جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
help
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
1 2 3 4 5
قلندریات به مثابه زیرگونه‌ای برای غزل عرفانی (با تاکید بر غزلی از سنایی)
نویسنده:
فاطمه رحیمی ، هاتف سیاه کوهیان
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
در پژوهش‌های مربوط به قلندریات عمدتاً دو رویکرد اصلی وجود دارد؛ نخست رویکرد تاویلی که در آن تصاویر نمادین -و به ظاهر خلاف عرف و شرع- در این شعرها به مثابه نشان... نگانی عرفانی مورد تفسیر و تاویل قرار می‌گیرند. دوم رویکرد تاریخی که در آن این اشعار عمدتاً از منظر اجتماعی، و مرتبط با جریان‌های فرهنگی و سیاسی رایج دوره میانه اسلامی بررسی می‌شود. در این میان، آنچه در بررسی این نوع شعر مغفول مانده، درک شاعرانگی یا بوطیقای قلندریات، و بررسی کارکرد آن در چارچوب نظام ژانرهای اولیه فارسی است. این پژوهش با پرداختن به این مساله که قلندریات چگونه بوطیقای هتروتوپیک خود را از طریق گفتگو و شبیه‌سازی پارودیک با شعر زاهدانه (زهدیات و مواعظ) و شعر مدحی (مدحیات) برمی‌سازد، سویه‌های کارناوالیستی این نوع شعر را –با تأکید بر غزلی از سنایی- بازنمایی و تبیین می‌کند. بررسی‌ها نشان داد که قلندریات در نظام ژانر فارسی به عنوان یک ضدژانر عمل می‌کند، اما این ضدیت در یک چارچوب واحد و ساده خلاصه نمی‌شود؛ بلکه زیر چتر گسترده قلندریات، زیرمجموعه‌های متنوع متعددی جای می‌گیرند که این امر، پیچیدگی و پویایی نظام ژانرهای ادبی اولیه شعر فارسی، به ویژه قلندریات را آشکار می‌کند.   بیشتر
1 2 3 4 5
ضمیر انعکاسی «خود خود» در غزلیات شمس (بررسی بازتاب یک ویژگی گویشی)
نویسنده:
محسن صادقی
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
مولانا در آفرینش‌های ادبی خود، به زبانِ طبیعی خانواده‌‌اش که زبان ناحیۀ وَخش و بلخ و شرقِ خراسان است، بسیار توجه داشته است؛ ازین‌رو، بهره‌گیری از گویش‌های محلی... ی این مناطق، برای فهم بهتر آثار وی اهمیت فراوان دارد. در غزلیات شمس، علاوه‌بر «خویش»، «خویشتن» و «خود» گاه «خود خود» نیز به‌عنوان ضمیر مشترک دیده می‌شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کاربرد اخیر است. برای دستیابی به این هدف، نخست شاهدهای ناظر بر کاربرد «خود خود» در غزلیات شمس و برخی متون دیگر ذکر می‌گردد سپس تداوم و بقای آن در برخی گویش‌های امروزی نشان داده می‌شود. آن‌گاه، به‌کمک شمّ گویشی نگارنده، جوانب مختلف آن به‌دقت بررسی می‌گردد. براین پایه، «خود خود» در گویش‌های فارسی رایج در بلخ، هرات، مناطق هزاره‌نشین افغانستان، شرقِ خراسان جنوبی و شرق خراسان رضوی و برخی متون کهن متعلق به این مناطق، «ضمیر انعکاسی» است و می‌تواند در جمله، نقش‌های دستوری مفعول بی‌واسطه، مفعول باواسطه و مضاف‌الیه را بر عهده گیرد. بیان این نکته هم ضرورت دارد ‌که سبک‌شناسان و زبان‌شناسان، پیرامون اهمیت توجه به تفاوت‌های ناشی از متغیرهای جغرافیایی در گونه‌ها و سبک‌های فارسی اتفاق نظر دارند.   بیشتر
1 2 3 4 5
