جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سازمان جهانی گردشگری در سال 1999م. مجموعه‌ای از کدهای اخلاقی را برای اجرا و رعایت در صنعت گردشگری تدوین نمود. ما در دهه‌های اخیر شاهد توجه بیشتری نسبت به اینگونه موضوعات در ادبیات گردشگری هستیم. دین اسلام در مبانی اعتقادی و نظری خود نیز به وظایف و اخلاقیات شخص مسافر پرداخته است تا سفر شخص علاوه بر جنبه‌های تفریحی دارای آثار معنوی و تربیتی هم باشد. در این نوشتار، با مطالعه متون دینی اسلام، مواردی که اشاره به موضوع مسافرت داشته، جمع آوری شده اند و با دسته‌بندی آنها، کدهای اخلاقی گردشگری مورد نظر اسلام برای فرد مسافر ارائه گردیده است. در کدهای اخلاقی دین اسلام شاهد مواردی چون وفاداری، عدم تک‌روی، خوش‌خلقی، رازداری و ... برای فرد مسافر هستیم که علاوه بر توجه به این اخلاقیات، مسافر باید وظایفی را پیش، حین و پس از مسافرت انجام دهد. در دین اسلام، انواع سفرهای آسیب زننده به دیگران نهی شده است و غیرمسلمانان و حیوانات هم باید مورد محبت مسافران قرار گیرند که این نشان از توجه کامل دین اسلام به جنبه‌های دنیوی و اخروی افراد معتقد دارد.

دین اسلام از ادیان و مکاتبی است که در محیط شهری شکل یافته و اصولاً نسبت به شهرنشینی نظری کاملاً مساعد و تشویق‌آمیز دارد؛ به طوری که بسیاری از محققان معتقدند اسلام اصولاً دین شهر است. نگاهی اجمالی به تعلیمات اسلامی نیز تأکید اسلام بر این موضوع (شهر و شهرنشینی) را نشان می‌دهد. از آنجا که برای اصطلاحاتی همچون «شهر»، «شهر اسلامی»، «شهرسازی اسلامی» که‌ در ادبیات شهرسازی کاربرد فراوان‌ دارند، معنا‌ و مفهوم‌ متعددی بیان گردیده، ضروری به نظر می‌رسد این مفاهیم با مراجعه به متون و منابع اسلامی و دیدگاه‌های حکما و علمای مسلمان نیز بررسی گردید تا مناسب‌ترین تعریف استنتاج شود و بتوان از اشتباه و در هم آمیختن مسائل با یکدیگر در برنامه‌ریزی‌های شهری، در حدّ مقدور دوری نمود؛ لذا برای رسیدن به این مهم، ابتدا مفاهیم مختلفی که در معنای شهر به کار رفته‌، بررسی و در اصطلاح علم و قرآن تبیین و بررسی می‌شود. آنگاه تعریف شهر اسلامی و شهرسازی در منظر قرآن و علم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در سال‌های اخیر، فناوری اطلاعات تمام جنبه‌های مختلف زندگی بشر اعم از فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده است. همان‌گونه که ظهور پدیده اینترنت تحولات اساسی در تبادلات تجاری و اجتماعی به وجود آورد، رایانش ابری (Cloud Computing) نیز در تکمیل توان بالقوه و بالفعل فناوری اطلاعات سهم به سزایی دارد. در این نوشتار نحوه توسعه اخلاق در به کارگیری خدمات فراگیر رایانش ابری بر اساس آموزه‌های اخلاق قرآنی بررسی شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده که به کارگیری خدمات فراگیر رایانش ابری باید بر اساس اصولی برنامه‌ریزی گردد که تبعات مخربی بر تعاملات زندگی بشر نداشته باشد؛ لذا چنانچه این اصول براساس فطرت بشر و آموزه‌های اخلاق قرآنی پایه‌ریزی گردد، می‌تواند راهگشای زندگی باشد و نیازهای کلی جامعه اطلاعاتی را در ساختاری مطمئن و مقبول راهبری نماید. در واقع، تا زمانی که خدمات فناوری اطلاعات با اصول اخلاقی قرآن تنیده نشود، شعار جامعه جهانی اطلاعاتی، دور از انتظار است.

جاهلیت از نگاه قرآن، معنای وسیع‌تری از نادانی دارد. این واژه در فرهنگ قرآن، مفهومی مرکب از خشونت‌، عدم توجه به حقیقت، استبداد و خودپرستی است. در این نگرش، جاهلیت می‌تواند خویش را در هر زمان با مظاهری گوناگونی آشکار سازد. قرآن کریم در راستای اهداف هدایتی خویش، با مظاهر جاهلیت مبارزه کرده و راهبردهای اصلاح و برون‌رفت از آن را تبیین نموده است. راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت آنسان دقیق، متنوع و در عین حال جهان شمول است که می‌توان از آن برای مقابله با جاهلیت مدرن نیز بهره برد. اصلاح اندیشه، اصلاح وضعیت علمی، ارائه الگوی جایگزین مناسب را می‌توان از جمله مهم‌ترین راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت دانست. راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت آنسان دقیق، متنوع و در عین حال جهان شمول است که می‌توان از آن برای مقابله با جاهلیت مدرن نیز بهره برد. اصلاح اندیشه، اصلاح وضعیت علمی، ارائه الگوی جایگزین مناسب را می‌توان از جمله مهم‌ترین راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت دانست.

اعجاز علمی اجتماعی قرآن، یکی از ابعاد اعجاز علمی قرآن است . قانون‌مندی جامعه، در نهاد خانواده از مباحث اجتماعی است. نهاد خانواده آغاز زندگی در جامعه است. قانون‌مندی در زندگی اجتماعی ازجمله در نهاد خانواده، از نیازهای اساسی جامعه است. قرآن کریم، به‌عنوان منبع خطاناپذیر، مهم‌ترین منبع قانون در جامعه اسلامی است و جایگاه ویژه در تبیین قانون‌مندی جامعه دارد. در قرآن کریم، آیات در زمینه‌های اجتماعی وجود دارد که مرتبط با قانون‌مندی در نهاد خانواده است. در این راستا، اعجاز علمی اجتماعی قرآن در جامعه در نهاد خانواده، تبیین شده است. روش تحقیق، کیفی و اسنادی، توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی بوده است. قانون‌مندی اجتماعی توضیح داده‌شده، گزاره‌های اجتماعی آیات قرآن مطالعه شده است، قانون‌مندی خانواده با سه روش، از آیات قرآن استخراج‌شده است. روش اول، آیاتی که به گونه مستقیم درباره خانواده (ازدواج، روابط محرم و نامحرم و...) است. روش دوم، آیاتی که درباره جامعه خاص و مرتبط با خانواده از نظر عبرت گیری از سرنوشت آن‌ها است؛ مثلاً، آیات درباره قوم لوط که با رعایت نکردن قانون‌مندی خانواده، نابود شدند. روش سوم، آیاتی که با شرایط صدق می‌توان از آن‌ها قانون‌مندی خانواده را، استکشاف کرد