جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هوسرل در بند ۴۰ تا ۵۲ رساله‌ی ایده‌های۱ با اتّکا بر مبانی ایده‌ی پدیده‌شناسی استعلایی، طرح‌واره‌ای از فلسفه‌ی فیزیک خود ارائه می‌کند. رکن اصلی نظریه‌ی او، بحث از چیستی و هستی هویات مشاهده‌ناپذیر و نظری در فیزیکِ ریاضیاتی است. او رأی خود را ضمن رد و نقض دو نظریه‌ی کیفیات اولیه ـ ثانویه و رئالیسم انتقادی بسط می‌دهد و تلاش می‌کند الگویی جایگزین پیشنهاد دهد. در این مقاله، ابتدا با استناد بر متن ایده‌های۱ به بازخوانی وجه آشکار و صریح نظریه‌ی هوسرل درباره‌ی هویات مشاهده‌ناپذیر می‌پردازیم، سپس با پیشنهاد چارچوبی معرفت‌شناختی مبتنی بر پدیده‌شناسی استعلایی، تلاش خواهیم کرد وجوه مبهم و مناقشه‌برانگیز نظریه‌ی هوسرل را تکمیل و بازسازی کنیم. در این راستا، استدلال خواهیم کرد که هویات نظری در فیزیک، شأنی «کلّی» دارند و به‌ همین جهت ضرورت دارد بحث از ماهیت آن‌ها با بهره‌گیری از آموزه‌ی «شهود مقوله‌ای» انجام شود. در ادامه، ضمن توجه به دو نحوه تحقق کلّی‌ها در نظر هوسرل (افلاطونی و کانتی)، با تأکید بر نقش یک دادگی خیالی اولیه در تکوین کلی‌ها، هویات نظری را کلّی در معنای کانتی قلمداد خواهیم کرد و مزایا و محدودیت‌های این تفسیر را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

رویکرد پدیدارشناسانۀ هوسرل با انتقاد از وضع کنونی علم و معرفت از آن تعبیر به بحران می‌کند. هدف هوسرل این بود تا با ارائۀ برنامه‌ای فلسفی راهی برای برون‌شد از این بحران پیشنهاد کند. اما تلاش برای بازگرداندن فلسفه به جایگاه وحدت‌بخش قدیم و نجات این علم بحران‌زده و بخشیدن چهره‌ای انسانی و معنوی به آن، مستلزم در نظر گرفتن ملاحظاتی دربارۀ عینیت و عقلانیت علم است که غفلت از آن ما را در مسیری قرار می‌دهد که براساس آموزه‌های عقلانیت نقاد هم نادرست است و هم نامطلوب. توضیح داده می‌شود که این آموزه‌ها متضمن بازنگری در خصوص ذات‌گرایی و موجه‌گرایی و توجه به اهمیت و جایگاه صدق در رویکرد پدیدارشناسانۀ هوسرل است

هوسرل در پژوهش ششم از پژوهش‌های منطقی، دربارۀ «شهود مقولی» بحث کند. در شهود مقولی با اضافه‌ای فوق بر ادراکات حسی مواجه‌ایم که در مرحلۀ انتقال ادراک حسی به گزاره‌ای، محمولی بدان افزوده می‌شود. مسئلۀ مقالۀ حاضر، تبیین جایگاه شهود مقولی و نسبت آن با ادراک از نظرگاه هوسرل در پژوهش‌های منطقی اوست. ضرورت و اهمیت این مسئله آن اندازه است که می‌توان آن را شالوده و سنگ‌بنای پدیدارشناسی و هر نظریۀ شناخت آینده دانست و حتی هایدگر آن را یکی از چهار موضوع اصلی پدیدارشناسی هوسرل برمی‌شمرد. روند بحث با توضیح تفاوت «ادراک»، «شهود»، «ابژه» و «پُرشدگی» آغاز می‌شود. سپس با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی رابطۀ شهود مقولی با عناصر مقولی تفکر، تقابل افعال بسیط و مقولی، مراحل افعال در شهود مقولی تألیفی، نقش مهم احساس در شهود مقولی و در کنار شهود مقولی تألیفیْ، شهود ایدتیک بررسی خواهد شد. یکی از دستاوردهای این نوشتار، شرح مراحل سه‌گانۀ شهودهای مقولی تألیفی است: ادراک بسیط ابتدایی از کل، ادراکات تقسیم‌کننده به اجزای کوچک‌تر، و التفات تألیفی مقولی بالفعل. نوآوری این نوشتار در این است که از نظر هوسرل ما همان‌طور که از ابژه‌های حسی شهود داریم، شهود عقلی و شهود مقولی نیز داریم.

