آیتالله جوادی آملی، یکی از مفسران شیعه معاصر است که، در تفسیر خود از منابع متعدد حدیثی، تفسیری، تاریخی، روایی و ... بهره برده است و یکی از مسائلی که آیتالله جو
... وادی آملی در تفسیر خود و سایر آثار قرآنی بررسی نمودهاند، قصص قرآن کریم است. ایشان با نگاه و رویکردی نو به مقوله تعریف، اسلوب و انواع قصههای قرآن کریم پرداخته است و در نتیجه، تفاسیر و پیامهای متفاوتی را از آیات برداشت نمودهاند. ایشان در تفسیر قصههای قرآن از منابع متعددی استفاده میکند، زیرا قائل بر آن هستند که، قرآن کریم با اینکه در اصل حجیت و همچنین در دلالت ظواهر مستقل است ولی نباید به جمود عدم استفاده از علوم و معارف گوناگون گرفتار شویم و بهرهگیری از عقل و همچنین روایات و گزارشهای تاریخی به شرط عدم مخالفت با آیات، در رسیدن به پیام و اهداف داستانهای قرآن راهگشا است زیرا آیات قرآن کریم بسیار پیچیدهتر از آن است که در وهلۀ نخست به نظر میرسد. درک این ظرافتها و راه یافتن به عمق این تعبیرات و پاگذاشتن به این وادیِ پر راز و رمز، بدون تکیه بر روش و مبانی روشن و مشخص امکانپذیر نیست. داشتن روش و مبانی مشخص میتواند تا حدودی به ما بنماید که قرآن با ما چگونه سخن میگوید و در بیان خود چه روشی را در پی میگیرد.از اینرو توجه به جایگاه هر منبع و میزان بهرهمندی از آن باعث میشود که بتوان به گونه صحیح همه علوم را به محضر قرآن برده و نظر قرآن را در اینباره جویا شد و نهایتاً از میان مطالب متعددی که با بیان قرآن کریم موافقند نظری را انتخاب نمود که با سایر علوم کمترین مخالفت را داشته باشد. آیت الله جوادی آملی از جمله مفسرانی است که تأکید ویژهای بر رعایت جایگاه هر منبع در وصول به فهم حقیقی آیات قصص دارند. زیرا ایشان نیز همچون بسیاری دیگر از مفسران بر این اعتقادند که قرآن کتاب هدایت است و از سوی حکیم مطلق نازل شده است. از اینرو تمام آنچه در این کتاب مقدس آمده، نه به گزاف است و نه برای تفنّن، بلکه یکایک عبارات و کلمات و حتی حروف آن با هدفی معیّن و به منظوری خاص انتخاب شدهاند. تأملی در تفسیر تسنیم و دیگر آثار قرآنی آیتالله جوادی آملی، به خوبی نمایانگر اهتمام ایشان به حفظ ظاهر آیات و پرهیز از هرگونه تأویل و مجازگویی است. این نگرش را باید اصل اساسییی دانست که ایشان در پرتو آن، به تفسیر داستانهای قرآن و حوادث خارقالعاده آن پرداختهاند. بر همین مبنا نیز ایشان انصراف از معنای حقیقی به مجازی را نیازمند قرینه و گواهی روشن میداند. از دیدگاه آیتالله جوادی آملی برای پذیرش امور خارقالعاده، همینقدر کافی است که این امور محال عقلی نباشد. در این صورت وقوع آن به دست خداوندی که آفرینندۀ نظام خلقت و حاکم بر آن است نه محکوم آن، امری کاملاً پذیرفتنی است. براین اساس پژوهش حاضر از رهگذر تأمل در آرای آیتالله جوادی آملی درصدد بررسی روششناسی تفسیر قصص با بهرهگیری از روش توصیفی - تحلیلی میباشد.
بیشتر