تاريخچه بت ‏پرستي | کتابخانه مجازی الفبا

مگر حضرت آدم(ع)، به عنوان پيامبر خداوند از همان ابتداى خلقت مردم را به خدا پرستى و... دعوت نمى‏كردند؟ پس شروع بت پرستى از كى بود؟

طبق نقل تاريخ، بت‏پرستى از زمان «يرد» يا «يارد» شروع شد. «يارد» فرزند مهلائيل است. مادرش «سمعن» دختر «براكيل بن محويل بن خنوخ بن قين بن آدم است. «يارد» چهار صد و شصت سال با آدم(ع) فاصله دارد و بت‏ها در زمان او به وجود آمدند تاريخ طبرى، محمدبن جرير طبرى، ج 1، ص 116.

طبق بعضى از روايات، بت‏پرستى قبل از نوح(ع) سابقه نداشت و قوم نوح آن را به وجود آورد. مسأله از اين جا آغاز شد كه در فاصله زمان آدم و نوح مردانى صالح زندگى مى‏كردند؛ شيطان از علاقه مردم سوء استفاده كرد و آن ها را به ساختن مجسمه بزرگان و گراميداشت آن‏ها فراخواند. چيزى نگذشت كه نسل‏هاى بعد رابطه تاريخى اين موضوع را از ياد بردند و تصور كردند اين مجسمه‏ها موجوداتى محترمند و بايد پرستش شوند. به اين ترتيب، به پرستش بت‏ها سرگرم شدند. نوح(ع) در مقابل اين انحراف و بت‏پرستى ايستاد. رهبران گمراه، مكرى عظيم به كار بردند و گفتند دست از خدايان و بت‏هاى خود برنداريد؛ مخصوصاً بت‏هاى «ود» «سواع» و «يغوث» و «يعوق» و «نسر» را رها نكنيد. «وَ مَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً * وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً»؛ نوح(71): آيه 22 و 23.

در اين كه پنج بت از كجا پيدا شدند روايات گوناگون وجود دارد. دراين روايات مسائل زير مطرح شده است:

1. اين‏ها نام‏هاى پنج فرزند آدم است. هر يك از آن‏ها از دنيا مى‏رفت، مجسمه‏اش را براى ياد بود مى‏ساختند. مدتى بعد اين مسائل فراموش شد و در عصر نوح موج پرستش آن‏ها بالا گرفت.

2. نام پنج مرد صالح است كه قبل از نوح مى‏زيستند. هنگامى كه از دنيا رفتند. مجسمه‏هاى آنان را به تحريك ابليس ساختند و گرامى داشتند و به تدريج به صورت بت‏پرستى درآمد.

3. اين‏ها نام بت‏هايى است كه در عصر خود نوح ساخته شد؛ و اين به خاطر آن بود كه نوح مردم را از طواف قبر آدم جلوگيرى مى‏كرد. گروهى به تحريك ابليس به جاى آن، مجسمه‏هايى ساختند و به پرستش آن‏ها مشغول شدند.

به نقلى، اين بت‏ها به عرب جاهلى منتقل شد و هر قبيله‏اى يكى از آن‏ها را براى خود برگزيد. بت «ودّ»، متعلق به طايفه «بنى كلب»، در دومة الجندل قرار داشت. بت «سواع»، متعلق به قبيله هذيل، در سرزمين رهاط بود. بت «يغوث» به طايفه بنى قطيف تعلق داشت. بت «يعوق» براى طايفه هَمْدان بود؛ و «نسر» به طايفه ذى الكلاع از قبايل حمير تعلق داشت.

3. براى آگاهى بيش‏تر ر.ك:

الف) تفسير الدّر المنثور، چاپ سنگى، ج 6، ص 269.

ب) تفسير روح البيان، شيخ البروسوى، جلد 10، 180.

ج) تفسير روح المعانى، آلوسى، ج 29، 77.

د) تفسير قمى، على بن ابراهيم، ج 2.(ذيل آيه شريفه 23 سوره نوح)

ه) تفسير مجمع البيان، طبرسى، مجلد 9 و 10، ص 547.

و) تفسير الميزان، ج‏10، ص‏287-280 ذيل آيه 49 سوره هود.

پرسمان دانشجویی