خدای سلفیه: بررسی آرای سلفیه درباره توحید و نقد آن از دیدگاه قرآن، سنت و برهان | کتابخانه مجازی الفبا

علی‌الله بداشتی

فارسی

متن

ر:پایگاه موقت

موضوع: سلفیه - عقاید, سلفیه, توحید, تصور سلفیه از ذات الهی

384 صفحه

با توجه به نقش زیربنایی توحید، در اندیشه و عمل آدمی، نه تنها غیرمسلمانان بلكه بسیاری از مسلمانان؛ نیز حق توحید را به جا نیاورده و دچار لغزش‌های فكری و عملی گشتند. گروهی دریافت‌های عقلی را اصل قرار داده و گروه دیگر به ظواهر نقل متمسك شده‌اند. تلاش نویسنده در این كتاب بر این بوده است تا از میان اندیشه‌ها، دیدگاه سلفیه را كه تأكید ویژه‌ای بر توحید و درستی برداشت‌های خود، از آن دارد؛ مورد نقد و بررسی قرار دهد. علی الله بداشتی دكترای تخصصی خود را در رشته فلسفه و كلام؛ از دانشگاه تهران؛ با رساله «نقد آراء سلفیه در توحید و نبوت» در سال ۱۳۸۲ به پایان رساند. او در این کتاب به آرای سلفیه درباره توحید پرداخته سپس از دیدگاه قرآن، سنت و برهان عقلانی آنها را نقد می‌کند. علی الله بداشتی تلاش دارد به تبیین تصور سلفیه از ذات الهی، منظور سلفیه از توحید، تصور سلفیه از اسماء و صفات الهی، و در نهایت تأثیر اینگونه نگرش به توحید در منش اخلاقی و روش عملی و اجتماعی ایشان بپردازد و به‌صورت مستدل و با استفاده از محکمات قرآن و روایات معتبر روش آنها را نقد نموده و تعارضات آنها را آشکار سازد. در بخشی از كتاب آمده است: «ابن تیمیه تدبر و تعقل را می‌پذیرد، اما به لوازم آن ملتزم نیست، چنانكه علوم عقلی اعم از منطق، فلسفه و كلام را، كه ابتنای عقل دارند، رد می‌كند و مشتغلان به آنها را اهل حشو و باطل می‌داند.» مؤلف بعد از بررسی آرای سلفیه؛ درباره توحید و تبیین تناقضات به این نتیجه رسیده است که سلفیه چون معرفت عقلی مسائل ماورای طبیعی به‌خصوص خدا و اسماء و صفاتش را متعذّر، بلکه ناممکن می‌دانند، به معرفت نقلی و آن هم به ظاهرگرایی در قرآن و سنت و تبعیت از آرای سلف روی آورده‌اند و خود را از تأمل و تفکر در آیات الهی معاف داشته و به تقلید فکری از سلف بسنده کرده‌اند. حال آنکه خدای سبحان بارها در قرآن به تعقل و تدبّر در آیاتش امر کرده است. از همین رو اندیشه‌های سلفیه در باب توحید را بررسی و نقد می‌کند و مبانی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی سلفیه را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نهایت به بررسی تأثیر این نوع نگرش به توحید در منش اخلاقی و روش عملی و اجتماعی آنان می‌پردازد. ویژگی ممتاز کتاب این است که در عین استحکام با قلمی ساده و روان و در سیری منطقی به بیان مطالب و نقد این دیدگاه‌ها پرداخته است. نویسنده پس از ورود به بحث اصلی، مدخلی در شناخت سلفیه گشوده تا کسانی را که با این نحله فکری کمتر آشنا هستند با مفهوم سلفی بودن و تاریخچه پیدایش و رهبران فکری آنان آشنا كند. در فصل اول كتاب آمده است: «روزی مردی در درس محمد بن عبدالوهاب حاضر نشد. شیخ امر كرد او را آوردند. گفت چرا در درس حاضر نشدی؟ مرد خواست عذری بیاورد. شیخ گفت: برای قبول توبه‌ات یا باید ریشت را بتراشی و یا صد دینار طلا جریمه بدهی. مرد راضی شد صد دینار طلا را بپردازد تا از تراشیدن ریش كه شرعاً و عرفاً قبیح بود؛ معاف شود. اكنون باید پرسید كه چگونه محمد بن عبدالوهاب به خود اجازه داد به كاری خلاف شرع و عرف امر نماید؟» مقدمه کتاب نیز به قلم حجتالاسلام آقای دکتر احمد عابدی به بحث از تناقضات آشکار درباره ظواهر قرآن از دیدگاه سلفیه می‏‌پردازد. الله‏‌بداشتی پیش از این کتابی با عنوان «شناخت سلفیه: معناشناسی، تاریخچه پیدایش و تحولات آن» نوشته و در آن معنای سلفیه و تعریف سلفیه را از دیدگاه موافقان و مخالفان مورد بررسی و نقد قرار داده است اما در کتاب خدای سلفیّه به صورت جزئی‌تر و تخصصی‌تر، آرای سلفیه بررسی می‌‏شود. كتاب حاضر به جهت نگارش روان و شیوه منطقی و بررسی علمی می‌تواند در رشته‌های كلامی حوزه و دانشگاه به‌عنوان منبع استفاده گردد.

کتابشناسی(نمایه کتاب) , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

Mods Doblin core Marc xml MarcIran xml