حد و مرز شادي | کتابخانه مجازی الفبا

حد ومرز شوخي و خنده در اسلام چقدر است. با تشكر.

سوال خوبي مطرح كرده ايد. بسيار خوب است كه انسان در تمام كارهاي خود، از نظر دين آگاه شود و در مقام عمل نيز مطابق آن رفتار كند. سعي كنيد اين روحيه خود را حفظ كنيد.
درفرهنگ اسلامي شوخي ومزاح كردن تا آنجا مباح وجايز است كه درآن:
1. به ديگران ناسزاگويى نباشد.
2. جز سخن حق درآن نگويد.(سخنان ركيك وزننده وآزار دهنده به زبان نيارد)
3. اعتدال را درآن رعايت كند ، افراط و زياده روى يا تداوم در شوخى نداشته باشد.
4. از شوخيهاى خارج از نزاكت بپرهيزد.
اين مقوله ها را مي توان ملاك ومعيارهاي ساده نيز قلمداد كرد.
اما در اين زمينه روايات اهل بيت عليهم وبرخي عبارات علما چنين است.
نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمايد: با برادرت جدال و شوخى نكن .منظور حضرت در اين كلام اين است كه از افراط و زياده روى در شوخى جلوگيرى شود زيرا در كلام ديگرى مى‏فرمايد: من شوخى مى‏كنم ولى جز حقّ نمى‏گويم «انّى لامزح و لا اقول الا حقّا«( ترجمه‏اخلاق ص : 231 )
امام باقر (عليه‌السلام) فرموده است: «خداوند متعال دوست مى‏دارد كسى را كه در ميان جمع بدون ناسزاگويى شوخى كند، و در تنهايى بينديشد، و از عبرتها پند گيرد، و شب را با نماز بسر برد.»( راه روشن ج2 ص531 )
«اصل شوخى از نظر عقل نكوهيده و مذموم است و در شرع مقدس از آن نهى شده است. امّا مقدار كمى كه به معصيت خدا منجرّ نشود اشكال ندارد.» ( ترجمه‏اخلاق ص : 231 ) «مزاح در اصل مذموم و مورد نهى است، و سبب آن يا سبكى و كم وقارى نفس است» (علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 3 ص : 387) »مزاح از آن رو مذموم است كه موجب سقوط مهابت و وقار مى‏شود، و بسا باعث دشمنى و قهر و كينه مى‏گردد، و يا به هرزگوئى و استهزاء مى‏انجامد.« (راه روشن ج2ص443 )
«بر حذر باش كه با هيچ هوشيار و غير هوشيار شوخى نكنى، چه اينكه افراد هشيار كينه‏ات را به دل مى‏گيرند و افراد غير هشيار بر تو گستاخ مى‏شوند زيرا شوخى هيبت شخص را از بين مى‏برد و آبروى انسان را مى‏ريزد و كينه را به ارمغان مى‏آورد و شيرينى دوستى را از بين مى‏برد«(ترجمه‏اخلاق ص : 148 )
زنهار كه با عاقل و يا غير عاقلى شوخى كنى، چون عاقل كينه تو را در دل مى‏گيرد و نادان بر تو گستاخ مى‏شود، زيرا مزاح هيبت را مى‏برد و آبرو را مى‏ريزد و كينه را در پى دارد و شيرينى محبّت را از ميان مى‏برد و فقاهت شخص فقيه را بد جلوه مى‏دهد و نادان را گستاخ مى‏كند و مرتبه شخص را نزد دانا از بين مى‏برد و پرهيزگاران را خشمگين مى‏سازد همچنين مزاح، دل را مى‏ميراند و آدمى را از پروردگار دور مى‏كند و موجب غفلت و باعث ذلّت مى‏شود و بدان وسيله دلها تاريك و حافظه‏ها مى‏ميرد و با مزاح، عيبها زياد و گناهان آشكار مى‏شود. (راه روشن ج3 ص 438)
منابع:
1.جباران محمدرضا(مترجم) ، الأخلاق، انتشارات هجرت، چاپ چهارم، 1378
2. مجتبوى، سيد جلال الدين(مترجم)، علم اخلاق اسلامى،(ترجمه جامع السعادات) انتشارات حكمت، چاپ چهارم، 1377
3. عارف، سيد محمد صادق، راه روشن(ترجمه المحجة البيضاء)، ، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوى، چاپ اول، 1372

پرسمان دانشجویی