م‍رگ‌ و ف‍ل‍س‍ف‍ه‌ | کتابخانه مجازی الفبا

ج‍ف‌ م‍ال‍پ‍اس‌، روب‍رت‌ س‍ی‌س‍ول‍وم‍ون‌؛ م‍ت‍رج‍م‌: گ‍ل‌ب‍اب‍ا س‍ع‍ی‍دی‌؛ وی‍راس‍ت‍ار: ش‍ه‍لا غ‍ی‍اب‍ی‌.

فارسی

متن

پایگاه کتابشناسی2

‏شماره کتابشناسی ملی: ‭م‌۸۴-۳۰۴۲۲
‏شناسه افزوده: غیایی، شهلا، ویراستار
‏شناسه افزوده: س‍ع‍ی‍دی‌، گ‍ل‌ب‍اب‍ا، ‏‫۱۳۱۰ - ‏، مترجم
‏شناسه افزوده: Solomon, Robert C.
‏شناسه افزوده: س‍ال‍وم‍ون‌،‏‫ راب‍رت‌ سی.‬،‏‫ ۱۹۴۲ -‬‏ م.‏‬
‏موضوع: مرگ
‏یادداشت: نمایه.
‏يادداشت: چاپ دوم: ۱۳۹۲.
‏يادداشت: ‏‫ع‍ن‍وان‌ اص‍ل‍ی‌: ‎‭‭Death and philosophy, 1998‬.
‏وضعیت فهرست نویسی: فاپا
‏مشخصات ظاهری: ‏‫‏۳۰۴ص.
‏مشخصات نشر: ت‍ه‍ران‌ : آزاد م‍ه‍ر‏‫‏، ۱۳۸۵.
‏عنوان و نام پديدآور: م‍رگ‌ و ف‍ل‍س‍ف‍ه‌/ ج‍ف‌ م‍ال‍پ‍اس‌، روب‍رت‌ س‍ی‌س‍ول‍وم‍ون‌؛ م‍ت‍رج‍م‌ گ‍ل‌ب‍اب‍ا س‍ع‍ی‍دی‌؛ وی‍راس‍ت‍ار ش‍ه‍لا غ‍ی‍اب‍ی‌.
‏سرشناسه: م‍ال‍پ‍س‌
Malpas, J.E.
کلمات کليدي: مرگ کانتی کتاب لذت گرایی نوشتار مرگ و فلسفه هایدگر نیچه

