جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پدیدارشناسی ناظر به دیگری اصطلاحی است که دنیل دنت در مقابل پدیدارشناسی هوسرل وضع کرد و هدف آن بررسی مسألۀ آگاهی است از منظر سوم­شخص، آن گونه که در علوم طبیعی رواج دارد. دنت پدیدارشناسی هوسرل را به علت اتکای آن بر درون­نگری و منظر اول­شخص و نیز عدم امکان ایجاد اجماع مورد انتقاد قرار می­دهد. نتیجۀ این امر شکاکیت، خودتنهاگرایی و نسبی­گرایی است. به نظر دنت، یگانه روش مناسب و قابل اجماع برای پژوهش دربارۀ آگاهی این است که از منظر سوم­شخص بر فرایندهایی که در مغز جریان دارند و از راه درون­نگری و از دیدگاه اول­شخص در دسترس نیستند، تمرکز کنیم. بر همین اساس، دنت الگوی پیش­نویس­های چندگانه را در تقابل با تماشاخانۀ دکارتی برای بررسی مسألۀ آگاهی پیشنهاد می­کند که طبق آن، همۀ انواع ادراک و تفکر و فعالیت ذهنی در مغز با فرایندهای چندجهتی موازیِ تفسیر و شرح و بسط درون­دادهای حسی همراه می­شوند. در این مقاله، از این ادعا دفاع شده است که ملاک ذات­نگری برای تفکیک روش درون­نگری از پدیدارشناسی، با توجه به مخالفت دنت با هر گونه رویکرد ذات­گرایانه در بررسی مسألۀ آگاهی، کارایی ندارد. به علاوه، اولویت رویکرد سوم­شخص از نظر دنت مجالی را برای علم پدیدارشناختی مبتنی بر منظر سوم­شخص باقی نمی‌گذارد.

زبان به عنوان یکی از ابزارهای اصلی انسان برای برقرار کردن ارتباط، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به گونه ای که در علوم گوناگونی جهات فیزیکی و غیر فیزیکی آن را مورد بررسی و ژرف اندیشی قرار داده اند. فلاسفه نیز، در خلال مباحث خود برای آن جایگاه خاصی در نظر گرفته اند. فیلسوفان معاصر بیش از هر دوره ای بحث بر روی زوایای مختلف زبان صورت داده اند. هوسرل و ویتگنشتاین، دو فیلسوف شاخص و تأثیر گذار معاصر نیز از اهمیت آن غافل نبوده اند. هوسرل با تدوین روش نوین پدیدارشناسی استعلایی، زبان را در اختیار معانی ایدئال قرار داده و از آن، جلوه ای ایدئال نمایان می سازد. ویتگنشتاین پا را از این فراتر نهاده و اساساٌ وظیفه فلسفه را بررسی و تحلیل ساختار زبان می داند. زبان در دوره نخست اندیشه وی به واسطه نظریه تصویری معنا، بازتاب دهنده جهان واقع است و در دوره دوم نیز با طرح نظریه بازی زبانی، به آن چهره ای کارکردی می دهد. در این پژوهش تلاش می کنیم با توجه به اهمیت ارتباطات انسانی در دوران معاصر، و به واسطه ژرف اندیشی در منابع موجود، مسأله زبان را در نگاه هر دو فیلسوف مورد بررسی و تطبیق قرار دهیم.

این کتاب بخشی از مجموعه‌ای‌ با عنوان «متون محوری فلسفه» است که بناست با توضیحاتی کوتاه و روشن، گرچه نه‌ ابتدایی، مهم‌ترین آثار تاریخ فلسفه را به خوانندگان معرفی و آن‌ها را برای مواجهه با خود این متون آماده و ترغیب کند.