ترجمه ماشینی : منطق و فلسفه ریاضیات در اوایل هوسرل بر ده سال اول کار ادموند هوسرل، از انتشار فلسفه حساب (1891) تا بررسی های منطقی (1900/01) تمرکز دارد و هدف آن یافتن دقیق مکان اولیه اوست. کار در زمینه های منطق، فلسفه منطق و فلسفه ریاضیات. برخلاف اکثر پدیدارشناسان، نویسنده از خواندن آثار اولیه هوسرل به عنوان طرحی کم و بیش ناپخته از ادعاهایی که فقط در پدیدارشناسی بعدی او تثبیت شده است، خودداری می کند و برخلاف اکثر مورخان منطق، بر قدرت سیستماتیک و اصالت کار منطقی-ریاضی هوسرل تأکید می کند. . این کتاب تلاش می‌کند تا بحث بین هوسرل و آن دسته از فیلسوفان و ریاضی‌دانانی را بازسازی کند که به پیشرفت‌های جدید در منطق کمک کردند، مانند لایب‌نیتس، بولزانو، جبری‌شناسان منطقی (به‌ویژه بول و شرودر)، فرگه و هیلبرت و مکتب او. هم یک بررسی انتقادی جامع از برخی از آثار عمده تولید شده توسط هوسرل و مخالفانش در دهه آخر قرن نوزدهم و هم بازسازی رسمی بسیاری از متون از Nachlaß هوسرل را ارائه می دهد که هنوز موضوع بررسی سیستماتیک قرار نگرفته اند. این جلد برای محققانی که در تاریخ، و در فلسفه، منطق و ریاضیات، و به طور کلی تر، برای فیلسوفان تحلیلی و پدیدارشناسان با پیشینه منطق استاندارد کار می کنند، مورد توجه خاص قرار خواهد گرفت.

ترجمه ماشینی : کتاب کوین هرمبرگ با تمرکز بر بین الاذهانی و همدلی (یعنی تجربه دیگران به عنوان موضوعات دیگر) و با پرداختن به مسائل مربوط به اعتبار، درجات شواهدی که با آن می توان چیزی را تجربه کرد و معانی مختلف «عینی» در متون هوسرل. علی‌رغم اتهامات مفسران مبنی بر اینکه فلسفه هوسرل یک فلسفه انحصاری است و معرفت‌شناسی در آثار متأخر و اولیه هوسرل متناقض است، هرمبرگ نشان می‌دهد که همدلی و در نتیجه موضوعات دیگر، با دانش فرد در مورد دیدگاه ارائه‌شده در هر یک از مقدمه‌های هوسرل به پدیده مرتبط است. همدلی حداقل از دو جهت به طور قابل توجهی با دانش مرتبط است و در نتیجه معرفت شناسی هوسرل را می توان معرفت شناسی اجتماعی نامید: (الف) همدلی به ارائه شواهد برای اعتبار و در نتیجه استحکام بخشیدن به دانش کمک می کند و (ب) به گسترش کمک می کند. دانش خود را با دسترسی به آنچه دیگران می دانند. این نقش های همدلی در تضاد با یکدیگر نیستند. بلکه هر دو در هر یک از مقدمه ها (حتی به صورت ضمنی) نقش دارند و هوسرل با توجه به موقعیتی که در کار قبلی داشت، نیاز داشت که نقش همدلی را همانطور که انجام داد گسترش دهد. با این حال، چنین تکیه‌ای بر همدلی، این موضوع را زیر سؤال می‌برد که آیا فلسفه هوسرل به معنایی که هوسرل ادعا می‌کرد، یک فلسفه استعلایی است.

ترجمه ماشینی : پروژه پدیدارشناختی هوسرل در قرن بیستم، سنگ بنای فلسفه مدرن اروپایی است. جایگاه اخلاق برای میراث و مطالعه مداوم خود پدیدارشناسی اهمیت دارد. اخلاق و نیت عملی هوسرل یکی از مداخلات عمده جدید در این زمینه رو به رشد دانش پژوهی هوسرل را تشکیل می دهد و با تمرکز بر مجلداتی که هنوز به انگلیسی ترجمه نشده اند، دیدگاهی بی رقیب را در مورد مسئله اخلاق در فلسفه هوسرل ارائه می دهد. این کتاب چشم‌انداز تازه‌ای درباره بحث‌های اخلاقی راکد ارائه می‌دهد که حول مفاهیم نسبی‌گرایی و جهان‌شمولی می‌چرخند و بر اخلاق پدیدارشناختی فراتر از دوگانگی رایج روشن می‌شود.