۳۰۴ صفحه

در این اثر، مضمون مرگ از نظرگاه های مختلف فلسفی، ادبی و هنری مورد بررسی قرار گرفته و بسیاری از سئوالات مهم فلسفی را در برمی گیرد که توسط متفکران تأثیرگذاری مانند نیچه و سارتر مطرح شده اند. در این میان توجه ویژه ای نیز به دیدگاه های مارتین هایدگر درباره هستی و مرگ شده است. از سوی دیگر نظراتی که موجبات تحمل راحت تر مرگ را فراهم می کند، از میان اندیشه های چینی، ژاپنی و تبتی بازگو شده اند. این کتاب شامل پیش گفتار مترجم، مقدمه ناشر و 14 مقاله اصلی از 14 نویسنده است، مترجم گفتاری را نیز به قلم خود با عنوان «مرگ از دیدگاه اسلام» به عنوان گفتار پانزدهم در آخر کتاب آورده است. نوشتارهای کتاب قبلاً برای همایشی با همین موضوع در نیوزلند آماده و ارائه شده اند امّا مشخص نشده است که چه تعداد نوشتار از مقالات در همایش مطرح شده است. درون مایه اصلی هر نوشتار، موضوع مرگ است اما به جای کوشش در تعریف ماهیت مرگ، عمدتاً تلاش ها در کشف اهمیت و ارزش مرگ در زندگی بشری از دیدگاهی فلسفه ای متمرکز شده اند. کتاب با مقاله ای درباره تجربه نزدیک به مرگ آغاز شده و تا نوشتاری درباره کتاب تبتی مردگان و افکار روشنگرانه هاید درباره مرگ ادامه می یابد، اگرچه تقریباً تمامی نویسندگان کتاب، استادان فلسفه هستند امّا نوشتاری از یک شاعر و یک تاریخ شناس هنر نیز در این مجموع آمده است. پیش گفتار مترجم: مترجم در آغاز کتاب، ضمن نوشتن پیش گفتاری به پرسش درباره مرگ و چگونگی مردن می پردازد و اشاره می کند که هرگاه هدف از زندگی رسیدن به کمال و سعادت ابدی باشد، آن گاه اندیشه نزدیک بودن مرگ، قوت خواهد گرفت و شخص مرگ را جدای از زندگی نمی داند و آن را پدیده ای ترسناک و دلهره آور نخواهد دید. پیش گفتار مؤلف: مؤلف کتاب، پیش گفتار خویش را با این عبارت معروف آشیل (نمایشنامه نویس نامدار یونانی) شروع می کند: «هیچ انسانی را شادکام نخوانید، مگر در آن هنگام که مرگ او فرا رسیده است». این جمله آشیل در سایر بخش های کتاب نیز تکرار شده است (صفحه های 80 ، 252 و 288) آن گاه نظر اپیکور را می آورد که «مرگ هیچ است» و سپس به نقل از ویتگنشتاین می نویسد: «مرگ هیچ رویدادی در زندگی نیست و دوام نمی آورد». آنگاه از «وودی آلِن» این عبارت را می آورد که «از مرگ نمی ترسم و تنها نمی خواهم هنگامی که مرگ رخ می دهد، آن جا باشم» در ادامه پیش گفتار، مرگ راهی به سوی شادی ترسیم می شود: «مرگ ممکن است موضوعی خوفناک باشد، اما مجاورت و اندیشه های متقابل درباره مرگ، راهی است به سوی ایجاد شادی و خوش خلقی به جای غم و زندگی متعالی و دوستی های پایدار». گفتار اول مرگ و فلسفه (نوشته جف مالپاس و روبرت سی سولومون) گفتار اول با این عبارت آغاز می شود که فلسفه اساساً با مرگ ارتباط دارد و آمده است که مرگ، مبحثی است که به ندرت در مباحث فلسفی معاصر به آن پرداخته شده است و می نویسد که هایدگر از معدود فلاسفه ای است که درباره مرگ، زیاد سخن گفته است، گفتار اول کتاب در واقع بیشتر معرفی نوشتارهای بعدی این اثر است و مؤلف به محتوی مقالات و نویسندگان می پردازد. گفتار دوم؛ مرگ من *گفتار دوم؛ مرگ من:(نوشته تم هاروتیز) گفتار دوم کتاب، شرح روایت گونه ای است از سفر نویسنده به دنیای دیگر. او به تجربیات خود در حین مرگ و بازگشت به زندگی می پردازد. از ثقل زایدالوصف زندگی می گوید و از این که مرگ، سفری بود که به تنهایی باید آن را می پیمود. در ادامه می آورد که همه ی رقابت ها، رقابت مرگ و زندگی است. همه ی مبارزات در زندگی تا دم مرگ است (ص 28) مرگ، مرا از چنگال مهیب زمان رها کرد. مرگ من، مستقیماً مرا در زمان حال جای داده بود. آن چه که در حال مرگ یا مردن تجربه کردم به عنوان قسمت ها و مقاطعی از زمانی وجود داشتند. در بازگشتم به دنیای زندگی، این مفهوم حال را حفظ کرده بودم. دو روز نخست، عالی، روشن، مانا و جاودان بود. (31).