تطور معنایی واژۀ «خدا» در متون اهل حق از قرن دوم تا هجری تاکنون
نویسنده:
منصور رستمی
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
تجلی خداوند اصل اساسی آیین اهل‌حق است. در این نگرش خداوند با تجلی عام جهان هستی را آفریده و با تجلی خاص در جامۀ انسان جلوه‌گر کرده‌است. از این رو، یارسانیان، ا... انسان مجالی ذات(فیض) حق را با اوصاف مختلفی از جمله «خدا»(پیشوا) و «ذات خدا» خوانده‌اند. از آن‌جا که واژۀ خدا ابتدا به معنی مالک، صاحب و پیشوا به کار رفته‌ و سپس به جهت تطور معنا به معنی «الله» استعمال شده‌است و عامۀ یارسانیان از این موضوع آگاهی نیافته‌اند، لذا گرایش به انسان ـ خدایی در جامعۀ اهل حق پدیدار شده‌است. اینک این پرسش مطرح است که راه برون‌رفت از انسان ـ خدایی چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان داده‌است که مفهوم‌شناسی ذات در کلام دوره‌های مختلف دلالت می‌کند که معنای خدا و خداوند در کلام آیینی بانیان اولیه یارسان با معنای آن در کلام دوره‌های بعد متفاوت است که با قرینۀ لفظی یا معنوی قابل تمیز است. این مقاله با روشی توصیفی‌‎ـ تحلیلی بر اساس منابع اولیه و اصلی این آیین به بررسی و نقد ایدۀ عالمان اهل‌حق که به انسان ـ خدایی گراییده‌اند، پرداخته‌است. مفهوم‌شناسی واژۀ خدا و خداوند، و مصادیق آن در کلام‌های مختلف از دیگر اهداف این مقاله است.   بیشتر
1 2 3 4 5
تحلیل عناصر معنادرمانی در منطق‌الطیر عطار نیشابوری
نویسنده:
فریده داودی مقدم
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
منطق‌الطیر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متون ادبیات عرفانی، نمادی از جست‌وجوی انسان برای یافتن معنا و حقیقت است. برای بازنمایی ابعاد بیشتر این اثر ارزشمند، پژوهش ح... حاضر به بررسی ارتباط میان نظریه معنادرمانی و منطق‌الطیرمی‌پردازد. شیوۀ پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی از نوع مضمونی است. پرسش اصلی پژوهش، این است که آیا عناصر معنادرمانی ویکتور فرانکل، بنیان‌گذار مکتب معنادرمانی (لوگوتراپی)، در منطق‌الطیر عطار حضور دارد؟ و منطق‌الطیر می‌تواند در حوزۀ معنادرمانی که از رویکردهای نوین روان‌شناسی است، کاربرد شناختی مؤثری داشته باشد؟ یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که عشق، پذیرش رنج و شکیبایی در آن برای رسیدن به هدف، مسئولیت‌پذیری، تغییر نگرش به چالش‌ها و شوقِ یافتن حقیقت به‌ عنوان عوامل کلیدی سفر پرندگان هستند. عشق به عنوان نیروی محرکه، نه تنها در شکل‌گیری معنا، بلکه در تقویت انگیزه و امید برای مقابله با چالش‌های سفر آنان نقش بسزایی دارد و دیگر عوامل نیز بن‌مایه‌های اصلی و پیش‌برندۀ روایت را شکل می‌دهند که با روان‌شناسی معناگرای فرانکل همسویی قابل توجهی دارند. همچنین در این پژوهش نشان داده شد که سیمرغِ منطق‌الطیر می‌تواند رمزی از مرتبۀ عالی وجودی، فردیت و تکامل غایی انسان باشد که در پرتو طلب معنا حاصل می‌شود. با نیل به این نتایج، این پژوهش سعی کرده است که اهمیت منطق‌الطیر را در شناخت ساحت روانی و معنوی نمایان سازد و به اهمیت کاربردی ادبیات عرفانی در عرصۀ روان‌شناسی و تأثیر آن بر بهزیستی و کیفیت زندگی تأکید کند.   بیشتر
