برخورد شما در مقابل توهين ديگران درست و منطقي است ، اين كه گاهي از جانب ديگران به ما توهين هايي مي شود ويا از طرف آنهاتحقير مي شويم مسئله اي است كه تقريبا همه ي ما به انحاء گوناگون با آن روبرو هستيم.منتها مهم اين است كه توهين چه نوع توهيني باشد وتحقير به چه شكل باشد تا ما بتوانيم با بينش صحيح ،برخورد مناسب داشته باشيم.گاهي توهين به عقايد ماست وگاهي به شخص ما، كه در واقع ما با اين نوع مرزبندي راحت تر مي توانيم به وظيفه ي خود عمل كنيم.در ضمن افرادي كه ما را توهين وتحقير مي نمايند نيزمتفاوتند گاهي به دليل مشكلات روحي ورواني دست به چنين كاري مي زنند ودر واقع دچار يك نوع تزلزل شخصيت شده اند وگاهي ممكن است اين رذيله ي اخلاقي در وجودشان ملكه شده باشد وبه اين امر عادت نموده باشند وگاها نيزدشمني ديرينه اي نسبت به ما ويا عقايد ما دارند.در واقع عده اي ناآگاهانه دست به چنين عملي مي زنند وعده اي از روي جهل وناداني ،كه برخورد با هر كدام از اين افراد نيز با توجه به شرايطي كه دارند متفاوت خواهد بود.
آنچه كه در آموزه هاي اسلامي به ما توصيه شده است اين است كه چنانچه توهين وتحقير به شخص ما باشد در مرحله ي اول گذشت ومداراكردن بهترين گزينه است براي برخورد، چرا كه برخورد نيك ما در برابر توهين ديگران خود عامل موثري خواهد بود در جهت اصلاح.خيلي از توهين ها موقعي ايجاد مي شود كه اطرافيان ما نسبت به مسئله اي دچار خشم مي شوند وهمان خشم وغضب سرچشمه اي مي شود براي توهين وتحقير،كه بر ما لازم است در اين شرايط از بحث ومجادله با اين افراد خود داري نماييم وهيچ گونه عكس العمل ومقابله به مثلي از خود نشان ندهيم.گاهي افراد با توهين وتحقير منتظر اين هستند تا ما را عصباني نمايند وواكنش ما را ببينند اما ما با سكوت وآرامش مي توانيم نقشه ي آنها ر ا خنثي نماييم.
بارها اين جمله را شنيده ايم كه هـمـيـشـه عمل هاى بزرگ و اقدام هاى والا، از سوى صاحبان روحهاى بلند سر مى زند.
در واقع بـرخـورد كـريـمـانـه ، نـشـان دادن نـوعـى مـناعت طبع و بلندى همت و روحيه والا است كه ديگران را هم تحت تاءثير قرار مى دهد.
لازمه معاشرت صحيح با ديگران، شناخت روحيات ،خلقيات ودرك متقابل اطرافيان است.براي برخورد درست با ديگران لازم است نسبت به آنها شناخت داشته باشيم.بنابراين هر نوع برخورد تند وتوهين آميز از جانب ديگران را نبايد دشمني تلقي كرد گاهي افراد از روي جهالت دست به چنين كاري مي زنند وگاهي به خاطر مشكلات متعدد روحي.يكى از بزرگترين فضائل اخلاقى كه در اين نوع ارتباطات بيشتر خودنمايي مي كند داشتن روحيه ي عفو و گذشت است .در مسائل شخصى به طريق اولى بايد عفو و گذشت كرد.
آيات قرآن مجيد و روايات اسلامى مملو است از بيان فضيلت عفو. خداوند در قرآن مي فرمايد:
خذ العفو و امر بالعرف و اءعرض عن الجاهلين . (اعراف - 199)
((عفو را بگير (با آنها مدارا كن و عذرشان را بپذير) و مردم را به كارهاى نيك دستور ده ، و از جاهلان روى برگردان (و با آنها ستيزه جويى مكن )
به راستى مقابله به ضد در برابر بدى ها كار سنگينى است كه جز آنها كه بهره عظيمى از ايمان و تقوا و سهم وافرى از فضايل اخلاقى دارند، كسي توان آن را نخواهد داشت .به خوبي مي دانيم كه اگر عفو و گذشت در محيط خانواده واجتماع برچيده شود و هر كس بخواهد در مزاحمت هايى كه به حق او مى شود، در مقام انتقام جويى برآيد، محيط خانواده واجتماع مبدّل به جهنّم سوزانى مى شود كه هيچ كس در آن امنيت ندارد.اگر كسي بدليل بدخلقي و عصبانيت و يا جهالت با شما رفتاري زشت كند, ويا به شما توهين نمايد اسباب تحقير شما را فراهم آورد ، لازم است با حوصله و صبر با او برخوردي ملاطفت‌آميز داشته باشيد؛ تا كم كم شرمنده شود واز بداخلاقي دست بردارد. اما اگر كسي به قصد تحقير و خواركردن شما، كاري را انجام دهد و از برخورد خوبتان سوء استفاده كرده و اصلاح نشود, در اينجا چون عزت از آن خداست و خداوند خواري هيچ مومني را نمي پسندد, بايد با او به گونه‌اي رفتار كنيد كه دست از اين كار بردارد.مثلا گاهي لازم است ارتباط با او را محدود نماييد ويا حتي اگر جز خويشان نباشد رابطه با او را قطع نماييد.البته امر به معروف ونهي از منكر نيز در صورتي كه شرايطش فراهم باشد در برخورد با اينگونه افراد بر شما لازم است.
