جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : کارل بارت از نظریه جزم شناسی کلیسای III.3 به عنوان «اصلاح بنیادی» آموزه مشیت ارتدکس اصلاح شده. این کتاب این ادعا را ارزیابی می‌کند و استدلال می‌کند که III.3 بازبینی «شخص‌گرایانه» مشیت را نشان می‌دهد که تنها از طریق استفاده موقت بارت از منابع فلسفی قابل درک است. آموزه مشیت بارت همچنان الهیات است، و نه فلسفه، اما بدون فلسفه قابل درک نیست. این کتاب که بارت را با سه الهی‌دان فلسفی، وینسنت برومر، جان مک موری و آستین فارر گفت‌وگو می‌کند، فاصله بارت را از درک مشیت پیشامدرن نشان می‌دهد. گفت‌وگوها خواننده را مجهز می‌کند تا تداوم و ناپیوستگی بین فلسفه شخصی و رابطه‌ای قرن بیستم و سوم را تشخیص دهد و از این طریق بسیاری از ادعاهای ضد شهودی بارت را درک کند. بیان مسیحیت و تثلیث بارت از طریق تضاد با متکلمان فلسفی، وضوح و اهمیت پیدا می کند. این کتاب با تکیه بر این مقایسه‌های فلسفی، مشارکت بارت در بحث‌های مربوط به تاریخ را که توسط عمل الهی، آزادی بشر تحت مشیت و مشکل شر تعیین می‌شود، ارزیابی می‌کند.

این پژوهش با روش تحلیلی و استنادی در پی تبیین اهم ابعاد انسان‌‌شناختی دعا از نظر وینسنت برومر است. انسان مستقل یکی از مؤلفه­های اصلی دعا از نظر برومر است. اگرچه ایشان مباحث انسان‌‌شناختی دعا را از سایر مباحث متمایز نکرده است، با توجه به پیش فرض‌ها و مبانی معرفتی ایشان نسبت به انسان می‌توان گفت؛ ایمان، عشق، اختیار حداکثری انسان، آزادی و فردیت اهم ابعاد انسان‌‌شناختی دعا از نظر برومر هستند. ایشان در تبیین این مسائل انسان‌‌شناختی دعا متأثر از اگزیستانسیالیسم و الهیات گشوده است. از نظر برومر ایمان شرط لازم و مقدم دعا و ذاتی رابطه انسان با خداوند است. ایشان با رویکرد اعتدالی به مسأله ایمان، هر سه عنصر معرفت، عمل و عشق را در حقیقت ایمان مؤثر می­داند. در نگرش او غایت ایمان و دعا عشق به خداوند است. برومر در پرتو اعتقاد به اختیار حداکثری انسان و فردیت او، دعا را رابطه بیناشخصی انسان با خداوند تفسیر می‌نماید.

در معرفت‌شناسی علامه طباطبایی، معرفت انسان بر باورهایی مبتنی است که مطابق با واقع، یقینی و ثابت‌اند. او ازآنجاکه مبنای معرفت بشری را بدیهیات می‌داند، جزو مبناگریان حداکثری شمرده می‌شود و الهیات خود را بر همین پایه استوار می‌کند. در الهیات وی، خداوند و صفات او اموری عینی و واقعی است و ذهن بشر، با بهره‌گیری از فنون استدلال، می‌تواند در حد وسع خویش و به‌نحو قطعی و یقینی، به واقعیت ساحت الوهی پی ببرد. زبان بشری نیز این قابلیت را دارد که بدون توسل به مجاز و تمثیل، به‌نحو حقیقت و با نظر داشت روح معنای الفاظ، در سخن گفتن از خداوند به‌کار گرفته شود. در مقابل، برومر از مبناگرایان حداقلی به شمار می‌آید و هیچ‌ گزاره‌ای را مصون از چون و چرا نمی‌داند. از دیدگاه او، شناخت آدمیان از خداوند در حد تجلیات او است و دستگاه ادراکی بشر توان کشف واقعیت ساحت الوهی را ندارد. زبان دین نیز در سخن‌گفتن از خداوند، بیش از آنکه زبانی واقع‌نما و حکایت‌گر باشد، زبانی تمثیلی – تجویزی است و بیش از آنکه اِخبار از واقعیت باشد، در پی معنابخشی به زندگی و بیان‌گر شیوه‌ی زیست مؤمنانه و نحوه‌ی رفتار بایسته‌ی مؤمنان در ارتباط با خداوند است. بنابراین الهیات علامه طباطبایی مبتنی بر یقین است، اما الهیات برومر آمیخته با نسبیت.