زمان برایم متوقف گشته و مرده بودم. دیگر حضور نداشتم، هنگامی که در اتاق اورژانس بیمارستان به دنیا، بازگردانده شدم، زمان بار دیگر برایم آغاز گشت. ناگهان کسی مرا به نام صدا کرده . . . از آسمان و عرش برین به اتاق اوراق و دنیای فرودین فرود آمدم. (32). کسانی که لحظات دم مرگ را تجربه کرده اند و سپس به زندگی دنیوی بازگشته اند معمولاً تجربه خود را با احساسی از خوشی، شادی و رهایی توصیف می کنند، حتی آمده است که بعضاً از این که پزشک یا . . . آن ها را به زندگی برگردانده است، ابراز ناخرسندی کرده اند. در این نوشتار، تجربه مرگ را با رهایی از خشم ها و اضطراب های زمینی توصیف کرده و جهان پس از مرگ و ابدیت را جهانی غرورآفرین و سرشار از عشق و سبکی و خوشنودی عنوان داشته است:«در مرحله مرگم، احساس کردم که وابستگی هایم به دنیا از بین رفته است. من تنها بودم. در بازگشتم، من از زمان مراقبت ها، دلواپسی ها و نگرانی های این جهان آزاد گشتم. روشنایی وجودداشت...»(35). آن گاه این گونه می نویسد:« با چشم بصیرت بر مرگ بنگر؛ در آن هنگام به نظر می رسد که جهان دیگر زیبا و جذاب نیست. . . . هر کسی به سوی مرگ می شتابد و در حال مرگ است و تنها در انتظار مرگ عمر را سپری می کند . . . . حضور مرگ، تخته پاک کنی است که آن چه را در تخته سیاه زندگی نوشته شده است، می شوید و پاک می کند. هنگامی که زندگی پر از پیچیدگی و اضطراب و نابسامانی است، زمانی که از جهتی در راه وصول به حقیقت سرگردان شدی، با مرگ مشورت کن. اندیشه های مرگ مواد زاید و ناچیز تخته ها را می زداید و پاک می کند.»(ص 36). تم هاروتیز در فراز پایانی نوشتار خود، این عبارت را آورده است: «من اراده ام را در تلاش برای زندگانی به کار می بندم تا این که منفعلانه و از روی بی مبالاتی، گرفتار مرگ نشوم» (ص 39) که یادآور فرازی از وصیت امیرالمؤمنین علی(ع) به فرزندش امام حسن مجتبی(ع) است. آن جا که می فرماید: خود را برای پس از مرگ آماده نشان ده، تا وقتی که در می رسد، تو آماده باشی و کمر بسته باشی تا ناگاه از کمین بیرون نتازد و تو را مغلوب نکند. گفتار سوم؛ در مقابل مرگ نوشته رینهارد اشتاینر) گفتار سوم مشخصاً در آراء و افکار «الیاس کانتی» غور می کند، کانتی بر این باور است که مرگ به عنوان یک مهمان ناخوانده و غیرمنتظره یا یک غریبه که در پشت در است، نمی آید بلکه به عنوان یک آشنای خودمانی است؛ مرگی که ما با میل خود او را دعوت کرده و در واقع مشتاق اوییم. دو نکته اساسی و قابل تأمل در دیدگاه های کانتی به چشم می خورد: نخست انتقاد کلی بر روی همه مذاهب که به عقیده کانتی، تنها امیدهای واهی را در این مورد ارائه می دهند. [!] نکته دوم اعتقاد کانتی است که معمای مرگ را چون یک گره ناگشودنی می داند که به استثنای خود وی، کسی تاکنون جرأت گذر و میان بر زدن از آن را نداشته است. نکته اوّل مطرح شده، توسط کانتی آن گاه قابل تأمل تر خواهد بود که نقش اساسی و بنیادی ادیان و مذاهب را در تبیین و ترسیم جهت حرکت مردم دین دار به یاد آورده و نجات و رستگاری بشر را که ارمغان با شکوه آیین های الهی است، فرا خاطر خویش آوریم. این غفلت غیرقابل انکار کانتی آن گونه است که مولف این نوشتار خود اذعان می دارد که کانتی در حالتی بلاتکلیف قرار داشته و خود نیز بر این امر آگاه بوده است. کانتی همچون «شوپنهاور» مذهب را پادزهری برای ترس از مرگ برشمرد. آن گاه به تفسیر این جمله کنفسیوس می پردازد که گفته بود اگر شخصی تاکنون زندگی را نشناخته است، چگونه می تواند مرگ را بشناسد: «کنفسیوس به خوبی می داند که همه پرسش های مربوط به مرگ، به زمان پس از مرگ برمی گردد. هر پاسخی با دور کردن مرگ و نافهمی آن به پس از مرگ، ارتباط دارد. اگر پس از مرگ، اشیایی وجود دارند، به همان سانی که پیش