1 2 3 4 5
بررسی شأن وجودی «حیوان» در آراء و اندیشه‌های ابن‌عربی
نویسنده:
علی صفایی سنگری ، مجتبی هوشیار محبوب
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
با این‌که معمولاً توجه به مسائل محیط زیستی و حیوانات، از دغدغه‌های متأخر بشری به حساب می‌آید، اما باید دانست مسئله «حیوان» و شأن وجودی آن، از مباحث درازدامن در... ر حکمت و تصوف اسلامی است. ابن‌عربی در شرح آیاتی از سوره «صافات» مبنی بر رویای ابراهیم نبی و ذبح پسرش، این پرسش را پیش می‌کشد که حیوانِ قربانی چه مقامِ بلندمرتبه‌ای دارد که می‌تواند جایگزین پسرِ پیغمبر باشد؟ شیخ‌اکبر بررسی این سوال را منوط به مبحث حضرت خیال می‌داند چرا که معتقد است این رویدادها در عالم خیال واقع شده است و ابراهیم پیغمبر نتوانسته این رویای مهم را تعبیر کند. درست است که گرانیگاه مبحث شیخ، در فص اسحاقی از فصوص، رقم می‌خورد، اما رد رویکردِ متفاوت شیخ نسبت به مسئله حیوان را در آثار دیگر او نیز می‌توان سراغ گرفت. ابن‌عربی به شأن وجودی جانوران توجهی ویژه داشته است. نگاهِ دیگرگونِ او به حیوان نه تنها نسبت به بسیاری از هم‌نفسانِ و همتایان روزگارش، بلکه نسبت به حیات معاصرِ بشری نیز، نگاهی قابل تأمل است. روایت‌هایی در این جستار مورد توجه قرار گرفته که ابن‌عربی در آن اندیشه‌های متفاوتی نسبت به مقام حیوانی اظهار داشته است، به نحوی که در موقعیت‌های مختلفی، حیواناتی نظیر شتر، گربه و گورخر را در جایگاهی رفیع‌تر از انسان‌ها و گاه بعضی از عرفا عنوان می‌کند. از نظر ابن‌عربی حیوان نزد خداوند دارای جایگاه ویژه‌ای است. به زعم او، جانوران، به هر دو نوع ادراک ظاهری و باطنی مجهز هستند؛ و بر خلاف آدمی، معرفتِ حیوانات نسبت به خداوند، معرفتی فطری است.   بیشتر
1 2 3 4 5
بررسی ساختاری حکایاتِ یقظۀ (انتباهِ) مشایخ تصوف در منظومه‌های صوفیانۀ فارسی
نویسنده:
سالومه صیاد راجبی ، محمد ابراهیم‌پور نمین ، خسرو جلیلی کهنه‌شهری
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
مشایخ صوفیه، در مرتبه‌ای فروتر از پیامبر(ص)، اسوه‌های ایمان و عمل‌ صالح برای اهل طریقت‌اند، ازهمین‌رو حکایات مشایخ صوفیه بخشی مهم از متون صوفیانه است حاکی از ا... اقوال و افعال و احوال آنان در معامله با نفس، خلق و حق که عموماً در قالب حکایاتی کوتاه نقل شده‌است. در عموم این حکایات، قول، فعل و حال شیخِ قهرمانِ داستان است که دیگران را متنبه می‌سازد اما گاه، این خود شیخ است که در مقام ایقاظ و تنبه قرار می‌گیرد. این پژوهش کوششی است برای بررسی حکایات یقظه و انتباه مشایخ صوفیه در مهم‎ترین متون منظوم صوفیانۀ‎ فارسی، شامل مثنوی‌های سنایی، منظومه‎های عطار، مثنوی معنوی و هفت‎اورنگ جامی و ریشه‌یابی مضامین آن‌ها در نظام معرفتی صوفیه. نتایج به‎دست‌آمده نشان می‎دهد که از مجموع ۳۱۴ حکایتِ مشایخ صوفیه در آثار یادشده، ۴۶ حکایت از نوعِ حکایاتِ یقظۀ مشایخ است که عوامل آن عبارت‌اند از شخصی عامی که عموماً شیخ را به مفهوم «توحید ذاتی و افعالی» تنبه می‌دهد، هاتفی غیبی که حضورش متکی بر مفهوم «وحی» و استمرار آن ازنظر صوفیه است، شیخی دیگر که معمولاً در مرتبه‌ای فروتر است، و رویدادهای طبیعی و حیوانات به‌مثابۀ «آیات خداوند» و نشانگانِ عبرت. از حیث عناصر روایی، عنصر «گفتگو» با محوریتِ «شخصیتِ» شیخ، در ایجاد «کنش» این حکایات به‌منظور انتقال آموزه‎های اخلاقی و دینی، نقشی محوری دارند. درون‎مایۀ غالب حکایات نیز، تأکید بر آموزه‌های «توحید افعالی»، و در پیامد آن، آموزه‌های «توکل» و «رضا»، همسو با رویکرد کلامی و معرفت‌شناسی دینی صوفیه است.   بیشتر
1 2 3 4 5
بررسی ترجمه بینامتنیت در متون حدیثی: مطالعه موردی ترجمه انگلیسی نهج البلاغه
نویسنده:
لیلا نیک نسب ، انسیه عسگری ، امیره نیک نام پیرزاده
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر در صدد است با شیوه توصیفی-تحلیلی و بر اساس مدل لپی هالم1997) leppihalme,) ترجمه روابط بینامتنی در یک نسخه انگلیسی از نهج البلاغه را بررسی کند. بدی... ین منظور، تعدادی از تلمیحات- به عنوان زیر شاخه ای از بینامتنیت- از خطبه ها، نامه ها و حکمت ها استخراج گردید و به طور تصادفی 41 نمونه روابط بینامتنی ضمنی انتخاب و تجزیه و تحلیل شد. راهکارهای به کار گرفته شده توسط مترجم انگلیسی - سید علی رضا (1987)- استخراج و انتقال مفاهیم موجود در روابط بینامتنی عَلَم و لفظی در متن مقصد بررسی شد. نتایج نشان داد که مترجم در بیشتر موارد برای ترجمه روابط بینامتنی لفظی سعی نکرده است تا بینامتنیت موجود را ابهام زدایی کند بنابراین صرفا ترجمه تحت اللفظی ارائه داده است. فراوانی راهکارهای دیگر پایین بود و یا از آن راهکار استفاده نشده بود. در خصوص ترجمه روابط بینامتنی علم نیز بطور مساوی از دو راهکار «تحت اللفظی» و «افزودن توضیحات بیشتر در قسمت پاورقی متن» استفاده شد بقیه راهکارها تقریبا مشاهده نشد.   بیشتر
1 2 3 4 5
دلالتهایِ روایاتِ امیرالمومنین امام علی(ع) در زمینه زیست فردی و اجتماعی پیامبران
نویسنده:
علی احمدی ، محسن الویری ، زهرا روح اللهی امیری
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
دانستن چگونگیِ زیست فردی و اجتماعی پیامبران از دیدگاه امام علی(ع)، به عنوان یک الگوی دروندینی و مورد احترامِ بروندینی، حائز اهمیت است. برای دانستن این موضوع، م... مجموعه احادیث نقل شده از ایشان، با عنوان مسند الامام امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) نوشته عزیزالله عطاردی مطالعه و سپس روایات هدف پژوهش - به صورت استقرای تمامی دادهها و نه گزینشی – انتخاب شد. پس از آن، – با رویکرد روایی – تاریخی و با روش تحلیل مضمون و دلالت‌پژوهی، در سه مضمون فراگیرِ "زیست فردی"، "زیست خانوادگی" و "زیست اجتماعی"، تقسیم بندی، بررسی و تحلیل شد. این بررسی نشان میدهد: دال مرکزی زیست فردی پیامبران، با بالاترین تعداد گزاره های مرتبط، ارتباط آنان با فراماده و فراطبیعت و دال مرکزی زیست اجتماعی پیامبران، هدایت مردم با بیشترین تعداد گزاره می باشد.   بیشتر
1 2 3 4 5