دعا (به معنای درخواست امری مطلوب یا دفع امری نامطلوب از خداوند) در تعارضی ظاهری با دو صفت الاهی : "علم مطلق" و "خیر مطلق بودن" اوست. بر عالم خلقت قوانین ثابت و لا یتغیری مثل قانون علیت حاکم است. دعا یک علت است که در پس آن حوادثی رخ می دهد. علم مطلق خداوند به معنای علم به همه ی امور از جمله رویدادهای آینده، از این رو، مستلزم نوعی تعین گرایی و جبر در حوادث جهان است. وقوع یا عدم وقوع یک رویداد از پیش تعیین شده است؛ بنابراین دعا برای تحقق یا عدم تحقق آن به ظاهر بیهوده است. آنچه انسان می خواهد یا جهان را بهتر یا بدتر از آنچه هست می کند. بر خداوند به جهت خیر مطلق بودنش لازم است خواست را در حالت اول، هر چند بدون دعا، برآورده کند و در حالت دوم، هرچند بدون دعا پاسخ نگوید و باز هم، در هر دو حالت دعا به ظاهر بیهوده است. از سوی دیگر بر عالم اصل تغییر ناپذیر علیت حاکم است. استجابت دعا به معنای نقض این اصل است. تعارضات یاد شده در میان فیلسوفان دین به "مساله ی دعا " معروف است. این تحقیق نشان می دهد که علم مطلق الاهی، خیر مطلق بودن خداوند و نظام علی حاکم بر جهان با استجابت دعا از منظر علامه طباطبایی و ونسان برومر سازگار است؛ اگر چه نوع پاسخ دو متفکر به مساله دعا متفاوت است: "علامه طباطبایی" علم پیشین خداوند را به افعال ارادی انسان ممکن می داند و "برومر" ناممکن می داند و در عین حال هر دو علم الاهی را مطلق می دانند. "علامه طباطبایی" در عین اعتقاد به تعین گرایی در نظام جهان، با قراردادن اراده ی الاهی در طول علل، استجابت دعا را ممکن می داند و "برومر" استجابت دعا را در گرو ناتعین گرایی (عدم قطعیت) می داند.

ونسان‌ برومر معتقد است سخن‌گفتن از امر الوهی تنها در قالب بهره‌گیری از تماثیل، استعارات و الگوهای ذهنی صورت می‌پذیرد. هرکدام از این استعارات، زوایایی از امرِ بی‌صورتِ الوهی را منعکس می‌کنند و باید در کنار هم و در پرتو یک‌دیگر تفسیر و تعبیر شوند. هریک از این استعارات، دامنه‌ای از استلزامات معنایی دارند که به‌رغم بازتاباندن جلوه‌‌هایی از حقیقت امر الوهی، پوشاننده‌ی سایر وجوه این حقیقت هستند. کارویژه‌ی اصلیِ دین‌شناسی و الهیاتِ نظام‌مند، برجسته‌سازیِ یکی از این استعارات به‌مثابه‌ی کلان‌-الگوی الهیاتی و بازتفسیر دیگر استعارات در ذیل آن است. برومر برای یافتن آن کلان‌-الگو، ملاک‌های چهارگانه‌ای معرفی می‌کند که عبارت‌اند از: «سازگاری با سنت»، «انسجام فراگیر»، «کفایت برای اقتضائات عصر» و «اعتبار برای شخص». الهی‌دان بعد از کشف کلان‌-الگوی مزبور، آن را محور نظریه‌پردازی و تصویرسازی درباره‌ی خداوند قرارمی‌دهد. به‌باور برومر، استفاده از کلان‌-الگوی «خدای شخص‌وار» نسبت به سایر الگوهای ذهنی، سازگاری بیشتری با متن مقدس دارد.

یکی از ویژگیهاي نهفته در ذات انسان، نیایش است. پژوهش درباره ي این خصیصه از زمانی که مطالعهدرباره ي انسان آغاز شده تا کنون، ادامه یافته است؛ اینکه نیایش چیست و علل آثار و پیامدهاي آن کداماست، با عنایت به رهیافت هاي مختلف دین پژوهی مورد توجه قرار گرفته و هر یک از صاحب نظران ازمنظر خاصی بدان پرداخته اند. در این پایان نامه، ماهیت دعا از دیدگاه وینسنت برومر، بر اساس بخش اولکتاب او، هنگامی که دعا می کنیم چه کاري انجام می دهیم، مورد بررسی قرار گرفته است. او در این کتاب،تحلیل فلسفیِ جامعی از مسائل محوري راجع به ماهیت و عمل دعا ارائه و تعدادي از معماهاي فلسفیمربوط به دعا را مورد بحث قرار می دهد. همانند اینکه آیا دعا کردن ایجاب می کند که ما نگرش خاصی رانسبت به وجود و ماهیت خداوند و نحوه ي دخالت او در جهان، داشته باشیم آن طور که کانت و دیگرانمی گویند، دعا صرفا یک تمرین ذهنیِ فردي است که هیچ باور متافیزیکی را پیش فرض نمی گیرد. هنگامیکه از مردم چیزي درخواست می کنیم، از آنها تشکر یا تمجید می کنیم، پشیمانی خود را براي کاري کهانجام داده ایم ابراز کرده از آنها طلب بخشش می کنیم، در این مواقع در حقیقت چه کاري انجام می دهیم ؟و هنگامی که این کارها را در ارتباط با خداوند انجام می دهیم چه تفاوتهایی ایجاد می شود و چه پیامدهاییدرمورد وجود و ماهیت خداوندي که به درگاهش دعا می کنیم به دنبال دارد ؟ چگونه دعاي استغاثه کهخطاب به خداوندي می شود که عالم مطلق قادر مطلق و خیر کامل است، می تواند معنادار باشد. برومرارتباط دعا با زندگی اخلاقی و ارتباط بین دعا و اعتقادات دینی را بررسی می کند و از اینکه چگونه د عا،ما را براي درك خدا باز می کند. « چشم ایمان »ما همچنین سعی نموده ایم دیدگاه تعدادي فیلسوف یا الهیدان، همانند کانت، ویلیا م جیمز، فر ی دریشهایلر را که برومر اشاراتی به نظرات آنها درباب دعا داشته است، با تفصیل بیشتري بیان کرده، حتی المقدورنقد و بررسی نمائیم.