از آن وجود داشته اند، پس مرگ، قسمتی از ارزش و اهمیت خود را از دست خواهد داد. کنفسیوس بر آن است که خود را از این بی ارزش ترین تردستی و مکر، برکنار سازد. وی نمی گوید، چیزی پس از مرگ وجود ندارد. چه، وی نمی تواند چنین ادعایی کند، اما وی عقیده دارد که نمی تواند از یافته اش مراقبت کرده و بدان ارج نهد. حتی اگر می دانست همه ارزش ها از آن زندگی است؛ هر روشنایی، آرزو و اشتیاق با انجام نیکی در زندگی به دست آمده و شاید بهترین بخش قدرت در پشت مرگ، در زندگی ذخیره شده است» (ص 45). نویسنده که خود شاعر است آن گاه بر اهمیت ادبیات داستانی و شعر در هدایت رفتار بشری، اشاره می کند، خلاصه دیدگاه کانتی که در کتاب جمعیت و قدرت آمده است به قرار زیر است: 1 تمام نظریه های انسانی در مورد فناپذیری، نوعی از آرزوی بقا را در بردارند. 2 لحظه بقا، لحظه اقتدار است. 3 وحشت ناشی از مرگ، به خوشنودی تبدیل می شود و نتیجه می گیرد که تمام انسان ها زیر سایه مرگ بوده و همواره آرزو می کنند که دیگران در کام مرگ فرو روند و هر چه تعداد جان باختگان بیشتر باشد، احساس بقا شدیدتر است. به عقیده کانتی، در پرتو چنین آرزوها و خواسته هایی است که حاکمان مستبد از مرگ دیگران لذت می برند، زیرا پست ترین نوع بقاء، کشتار دیگران است. در پایان نوشتار نیز این گونه آمده است: ارزش میل به جاودانگی دقیقاً در این باور ریشه دارد که اساساً جاودانگی وجود ندارد. همواره، غیرممکن ها هستند که به طور جدی مورد درخواست اند. گفتار چهارم؛ درباره مفهوم ناچیز بدون مرگ «ایوان سول» مقاله خویش را با این پرسش آغاز می کند که آیا در برابر مرگ باید شجاع باشیم؟ او در این نوشتار می گوید که هایدگر، تولستوی، سارتر، کامو، ارنست بیکر از میان فلاسفه دیگر، فناپذیری را به عنوان هستی عرضه کرده اند که شاید عمیق ترین و نگران کننده ترین مشغولیت ذهنی ما را فراهم ساخته باشد. سول در ادامه درباره لذّت گرایی در ارسطویی و لذّت گرایی«اپیکوری»می نویسد و نظریه قدرت اراده «نیچه» را تشریح می کند و در ادامه می آورد که تجربه گرایی است که اساس آموزه لذّت گرایی اپیکوری را تشکیل می دهد و لذت گرایی، تجربه گرایی را ایجاب می کند اما تجربه گرایی، لذّت گرایی را موجب نمی شود، آن گاه به نقل از نیچه می آورد: آن چه را که ما می خواهیم، لذت و اجتناب از درد نیست بلکه آزمون قدرت است. نویسنده سپس به موضوع انکار تجربه گرایی اشاراتی دارد و سپس نگرانی های قبل از مرگ را می کاود و می نویسد: شخص به مقام برتری دست خواهد یافت، آن گاه که بتواند علیه اساس نگرانی های بشر، درباره حوادثی که به جهان پس از مرگ ارتباط دارد، بحث کند و در جایی دیگر می گوید: آن چه که موضوع اصلی نگرانی است، نیازی ندارد منفی باشد، بلکه می تواند دریچه ای را برای سعادت باز کند و ارزش های زندگی ما را دگرگون سازد. سول، مصیبت مرگ را از جهان پس از مرگ جدا می کند و می گوید: اگر مرگ مصیبت است، مصیبت پس از مرگ نیست. واقعه مرگ هیچ گاه خود، به بعد از مرگ ارتباط ندارد (ص 71). گفتار پنجم؛ زیباشناسی کالبد «کاتلین هایگنز» در این نوشتار به زندگی نامه خودنوشت نیچه اشاره دارد و سپس ساختار زندگی را با ساختار داستان مقایسه کرده و می نویسد ما همچون داستان می زییم. زندگی ما ساختاری دارد که شامل مراحل آغازی، میانی و پایانی است که با داستان سرایان ارتباط داریم. . . . وقتی که با مرگ خود را مجسّم می کنیم، می خواهیم اصول زیباشناسانه را روی داستان زندگی خود اعمال کنیم. در ادامه مطالبی را درباره مرگ در کودکان می نویسد و سپس مرگ را از دیدگاه فرهنگ مکزیکی تعریف می کند و در پایان هم، اشاراتی به هایدگر و دازاین ( Dasein ) دارد.

کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی , ترجمه اثر , مجموعه مقالات

Mods Doblin core Marc xml MarcIran xml