تراز عدالت در ترازوی عدالت کارنامه عدالت در حکومت امام علی(ع)
نویسنده:
قربانعلی قربان زاده سوار ، مسعود فصیح رامندی
نوع منبع :
نمایه مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
امام علی(ع) که نام او قرین عدالت است نه تنها در جهان اسلام و عالم تشیع بلکه در تاریخ بشریت به‌عنوان اندیشمند و سیاست‌مدار طلایه­دار عدالت مطرح است؛ بنابراین، م... منش علی(ع) نه تنها به‌عنوان امیر فصاحت و بلاغت سیاست نظری، بلکه امام مساوات و عدالت سیاست عملی می­تواند به‌عنوان تراز سنجش عدالت نظام‌های سیاسی محسوب شود. هدف پژوهش حاضر، ترسیم عدالت در سیره عملی دوران حکمرانی آن حضرت بود و پرسش پژوهش حاضر این بود که عدالت در دوران حکومت علی(ع) چه جایگاهی داشت؟ فرضیه پژوهش در پاسخ به پرسش مزبور این بود: همان طور که عدالت، وجه نمایان سیره نظری امام است، در سیره عملی امام نیز عدالت، نقش محوری دارد. با بررسی فرضیه مزبور، یافته پژوهش حاضر با کاربرد روش کتابخانه‌ای ـ اسنادی ـ توصیفی ـ تاریخی ـ تحلیلی این شد که عدالت، بنیان حکومت علوی بود و آن حضرت، فلسفه قبول زمامداری را اجرای عدالت اعلام نمود و در دوران حکمرانی خویش از هیچ کوششی برای تحقق عدالت در عرصه­های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دریغ نورزید. از این‌رو می‌توان گفت: علی(ع) در دوران حکمرانی خویش، تراز عدالت را به مثابه سنگ محک عیار عدالت حکومت‌های همه اعصار و امصار ارائه داده است.   بیشتر
1 2 3 4 5
کارکرد کارگفت‌ها در بازشناسی گفتمان خلافت در نهج‌البلاغه
نویسنده:
علی اکبر نورسیده ، علی باقری
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
بافت در حوزه متن­شناسی از مؤلفه­های اساسی به شمار می­آید که نقش کارکردی به زبان متن می بخشد. نظریه کارگفت یکی از نظریات کاربردی است که معنای اصلی اظهارات زبانی... ی را وابسته به کاربر آن می­داند، لذا فهم زبان کاربری شده منوط به دریافت بافت پیرامونی و ایجاد تقابل مثبت بین آن و محتوا می­باشد. گفتمان خلافت در نهج­البلاغه به عنوان یک گفتمان تاریخی – سیاسی است؛ از این روی، ضروری بود که این گفتمان در سایه اظهارات زبانی امام(ع) و شرایط بیرونی حاکم بر آنها و بازسازی پس زمینه­های تاریخی خلافت مورد واکاوی قرار گیرد. پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر نظریه کارگفت و تقسیمات پنج­گانه جان سرل، زبان کاربری شده در گفتمان خلافت را واکاوی ونقش کارگفت­ها را در بازشناسی منظور امام تبیین کند. دستاوردهای این پژوهش نشان می­دهد که گزاره­های کاربری شده در گفتمان خلافت با بافت بیرونی رابطه بسیار قوی دارند، به طوری‌که زبان از حالت تولیدی صرف خارج و نقش پراگماتیکی به خود گرفته است. کنش­های درگفته و توان منظوری تأکید، توضیح وتببین، پند و نصحیت و هشدار از بسامد بالایی در اظهارات زبانی امام(ع) بر­خوردار است که اول این‌که در قالب کارگفت­های اظهاری، ترغیبی، تعهدی و عاطفی در این گفتمان قابل پی­جویی هستند، و دوم این‌که این کارگفت­ها در بیشتر اوقات از طریق استراتژی غیر­مستقیم و به شکل ضمنی متجلی می­شوند.   بیشتر