پند پیران از متون عرفانی بهجامانده از قرن پنجم هجری است که نویسندۀ آن ناشناخته است. این کتاب مجموعهای از حکایات را با موضوعات مختلف در خود جای داده است. یکی
... از مهمترین موضوعاتی که در حکایات این کتاب جلوهگری میکند، تصوف و عرفان است. منبع حکایات این کتاب که دربارۀ صوفیان مشهور قرن سوم هجری و شیوۀ زندگی و کرامات ایشان است، ناشناخته مانده و بدان اشارهای نشده است؛ بنابراین، در این گفتار برآنیم با کنکاش در منابع عربی و ایرانی سرچشمههای این حکایات را پیدا کنیم. براساس یافتههای پژوهش، حکایات این کتاب در منابع عربی و برخی منابع ایرانی کهن که پیش از پند پیران یا همعصر آن بوده، نقل شدهاند. این مسأله نشان میدهد که نویسندۀ پند پیران همۀ حکایات را با ذوق و قریحۀ خویش بهنگارش در نیاورده، بلکه از منابع پیشین نیز استفاده کرده است. همچنین این حکایات در منابع پس از پند پیران با تغییر و تفاوت نقل شدهاند که نشان میدهد این روندی عمومی است که در گذشتۀ دور در ادبیات وجود داشته و مختص به دورۀ خاصی نیست. همچنین ردپای حکایات پند پیران بهعنوان یکی از متون کهن را میتوان در منابع بعدی ایرانی نیز یافت.
بیشتر