چکیده :
نویسندگان مسلمان از قرون اوّلیه، در کنار تاریخ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، جنبه اقتصادی و مالی حکومت اسلامی را مورد توجه قرار دادند و تکنگاری‌های بسیاری را با موضوعات اقتصادی و مالی تحت عناوینی همچون: اموال، جزیه، صنایع، زکات، خمس، اوزان و مقادیر و اسعار (نرخ‌ها) و مانند آن را تدوین نمودند.
از شاخههای فرعی مالیهنگاری به غیر از خمس، زکات و یا جزیه، تدوین آثار در ابواب دینار و درهم، بازار، خراج و اِقطاع می‌باشد.
فتوحات و مسائل پیش رو، نیازهای تقنینی و سیاسی حکومت اسلامی و علم‌الاخبار و خبرنگاری، به عنوان سه عامل اصلی باعث توجه نویسندگان به تدوین آثار در ابواب دینار و درهم، بازار، خراج و اقطاع بوده است.
جنبه سیاسی و حکومتی بودن ابواب دینار و درهم، بازار، خراج و اقطاع، بیشترین تأثیر را بر رویکرد، هدف، جایگاه و گرایش‌های مذهبی نویسندگان و جغرافیای تاریخی و تعدد آثار خراجی داشته است؛ چرا که خراج، به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع مالی دولت اسلامی مطرح بوده است.
با توجه به اینکه چهار موضوع مالی فوق، از جمله امور دیوانی بوده که تحت کنترل و تسلط حاکمیت وقت قرار داشته، ما در این پژوهش برآنیم تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، استفاده از منابع اوّلیه و از طریق مطالعه کتابخانهای، با بررسی آثارِ به‌نگارش‌درآمده در این ابواب، به بررسی موضوع و گونههای مالیه نگاری (دینار و درهم، بازار، خراج و اقطاع) در چهار سده نخست هجری بپردازیم.
muslim writers from the earliest centuries, along with political, cultural, and social history, have payed attention to the economic and financial aspects of islamic rule, and have edited many manuscripts on economic and financial matters under the titles: property, ransom, industries, zakat, khums, weights and values and exchanges (prices) and like these.
there are subdivisions of taxation like preparation of works in the case of dinar & dirham, bazaar, tax and cession than khums, zakat and ransom.
the conquests and issues ahead, legislative and political needs of the islamic rule and journalism are the three main factors for writer’s attention to preparation of works in dinar & dirham, bazaar, tax and cession.
the political and governmental aspect of dinar & dirham, market, tax, and cession, had the greatest influence on the approach, purpose, position and religious attitudes of the writers and the multiplicity of fiscal works.
because tax has been as the most important financial resources of islamic government.
whereas the above four financial issues, including bureaucratic affairs, have been governed by rule of the time, we intend to deal with the subject and types of taxation) dinar & dirham, bazaar, tax and cession) in the first four centuries ah.
for this purpose, we use a descriptive-analytical method and firsthand resources with a library study way.
in the first four centuries ah.
نویسنده :
محمدعلی چلونگر ، فرشته بوسعیدی ، اصغر منتظرالقائم
منبع اصلی :
http://mte.journals.miu.ac.ir/article_4472_f5772d6205b8e69e2447fd16127a8583.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(مطالعات تاريخی جهان اسلام - سال 1398- دوره 7- شماره 14- از صفحه 61 تا 94)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
سیاست مالیهنگاری دینار و درهم بازار خراج اقطاع
نوع منبع :
مقاله
,
کتابخانه عمومی