مدارا بامردم، از اصولى است كه همواره از سوى پيشوايان معصوم(عليهم السلام) مورد عمل قرار مى گرفته است. پيامبر( صلى الله عليه و آله)و ائمّه اطهار( عليهم السلام) در مواجهه با مخالفان خود ، تا آنجا كه شرع اجازه مى داده، با مدارا رفتار مى كردند. آنان همانگونه كه در اجراى دستورات خداوند انعطاف ناپذير و جدى بودند، در مواردى كه شرع اجازه مى داد و به ويژه هنگامى كه به شخص خودشان جفا يا توهينى صورت مى گرفت، با عفو و مدارا برخورد مى كردند. پيامبر اكرم( صلى الله عليه و آله) ميفرمايد:
«اَعقلُ الناسِ اَشَدُّهم مداراهً لِلناسِ، وَ اَذلُّ الناسِ مَن اَهانَ النَّاسَ»؛(-بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج72، ص: 52، نويسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى ، ناشر: دار إحياء التراث العربي ، مكان چاپ: بيروت ، سال چاپ: 1403 ق ، نوبت چاپ: دوم)
عاقلترين مردم كسي است كه بيشتر با ديگران مدارا كند، و خوارترين مردم كسي است كه آنان را مورد تحقير و توهين قرار دهد.
روزى يكى از شاميان كه وارد مدينه شده بود، به محض مشاهده امام حسن (عليه السلام) و شناختن او، شروع به لعن او و پدرش اميرالمؤمنين (عليه السلام) كرد. امام حسن(عليه السلام) كه فهميده بود او شامى است، صبر كرد. وقتى او از ناسزاگويى باز ايستاد، امام (عليه السلام) به او سلام كرد و فرمود: اى مرد، به گمانم در اين شهر غريبى! شايد مرا با كسى ديگر اشتباه گرفته اى. آنگاه حضرت اعلام آمادگى كرد تا به آن مرد در صورت نياز كمك كند. حتى از وى دعوت كرد تا زمانى كه در مدينه هست مهمان آن حضرت باشد. مرد شامى با مشاهده اين واكنش و شنيدن سخنان نرم و محبت آميز امام به گريه افتاد و گفت: «گواهى مى دهم كه تو خليفه خدا در زمين هستى و خداوند آگاهتر است كه رسالت خود را به كجا نهد. تو و پدرت تا حالا مبغوضترين افراد نزد من بوديد و اكنون محبوبترين مردم نزد من هستيد.» آنگاه اثاثيه اش را به امام (عليه السلام) داد و تا پايان سفرش در مدينه، مهمان آن حضرت بود. وى به دليل اين محبت امام حسن (عليه السلام) از شيعيان اهلبيت گرديد
ر.ك: ابن شهرآشوب مازندرانى، مناقب آل ابى طالب، ج 4، ص 19
از سبك كردن و تحقير ومقابله به مثل در برابر تحقير ديگران بپرهيزيد ، بنابراين ، مسخره كردن مؤمن ، برجسته نمودن نقصهاى ظاهرى او ، سرزنش وى به خاطر خطاهايى كه خواسته يا ناخواسته مرتكب شده است ، از مصاديق، هتك آبروى او محسوب مى شود ودر آموزه هاي اسلام از آن نهي شده ايم.
امام صادق (ع) مى فرمايد :
مَنْ رَوى عَلى مُؤْمِنٍ رِوايهً يُريدُ بِها شَيْنَهُ وَهَدْمَ مُرُوَّتِه لِيَسْقُطَ مِنْ اَعْيُنِ النّاسِ اَخْرَجَهُ اللّهُ مِنْ وِلايَتِه اِلى وِلايَةِ الشَّيْطانِ فَلا يَقْبَلُهُ الشَّيْطانُ
آنكه بر ضدّ مؤمنى به قصد آبروريزى و از بين بردن آقايى او سخنى گويد تا از چشم مردم بيفتد ، خداوند او را از ولايت خود خارج و به طرف ولايت شيطان رها مى كند ، ولى شيطان نيز او را نمى پذيرد.
الكافى ج 2 ص 358
چنانچه توهين ديگران، به عقايد ما باشد نيز، اجازه ي توهين وتحقير به ما داده نشده است بلكه بحث منطقي وارائه ي استدلا ل هاي درست براي دفاع از عقايد بهترين روش برخورد مي باشد.
منبع:
http://www.askquran.ir/thread34009.html