جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روایت افلاطون از سرشت تربیتی فلسفه سیاسی سقراطی، در نهایت به موضع سلبی او نسبت به شیوه زندگی سیاسی منتهی می‌گردد. در مقابل، ارسطو می‌کوشد تا روایتی از فلسفه سیاسی سقراطی به دست دهد که در آن در عین تاکید بر غرض نهایی سقراط، یعنی دفاع از شیوه زندگی فلسفی در برابر شیوه‌های غیرفلسفی، زمینه برای دفاعی ایجابی از شیوه زندگی سیاسی نیز لحاظ گردد. ما در این مقاله می‌کوشیم تا نشان دهیم که نخستین گام ارسطو در این مسیر ضرورتاً دفاع از شیوه زندگی سیاسی به مثابه شیوه‌ای طبیعی برای انسان است. ما در اینجا نشان می‌دهیم که طرح این دعوی از سوی ارسطو که «انسان بنا به طبیعت موجودی سیاسی است»، خصلتی اساساً آیرونیک و به تعبیری خطابی دارد، و از سوی دیگر این گزاره آیرونیک و خطابی، جزئی ضروری از تمهید تربیتی بدیلی است که وی در کنار تمهید تربیتی افلاطونی و به عنوان رقیب آن مطرح می‌سازد. بنابراین مواجهه با پیچیدگی تعبیر مد نظر ارسطو از اصطلاح «طبیعت»، به نوعی در کانون ملاحظات ما در این مقاله قرار می‌گیرد.

ترجمه ماشینی : هگل و ارسطو در دو طرف مخالف بیش از دو هزار سال، عملاً تنها از متفکران بزرگ اروپایی، آگاهانه کوشیدند افکار پیشینیان خود را نقد کرده و به سیستم‌هایی تبدیل کنند. بنابراین، هر دو اصولاً به این دیدگاه متعهد بودند که فلسفه در هر عصر تمدنی در آن واحد محصول، نقد و بازسازی ارزش‌ها و بینش‌های گذشته خود است. ذهن بارور تنها زمانی می تواند از نو ایجاد شود که سلسله نیاکانی را که منجر به پیدایش آن شده است، تصدیق و درک کرده باشد. که متفکر به همان اندازه هنرمند می تواند با یک لوح تمیز و نگرش بی ضابطه ای باز به جهانی که در درون خود و پیش از خود می یابد شروع کند. انسان بنا به تعریف عقلانی است; فلسفه انگیزه مستمر او برای درک و ارزیابی جهان واحدی است که خود را جزئی از آن می‌داند. بنابراین، فلسفه تاریخ خود را به‌عنوان عنصری تشکیل‌دهنده ماهیت خود در بر می‌گیرد، و خصلت تکوینی فلسفه باید - مگر اینکه عقل بشری، به‌طور غیرقابل تصور و غیرقابل استدلال، یک توهم صرف باشد - به نوعی منعکس‌کننده یا حتی به نوعی با آن یکسان باشد. اساساً جهان ذهنی را توسعه می دهد - این تقریباً عقیده مشترک ارسطو و هگل است. هر دوی آنها همچنان معتقد بودند، همانطور که افلاطون معتقد بود، آنچه واقعی ترین و قابل درک ترین در آن جهان است، به طور خودکار بهترین است.

مایکل سَندِل، فیلسوف سیاسی معاصر امریکایی و استاد دانشگاه هاروارد، سه رویکرد بیشینه‌سازی رفاه، محترم شمردن آزادی و پرورش فضیلت را برای اندیشیدن دربارۀ عدالت مطرح و در کتاب حاضر نقاط قوت و ضعف این سه راه مختلف را بررسی می‌کند. سَندِل برای این کار خواننده را در برابر بزرگ‌ترین نوشته‌های فلسفی دربارۀ عدالت قرار می‌دهد و به بحث متقابل با فیلسوفان وامی‌دارد. با ارائۀ مثال‌هایی از زندگی واقعی، بحث‌های حقوقی و سیاسی معاصری را مطرح می‌کند که به پرسش‌هایی فلسفی می‌انجامد: آیا مالیات‌گرفتن عادلانه است؟ خدمت سربازی باید اجباری باشد یا داوطلبانه و آیا خریدن آن عادلانه است؟ اجاره‌کردن رحم یا فروش کلیه کار درستی است؟ سقط جنین اخلاقی است یا خیر؟ پذیرش در دانشگاه باید بر اساس شایستگی‌های افراد باشد یا بر اساس توانایی مالی‌شان؟ آیا ملت‌ها باید برای کارهای اشتباه گذشتگان‌شان عذرخواهی کنند؟ آیا درست است باورهای اخلاقی و دینی خود را در گفتمان عمومی دربارۀ عدالت دخالت دهیم؟ سَندِل برای پاسخ به این پرسش‌ها نظرات و دیدگاه‌های فیلسوفان مختلف را، از ارسطو تا کانت و رالز، بررسی می‌کند و با نشان‌دادن نقاط قوت و ضعف آن‌ها به پاسخگویی می‌پردازد.

آیا دروغ گفتن همواره نادرست است؟ آیا آزادی فردی باید حد و حدودی داشته باشد؟ آیا کشتن انسان‌ها را می‌شود گاهی توجیه کرد؟ آیا بازار آزاد منصفانه است؟ کار درست کدام است؟ پرسش‌هایی از این دست در قلب زندگی ما جا دارند. کتاب حاضر این پرسش‌ها را از منظری فلسفی و به‌شیوه‌ای پر کشش به بحث گذاشته است. برای این کار سندل طیف گسترده‌ای از دیدگاه‌های فیلسوفان قدیم و جدید را درباره‌ی عدالت به میان می‌آورد.