالعات فراروانی با بحث از قوای نفس و حقیقت نبوت در آثار فلاسفۀ اسلامی قابل مقایسه و ارزیابی است. ملاصدرا و فراروانشناسان، هر دو بر این باورند که فرایند کسب آگاهی از راههایی همچون رؤیاهای صادقه و مراقبه، امکانپذیر است. همچنین دیدگاههای صدرالمتألهین در مباحثی مانند اتحاد عاقل و معقول و ارتباط مراتب هستی با یکدیگر، با تبیین دانشمندان غربی درباب اموری همچون دورآگاهی و تأثیر ذهن بر ماده، شباهت دارد. نقش برخی از عوامل مؤثر در پدیده‌های فراروانی، از قبیل تمرکز و کاهش اشتغالات نفس در کسب آگاهیهای غیبی، مورد تأکید صدرالمتألهین و فراروانشناسان بوده است. ملاصدرا اغلب از شیوۀ عقلی و استدلالی در تبیین امور فراروانی استفاده کرده، درحالیکه فراروانشناسان اغلب به شیوه‌های تجربی نظر داشته‌اند. همچنین، بُعد درمانی فراروانی بیشتر مورد توجه دانشمندان در سده‌های اخیر قرار گرفته، درحالیکه ملاصدرا به این جنبه از کاربرد مطالعات فراروانی توجه چندانی نداشته است.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 61 تا 76
1 2 3 4 5
نویسنده:
زهره توازیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
بیشک یکی از مهمترین مباحث فلسفی در میان قاطبۀ حکما، مسئلۀ وجود نفس، جوهریت، نحوة پیدایش نفس، تجرد آن و بقای آن است. این مسئله برای حکیمان مسلمان نیز از اساسیتر... رین و مهمترین مسائلی بوده که دستاوردهای کلامی و فلسفی آن را نمیتوان نادیده انگاشت، زیرا بسیاری از باورهای دینی در گرو قبول این عنصر اصلی در وجود آدمی تبیین میشود. انسان بدون نفس، مشمول هیچ بار تکلیفی از ناحیۀ شارع مقدس نبوده و نیست، و طبیعتاً معاد و مسائل مربوط به آن نیز موضوعیت خود را از دست خواهد داد. اهمیت مسئلۀ نفس نزد فیلسوفانی که به دیدگاههای کلامی و دینی التزام نداشته‌اند نیز حاکی از آنست که این مسئله فارغ از دینی بودنش، در فلسفه نیز جایگاهی مهم داشته و دارد. ابن‌سینا و ملاصدرا در مقام دو حکیمی که هم فیلسوفند و هم دغدغۀ دینی دارند، توجهی ویژه به مسئلۀ نفس داشته‌اند. ملاصدرا از وجود نفس گرفته تا اثبات جوهریت آن و تجرد و بقایش، و نیز نحوۀ پیدایش آن که با عنوان جسمانیة‌الحدوث، را مورد بحث قرار داده و دیدگاههای نوین او در اینباره شهرت یافته است. اما این نوشتار درصدد است نشان دهد که بسیاری از مباحث ملاصدرا در مسئلۀ نفس، عیناً برگرفته از ابن‌سیناست. هرچند کوشش این مقاله قدحی بر تلاش ملاصدرا محسوب نمیشود، اما نشان دادن مستندات سینوی در اندیشۀ صدرایی، میتواند به فهم درست و تفسیر موجه از آراء صدرالمتألهین کمکی شایان نماید؛ بویژه در فهم مفهوم «جسمانیة‌الحدوث» بودن نفس که بعضی آن را، بغلط، معادل جسم بودن یا جسمانی بودن نفس در ابتدای تکّون خود دانسته‌اند. مقالۀ حاضر نشان میدهد که نه این تفسیر از سخن صدرالمتألهین صحیح است و نه این مبنا به او اختصاص دارد، بلکه در همین مسئله نیز ملاصدرا وامدار اندیشۀ ابن‌سیناست؛ همچنانکه در دیگر مباحث مربوط به نفس نیز چنین است.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 39 تا 60
1 2 3 4 5
نویسنده:
عزیزه قائمی گرگری ، سحر کاوندی ، محسن جاهد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسئلۀ ادراک بعنوان مبنای معرفت، جایگاهی ویژه در فلسفۀ اسلامی دارد. ملاصدرا با بکارگیری اصول و مبانی فلسفی خویش، تبیین فلسفی­ متفاوتی از ادراک ارائه داده که میت... توان آن را نظریۀ صدور ـ‌در مقابل نظریۀ حلول‌ـ نامید. بر اساس نظریۀ صدور، نفس با قدرت خالقیت خود و امداد مبادی عالیه و اِعداد معدات خارجی، صور ادراکی را انشاء میکند. نظریۀ صدور اگرچه نسبت به سایر نظریه­های رایج، توانِ تبیینی بالاتری دارد، اما با ابهاماتی همراه است که به توضیح و بررسی بیشتر نیاز دارد. در راستای تبیین فرایند صدور و با محوریت مؤلفه‌های تأثیرگذار در این فرایند (اِعداد شی خارجی، امداد مبادی عالیه، مماثلت و مطابقت)، اگرچه ملاصدرا به چگونگی تحقق اعداد اشاره نکرده، اما بنظر میرسد میتوان بر اساس یافته‌های علوم شناختی جدید، در اینباره تبیین و توجیهی قابل قبول ارائه داد؛ گویی ملاصدرا آگاهانه و عامدانه، وجود اشیاء خارجی را صرفاً «معدّ» ادراک دانسته است، نه بیشتر. در مورد چگونگی تأثیر مبادی عالیه در امر ادراک نیز باید گفت انتساب صدور صور به مبادی عالیه بعنوان فاعل بعید، با نسبت دادن انشاء این صور به نفس بعنوان فاعل قریب، منافاتی ندارد. ملاصدرا در مورد نحوۀ ارتباط صور انشائی با صور خارجی، از «مماثلت» آن­دو سخن گفته است. اما بنظر میرسد نظریۀ وی در تبیین و توجیه تطابق حقیقی و عین به عین این صور، توفیق چندانی نداشته و صرفاً میتواند حاکی از تطابقٌ‌مّائی بین آن­دو باشد.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 19 تا 38
1 2 3 4 5
نویسنده:
سید جابر موسوی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ملاصدرا معتقد است با توجه به عدم امکان عروض ارادة حادث بر ذات الهی، سبب ایجاد اشیاء در زمانی خاص، علم الهی به نظام اتمّ و احسن است؛ هر چیزی که مطابق نظام اصلح ...  باشد، ضرورتاً از خداوند صادر میشود و این همان ارادة الهی است. بنابرین، با توجه به بازگشت ارادۀ الهی به علم به نظام احسن، این صفت را باید ذاتی دانست، نه فعلی. مقالۀ پیش‌رو، ضمن پذیرش اصل دیدگاه ملاصدرا در مورد ارجاع اراده به علم به نظام احسن، بر لزوم توجه به اختیار ذاتی خداوند و نیز تمکّن خداوند بر ترک فعل، تأکید میکند؛ سپس به مهمترین ایراداتی که به دیدگاه ملاصدرا وارد شده، پاسخ میگوید و روشن میشود که تغایر مفهومی اراده در انسان و خداوند، بمعنای نفی نظریۀ ارجاع ارادۀ الهی به علم به نظام اصلح نیست. فعلی دانستن صفت اراده گرچه به یک معنا درست است، اما هرگز نمیتواند پاسخی به علت ایجاد اشیاء در زمانی خاص باشد. روایاتی که بر فعلی بودن صفت اراده تأکید داشته‌اند را نیز میتوان بصورتی تفسیر کرد که با نظریۀ ملاصدرا سازگار باشند.   بیشتر
صفحات :
از صفحه 5 تا 18
  • تعداد رکورد ها : 7